Ustanie obowiązku alimentacyjnego w prawie polskim i ukraińskim

Ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci – w prawie ukraińskim i polskim

Jak pewnie każdy z nas zaobserwował w ostatnich latach nastąpił lawinowy wzrost przyjazdu pracowników ze Wschodu, głównie Ukraińców na teren Polski. Szacuje się, że obecnie w kraju przebywa od 500 tys. do 2,5 mln Ukraińców, co stanowi do 6-7 % wszystkich mieszkańców Polski. Jest to rzesza ludzi, za którą co oczywiste pojawiły się problemy prawne, w tym dotyczące stosunków rodzinnych. Co istotne często sądy polskie rozpatrując sprawy Ukraińców muszą orzekać w oparciu o przepisy prawa ukraińskiego.

W dniu 24 maja 1993 roku w Kijowie  została podpisana Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych, która między innymi reguluje stosunki prawne między rodzicami i dziećmi.

Zgodnie z brzmieniem umowy, roszczenia alimentacyjne na rzecz dzieci, podlegają prawu tej strony, której obywatelem jest dziecko. Zatem gdy dziecko jest obywatelem Ukrainy – sąd będzie stosował prawo ukraińskie.

Jak zatem wygląda kwestia ustania obowiązku alimentacyjnego w prawie polskim i ukraińskim?

Przepisy polskiego kodeksu rodzinnego wprowadzają ogólną zasadę, obowiązku utrzymywania dziecka przez krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (art. 128 kro ) zaś  przepis Ukraińskiego kodeksu rodzinnego stanowi o obowiązku rodziców w zakresie utrzymania dziecka, aż do osiągnięcia przez nie pełnoletności.

Powszechne jest jednak błędne przekonanie, że wraz z osiągnięciem przez dziecko pełnoletności ustaje wobec niego obowiązek alimentacyjny. Taka sytuacja nie ma odbicia ani w ustawodawstwie polskim, ani w ukraińskim.

Artykuł 188 ust. 2 Ukraińskiego kodeksu rodzinnego stanowi wprost: „Rodzice mogą zostać zwolnieni z obowiązku alimentacyjnego dziecka wyłącznie na mocy orzeczenia sądowego”.  (Батьки можуть бути звільнені від обов’язку утримувати дитину тільки за рішенням суду. )

Oznacza to, że polski, ukraiński ustawodawca nie przewidują automatycznej możliwości uchylenia się od wymienionego obowiązku. Czy to znaczy, że obowiązek alimentacyjny względem dziecka nigdy się nie kończy?

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego rodziców w prawie polskim ustaje w przypadkach wskazanych w kodeksie tj.:

–Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

– Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się