REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kadencja Sejmu zawsze musi trwać 4 lata? Trzy przypadki, kiedy możliwe są przedterminowe wybory

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr T. Szymański
Redaktor portalu Infor.pl
Konstytucja przewiduje trzy wyjątki od reguły, w myśl której kadencje Sejmu i Senatu trwają cztery lata
Radek Pietruszka
PAP

REKLAMA

REKLAMA

Kadencja Sejmu trwa cztery lata. Taka sama jest też kadencja Senatu. Konstytucja przewiduje jednak trzy przypadki, w których kadencja Sejmu i Senatu może ulec skróceniu. Kiedy może nastąpić rozwiązanie parlamentu? 

Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje – tak stanowi Konstytucja. Kadencja Sejmu rozpoczyna się z dniem zebrania się tej izby na pierwsze posiedzenie; tego samego dnia rozpoczyna się również kadencja Senatu, niezależnie od tego, kiedy odbędzie się jego pierwsze posiedzenie. Kadencje obu izb trwają natomiast do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Gwarantuje to, że państwo nigdy nie pozostaje bez parlamentu.

Konstytucja przewiduje trzy wyjątki od reguły, w myśl której kadencje Sejmu i Senatu trwają cztery lata. W określonych przepisami przypadkach kadencja Sejmu może być bowiem skrócona. Wraz ze skróceniem kadencji Sejmu zawsze ulega skróceniu kadencja Senatu. Sytuację taką określa się potocznie jako rozwiązanie parlamentu.

REKLAMA

Ważne

X kadencja Sejmu i XI kadencja Senatu rozpoczęły się 13 listopada 2023 r. – wtedy właśnie Sejm wyłoniony w wyborach 15 października zebrał się na pierwsze posiedzenie.

Cztery lata od początku obecnych kadencji Sejmu i Senatu upłyną 13 listopada 2027 r. Kadencje te będą trwać jednak do dnia poprzedzającego zebranie się Sejmu XI kadencji.

Samorozwiązanie Sejmu

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić na skutek uchwały podjętej przez tę izbę. Konstytucja nie określa, z jakich przyczyn Sejm może dokonać samorozwiązania. Z inicjatywą podjęcia uchwały o skróceniu kadencji może wyjść Prezydium Sejmu, którakolwiek komisja sejmową lub co najmniej 15 posłów.

Ważne

Pod rządami obecnej Konstytucji RP do samorozwiązanie Sejmu doszło jednokrotnie. Sejm V kadencji podjął 7 września 2007 r. uchwałę o skróceniu kadencji. Trwała ona do 4 listopada 2007 r.; następnego dnia odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu VI kadencji wybranego 21 października tego roku.

Uchwała o rozwiązaniu Sejmu wymaga większości co najmniej 2/3 ustawowej liczby posłów. Ustawowa liczba posłów wynosi 460. Zatem żeby Sejm dokonał skrócenia swojej kadencji (oraz – jak była o tym mowa wyżej – także kadencji Senatu) za uchwałą w tej sprawie musi zagłosować co najmniej 307 posłów.

Gdyby więc z inicjatywą samorozwiązania Sejmu wystąpiła aktualna koalicja rządząca, która dysponuje w Sejmie 248 głosami poselskimi, uchwałę podejmowaną z jej inicjatywy musiałoby poprzeć co najmniej 59 posłów z pozostałych ugrupowań (Prawo i Sprawiedliwość, Konfederacja, Kukiz’15).

Ważne
Układ sił w Sejmie X kadencji przedstawia się następująco:
  • Prawo i Sprawiedliwość – 189 posłów *,
  • Koalicja Obywatelska – 157 posłów,
  • Polska 2050 – Trzecia Droga – 33 posłów,
  • Polskie Stronnictwo Ludowe – Trzecia Droga – 32 posłów,
  • Lewica – 26 posłów,
  • Konfederacja – 18 posłów,
  • Kukiz’15 – 3 posłów.

*  Marszałek Sejmu Szymon Hołownia stwierdził wygaśnięcie mandatów poselskich Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika; jest to kwestionowane przez zainteresowanych oraz klub parlamentarny PiS.

Rozwiązanie Sejmu przez prezydenta

Rozwiązanie Sejmu może także nastąpić w wyniku decyzji prezydenta. Zanim prezydent podejmie taką decyzję, musi – zgodnie z przepisem Konstytucji – zasięgnąć opinii marszałka Sejmu oraz marszałka Senatu. Konstytucja nakłada na prezydenta obowiązek przeprowadzenie takich konsultacji, ale nie nakazuje mu, by uwzględnił opinie wyrażone przez marszałków izb. Nie mają one bowiem charakteru wiążącego.

Skrócenie kadencji Sejmu przez prezydenta może nastąpić w dwóch przypadkach określony przepisami Konstytucji. W jednym z nich prezydent może rozwiązać Sejm; w drugim – musi to zrobić.

Rozwiązanie Sejmu w razie nieuchwalenie budżetu

Prezydent ma prawo rozwiązać Sejm w razie nieuchwalenia ustawy budżetowej w określonym przepisami Konstytucji terminie. 

Parlament ma zgodnie z Konstytucją cztery miesiące na zakończenie prac nad budżetem. Termin ten liczy się od dnia, w którym rząd – który posiada w tym zakresie wyłączną inicjatywę ustawodawczą – przedłożył Sejmowi projekt ustawy budżetowej. W ciągu tych czterech miesięcy Sejm musi uchwalić ustawę budżetową i przekazać do Senatu, Senat – wypowiedzieć się w sprawie ewentualnych poprawek do ustawy, a wreszcie marszałek Sejmu – przedstawić uchwalony budżet prezydentowi do podpisu.

W przypadku, gdy w ciągu czterech miesięcy od wniesienia projektu budżetu do Sejmu prezydent nie otrzyma ustawy budżetowej do podpisu, ma prawo zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Uprawnienie to przysługuje prezydentowi w ciągu 14 dni od upływu 4–miesięcznego okresu, o którym mowa powyżej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Projekt budżetu na 2024 r. trafił do Sejmu IX kadencji 29 września 2023 r.; cztery miesiące od tego dnia upłynęły 29 stycznia 2024 r. Sejm uchwalił ustawę budżetową 18 stycznia 2024 r., Senat 24 stycznia nie wniósł do niej poprawek, a 25 stycznia budżet trafił na biurko prezydenta. Nastąpiło to więc przed upływem konstytucyjnego terminu, wobec czego nie zaistniały przesłanki do rozwiązania Sejmu.

Rozwiązanie Sejmu w razie niepowołania rządu

Prezydent ma obowiązek rozwiązać Sejm, w razie niepowołania rządu w trzyetapowej procedurze przewidzianej przepisami Konstytucji. 

Pierwszy etap procesu tworzenia rządu to powołanie jego składu przez prezydenta. Tak właśnie 27 listopada 2023 r. powstał gabinet Mateusza Morawieckiego. Nie uzyskał on 11 grudnia wymaganego wotum zaufania Sejmu, wobec czego rozpoczął się drugi etap formowania rządu. Polega on na tym, że skład rządu wybiera Sejm, a prezydent powołuje członków gabinetu i odbiera od nich przysięgę. W ten sposób doszło do utworzenia rządu Donalda Tuska: 11 grudnia Sejm wybrał skład rządu, 13 grudnia prezydent członków gabinetu powołał i zaprzysiągł. Na tym formowanie rządu w Sejmie X kadencji zakończyło się.

Konstytucja przewiduje jednak jeszcze trzeci etap procesu formowania rządu. Od 1997 r., kiedy to obecna Konstytucja weszła w życie nigdy proces tworzenia rządu nie wszedł w ten etap. Polega on na tym, że w sytuacji, w której Sejm nie dokonałby w przepisanym terminie wyboru składu rządu, członków gabinetu – jak w pierwszym etapie – powołuje prezydent. Tak powołany rząd musi otrzymać otrzymać wotum zaufania Sejmu. Wymagana jest do tego zwykła większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Jeśli Sejm nie udzieli tak powołanemu rządowi wotum zaufania, przepisy Konstytucji nakazują prezydentowi zarządzenie skrócenia kadencji Sejmu (i Senatu) oraz zarządzenie wyborów do obu izb parlamentu. 

Kiedy przedterminowe wybory parlamentarne

W każdym przypadku skrócenia kadencji Sejmu (i zarazem Senatu) prezydent ma obowiązek zarządzić przedterminowe wybory do Sejmu i Senatu. Ich datę prezydent powinien wyznaczyć w ciągu 45 od dnia podjęcia uchwały o samorozwiązaniu Sejmu lub zarządzenia prezydenta. 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak zabezpieczyć alimenty na dziecko?

Zabezpieczenie alimentów jest ważnym i pomocnym rozwiązaniem na czas trwania postępowania. Pozwala na uzyskanie świadczeń na dziecko jeszcze przed wydaniem przez sąd wyroku. Biorąc pod uwagę fakt, iż proces o alimenty może być rozciągnięty w czasie, takie rozwiązanie może realnie pomóc w zabezpieczeniu interesów dziecka.

Darmowa pomoc prawna dla pracowników - już jest w wielu miejscach pracy

Pracownicy coraz częściej liczą na atrakcyjne dodatki, premie, nagrody oraz pomoc finansową w przypadku trudnych sytuacji życiowych. Oczywiście wynagrodzenie jest bardzo istotne, ale istotne też są benefity. W zakres benefitów istnieje np. wsparcie na pokrycie kosztów badań, zasiłki związane z narodzinami dziecka, a nawet świadczenia dedykowane osobom po przejściu na emeryturę. Ta rosnąca oferta to odpowiedź na zmieniające się potrzeby współczesnego rynku pracy, który stawia na kompleksowe wspieranie pracowników zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej. Ale uwaga - wśród benefitów pracowniczych pojawiły się też darmowe usługi prawne dla pracowników.

Gorąca debata prezydencka: migranci, miliardy i mylące liczby

Emocje, riposty i... dezinformacja. W telewizyjnej debacie kandydaci mierzyli się w sześciu blokach tematycznych, ale częściej niż faktami – operowali mitami. Karol Nawrocki mówił o „10 tysiącach migrantów wypychanych z Niemiec”, co nie ma potwierdzenia w danych. Rafał Trzaskowski przypisał sobie unijne miliardy, których formalnie nie pozyskał. Sprawdzamy, co naprawdę wydarzyło się na granicy, w szpitalach i na sali debat.

Bez zasiłku bo świadczenie pielęgnacyjne za 6 miesięcy w ciągu ostatnich 18 miesięcy, choć otrzymywał je przez 18 miesięcy, ale zwrócił za ostatnie 12 miesięcy

Zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych - są kłopoty w jego otrzymaniu. Wystarczy pół roku czekania na przyznanie punktów przez WZON i już nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych (bo o ten zasiłek chodzi). Chyba, że zrezygnuje się ze świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku przez WZON (wtedy zamiast wspierającego dla osoby niepełnosprawnej otrzyma opiekun świadczenie pielęgnacyjne). Zasiłek miał pomóc opiekunom tracącym świadczenie pielęgnacyjne w powrocie na rynek pracy (często po dekadzie opiekowania się osoba niepełnosprawną ze znacznym stopniem niepełnosprawności). Uzasadnieniem dla zasiłku jest zrównanie pracy zarobkowej na etacie z opieką nad osobą niepełnosprawną pod warunkiem, że opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne przez rok za ostatnie 1,5 roku. Ponieważ mamy przewlekłość przy świadczeniu wspierającym i zwroty świadczenia pielęgnacyjnego za okresy dłuższe niż pół roku, to nie można tego warunku spełnić. Jest on niewykonalny.

REKLAMA

Co kandydaci na Prezydenta RP zamierzają zmienić w ochronie zdrowia? Szczegółowa relacja debaty prezydenckiej Trzaskowski-Nawrocki z dnia 23 maja 2025 r. [wybory prezydenckie w 2025 r.]

W dniu 23 maja br. w Telewizji Polskiej, odbyła się debata prezydencka z udziałem dwóch kandydatów II tury wyborów prezydenckich w 2025 r. – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego. Była ona podzielona na sześć bloków tematycznych, wśród których jednym była ochrona zdrowia. W tym segmencie, każdy z kandydatów udzielił odpowiedzi na trzy pytania przeciwnika. Oto szczegółowa relacja.

Po jakim czasie nie można odwołać darowizny?

Termin na odwołanie przekazanej darowizny jest dość krótki. Od czego zależy? Kiedy jest możliwe odwołanie darowizny?

Kiedy złożenie przysięgi przez nowo wybranego prezydenta RP? [WYBORY 2025]

Zgodnie z art. 128 Konstytucji, kadencja prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Pytanie brzmi: co to dokładnie oznacza i kiedy ten moment następuje? Kto stwierdza ważność wyborów na prezydenta RP?

Tusk obiecuje: Kwota wolna wzrośnie do 60 tys. zł, ale nie w tym roku

Premier Donald Tusk nie owija w bawełnę: podniesienie kwoty wolnej od podatku to jego priorytet, ale w 2025 roku Polacy nie mają na co liczyć. „To moja twarda obietnica – zrealizuję ją w tej kadencji” – zapowiada. Warunek? Deficyt musi trzymać się w ryzach, bo inaczej grozi nam utrata miliardów z UE.

REKLAMA

Tydzień, maksymalnie dwa. Wielu pracowników nie czeka dłużej na wynik rekrutacji

6 na 10 badanych pracowników fizycznych deklaruje, iż maksymalny czas rekrutacji, jakiego oczekują od potencjalnego pracodawcy, to dwa tygodnie. Tak wynika z badania „Rynek pracowników fizycznych”, przeprowadzonego na zlecenie serwisu Pracuj.pl.

Obniżenie wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej już w 2026 r.? Resort pracy daje minus Senatorom [PROJEKT]

Trwają prace nad obniżeniem wieku emerytalnego dla kolejnej grupy zawodowej. Chodzi o projekt nowelizacji o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych wniesiony przez senatorów 18 grudnia 2024 r. Projekt trafił do sejmu na początku maja 2025 r.

REKLAMA