Renta wdowia w wersji zaproponowanej przez rząd. Co to oznacza dla wdów i wdowców?

Sejm zdecydował w sprawie renty wdowiej i przegłosował rządowe poprawki do ustawy. Rentę wdowia to rozwiązanie, które zakłada, że owdowiała osoba może łącznie pobierać swoje świadczenie oraz rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Zmiany przewidują, że drugie świadczenie będzie wypłacane najpierw w wysokości 15 proc., a następnie w wysokości 25 proc. Pierwotnie projekt obywatelski zakładał, że owdowiała osoba mogłaby zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub – jeśli taki wariant byłby korzystniejszy – pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50 procent swojego świadczenia.

Wypłata świadczeń w postaci renty wdowiej rozpocznie się 1 lipca 2025 roku, ale wdowy i wdowcy mogą składać wnioski już na początku 2025 roku

Ustawa o rencie wdowiej wejdzie w życie od 1 stycznia 2025 r. Przy czym nabycie prawa do korzystania ze świadczeń według reguły zbiegu i wypłata świadczeń na jej podstawie następowało będzie od 1 lipca 2025 roku. Rozwiązanie to jest konieczne, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy emerytalno-rentowe mogły odpowiednio przygotować się do wykonywania tego zadania.

Osoba uprawniona do renty wdowiej będzie musiała dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymywać. A w przypadku gdy samodzielnie nie podejmie takiej decyzji, będzie otrzymywać świadczenie wyższe. Zasada ta będzie obowiązywała także do zbiegu prawa do renty rodzinnej z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi.

Renta wdowia będzie dostępna, ale w wersji zaproponowanej przez rząd

Rząd uznał, że obywatelski projekt ustawy o rencie wdowiej jest ważny i wpisuje się w zobowiązanie rządu do zapewnienia godnych warunków dla seniorów po śmierci współmałżonka. Wymaga jednak dostosowania do możliwości finansowych budżetu państwa. W związku z tym wersja przyjęta przez Sejm 26 lipca, to wersja mocno okrojona.

Przyjęte rozwiązanie zawiera zmianę kroczącego modelu dochodzenia do ostatecznej, docelowej wysokości drugiego, podlegającego wypłacie świadczenia w zbiegu. W związku z tym, drugie świadczenie w ramach renty wdowiej wypłacane będzie w okresie:

• od 1 lipca 2025 roku do 31 grudnia 2026 roku w wysokości 15%,
• od 1 stycznia 2027 roku w wysokości 25%.

Przypomnijmy, że wcześniej zaproponowano, aby owdowiała osoba mogła zachować swoje świadczenie i powiększyć je o maksymalnie 50% renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50% swojego świadczenia. Przy czym model ten także miał być wprowadzany stopniowo, tj. najpierw miałoby to być 15% tego drugiego świadczenia, następnie 20%, a docelowo 50%.

Limit dla renty wdowiej to trzykrotność najniższej emerytury

Renta wdowia ma być wypłacana bez konsekwencji zmniejszania sumy świadczeń do limitu wynoszącego trzykrotność najniższej emerytury. Koszty tego rozwiązania mają wynosić od 3,2 mld zł do 4,2 mld zł w 2025 r., w zależności od tego, czy z uprawnienia skorzystałoby 75% czy 100% jego potencjalnych beneficjentów.

Ponadto, jak uznał rząd, kształtowanie wysokości drugiego świadczenia pozostającego w zbiegu musi być traktowane jako instrument polityki społecznej, który służy zapobieżeniu zjawisku degradacji ekonomicznej gospodarstw emerytów i rencistów wskutek śmierci małżonka, oraz być rozpatrywane w szerszym kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych. Dlatego też w 2028 roku Rada Ministrów dokona weryfikacji wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu, aby ocenić możliwość i zasadność jego podwyższenia.