Bezpieczeństwo produktów a normy bezpieczeństwa. Jakie są ogólne wymogi?

Organ kontroli, w tym wypadku jest to wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej, jest władny przeprowadzić ocenę bezpieczeństwa produktu. Dowiedz się, jakie powinny być spełnione wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów. 

Przepisy o bezpieczeństwie produktów

Obowiązki producentów i dystrybutorów produktów dotyczące bezpieczeństwa produktów, reguluje ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. 2003 Nr 229, poz. 2275, t.j. Dz.U. z 2021 roku poz. 222). 

Przepisy określające wymagania dla towarów, dzielą się na: 

• zharmonizowane – wspólne wymagania dla produktów zostały wyznaczone w prawodawstwie UE – dyrektywach oraz rozporządzeniach; 
• niezharmonizowane – brak wspólnych unijnych wymagań dla produktów, a wymagania mogą być określone w krajowych przepisach technicznych bądź też w ogólnych przepisach odnoszących się do bezpieczeństwa produktów.

Zastosowane przepisów dotyczących ogólnego bezpieczeństwa produktów ma miejsce w przypadku tych produktów, które nie mają szczególnych regulacji określających wymagania, jakie powinny spełniać przy wprowadzaniu ich do obrotu na rynek UE. 

W sytuacji, gdy w UE nie obowiązują przepisy zharmonizowane, ani też państwo członkowskie Unii, w którym chce się wprowadzić produkt na rynek – nie ustanowiło krajowych przepisów technicznych – wtedy produkt musi spełnić wymagania ogólnego bezpieczeństwa produktów. Odnosi się to nie tylko do produktów wytwarzanych na terenie UE, ale także importowanych na jej terytorium z państw trzecich.

Należy pamiętać, że w myśl zasady wzajemnego uznawania, obowiązkiem każdego państwa członkowskiego UE jest umożliwić wprowadzenie na swój rynek towaru, który zgodnie z prawem został już wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Zasada wzajemnego uznawania oznacza, że towar spełniający wymagania krajowe obowiązujące w jednym z państw członkowskich UE, jest bezpieczny dla konsumenta i tym samym można go wprowadzać do obrotu we wszystkich innych państwach UE – państwo członkowskie nie może zakazać sprzedaży na swoich terytorium towarów, które zgodnie z prawem wprowadzono do obrotu w innym państwie członkowskim. 

Produkt bezpieczny, czyli jaki? 

Jak stanowi polska ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów – produkt bezpieczny jest produktem, który w zwykłych bądź w innych warunkach jego używania możliwych do przewidzenia w sposób uzasadniony, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji – nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

Zatem każdy produkt spełniający powyższą definicję i którego wprowadzenie na rynek nie wymaga spełnienia warunków zawartych w unijnych przepisach zharmonizowanych lub krajowych przepisach technicznych, ani uzyskania dodatkowego pozwolenia czy koncesji – może zacząć być obiektem handlu. 

Ocena bezpieczeństwa produktów

 Przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględnione zostają: 

• cechy produktu, a także skład, opakowanie, instrukcja montażu oraz uruchomienia – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcja instalacji i konserwacji; 
• oddziaływanie na inne produkty, w przypadku, gdy można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami;
• wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące użytkowania, jak i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu; 
• kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej uzna za produkt bezpieczny ten spełniający określone odrębnymi polskimi przepisami szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów, a także spełnia wymagania wynikające z wymogów krajowych państw członkowskich UE.

W przypadku, gdy brak jest odrębnych przepisów – przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględnia się również, czy produkt spełnia: 

• wymagania wynikające z dobrowolnych norm krajowych państw członkowskich UE będących transpozycją norm europejskich innych niż normy uznane przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów; 
• Polskie Normy;
• zalecenia Komisji Europejskiej określające wskazówki co do oceny bezpieczeństwa produktu; 
• zasady dobrej praktyki odnoszące się do bezpieczeństwa produktów obowiązujące w danym sektorze; 
• zasady wynikające z aktualnego stanu wiedzy i techniki; 
• uzasadnione oczekiwania konsumentów co do bezpieczeństwa produktu. 

Obowiązki producenta towaru

Obowiązkiem producenta jest wprowadzać na rynek produkty bezpieczne. W szczególności należy dostarczyć konsumentom informację w języku polskim, umożliwiającą ocenę zagrożeń związanych z produktem w czasie zwykłego bądź możliwego do przewidzenia okresu jego używania, jeżeli takie zagrożenia nie są natychmiast zauważalne przy braku odpowiedniego ostrzeżenia. Ponadto odnoszącą się do możliwości przeciwdziałania takim zagrożeniom.

Producent ma także obowiązek podejmować działania odpowiednie do właściwości dostarczanego produktu, umożliwiające mu uzyskanie wiedzy o zagrożeniach, które produkt może stwarzać. Jak i mające na celu uniknięcie zagrożeń, w tym – o ile jest to niezbędne – umożliwiające wycofanie produktu z rynku oraz właściwe i skuteczne ostrzeżenie konsumentów. 

Obowiązki dystrybutora towaru

Dystrybutor powinien działać z należytą starannością, aby zapewnić bezpieczeństwo produktów. Zwłaszcza nie może dostarczać produktów, o których wie lub o których, zgodnie z posiadanymi informacjami i doświadczeniem zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają wymagań bezpieczeństwa.

Jego obowiązkiem jest ponadto uczestniczyć w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzonych na rynek. Może to polegać na przyjmowaniu od konsumentów informacji o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywaniu ich niezwłocznie producentom, organowi nadzoru oraz wojewódzkiemu inspektorowi Inspekcji Handlowej. Jak i przechowywaniu dokumentacji niezbędnej do ustalenia pochodzenia produktów i niezwłocznym udostępnianiu jej na żądanie organu nadzoru i wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej. 

Obowiązki wobec organu nadzoru

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest organem, który pełni nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów. Organem kontroli natomiast jest wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej.

Obowiązkiem producentów, jak i dystrybutorów jest współpracować z organem nadzoru i właściwym wojewódzkim inspektorem Inspekcji Handlowej. Ma to na celu uniknięcie zagrożeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczane bądź udostępniane.

Producent lub dystrybutor w przypadku uzyskania informacji, że produkt wprowadzony przez nich na rynek jest niebezpieczny, zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym organ nadzoru. W powiadomieniu powinny znaleźć się: 

• informacje umożliwiające dokładną identyfikację produktu lub partii produktów;
• opis zagrożenia stwarzanego przez produkt;
• informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu produktem; 
• opis działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom związanym z produktem.

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl