Zasiłek może przyznać nie tylko MOPS, ale i SKO [Przykład]

Decyzje, które wydają MOPS w sprawie zasiłków formalnie są decyzjami prezydentów miast, wójtów albo burmistrzów – to włodarze miast są podpisani jako wydający odmowne decyzje administracyjne, ale tak naprawdę zapadają one w MOPS. Organem drugiej instancji jest SKO. Nagminną praktyką stało się nakazywanie przez SKO ponownego rozpatrzenia sprawy przez MOPS. Oznacza to, że akta sprawy muszą wrócić do MOPS. Sądy administracyjne mówią: „Dlaczego muszą wrócić? Przecież SKO może przeprowadzić dodatkowe czynności i szybko załatwić sprawę nie angażując w to MOPS.”

Przykładem takiego rozumowania sądu jest wyrok WSA w Gdańsku z 30 czerwca 2025 r. (sygn. akt II SA/Gd 352/25). Link do wyroku

MOPS – beneficjenci mają (nie tylko z MOPS) około 1500 zł innych świadczeń

25 lutego 2022 r. odbył się wywiad środowiskowy (przez telefon). Okazało się, że dwie panie utrzymają się z zasiłku pielęgnacyjnego matki w kwocie 215,84 zł, zasiłku stałego matki w kwocie 492,08 zł, zasiłków celowych w kwocie 50 zł, zasiłku z programu rządowego na żywność po 200 zł oraz świadczenia uzupełniającego 500 zł. Był też zasiłek na leki dla matki. Kobieta starająca się o zasiłek nie podejmuje zatrudnienia z uwagi na oczekiwanie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na matkę.

MOPS (czyli prezydent miasta) odmówił przyznania zasiłku celowego na pokrycie kosztów prywatnego podstawowego leczenia w zakresie nierefundowanym przez NFZ. I tu ważna informacja: dochód kobiety mieścił się w kryterium dochodowym dla osób wspólnie gospodarujących, jednak wskazany we wniosku cel MOPS nie uznał za tzw. niezbędną potrzebę bytową. MOPS odmówił również pomocy na:

1. zakup posiłku,
2. na czynsz,
3. na prąd oraz na
4. zaległości czynszowe wskazując, że skarżąca zapytana przez pracownika socjalnego nie jest w stanie określić kwoty jaką wydaje na leki – chciała, żeby MOPS sam sprawdził faktury z poprzednich miesięcy. MOPS ustalił też, że w miesiącu styczniu kwota czynszu wynosiła 735,21 zł. 5) ponadto obie panie otrzymują zasiłki celowe od stycznia 2022 r. z programu rządowego "Posiłek w domu i w szkole" (po 200 zł miesięcznie).

I teraz do akcji wchodzi SKO (Samorządowe Kolegium Odwoławcze)

SKO uchylił decyzję odmowną MOPS i kazał MOPS ponownie zająć się sprawą. Dlaczego? MOPS nie przeprowadził wielu czynności:

Czynność 1 nakazana MOPS przez SKO – według SKO należy skutecznie wezwać skarżącą do złożenia dokumentów obrazujących koszty oraz konieczność przyznania: prywatnego podstawowego leczenia w zakresie nierefundowanym przez NFZ, środki higieny, żywność, opłaty prądu, czynszu, opłacenia zaległości czynszowych, zasiłku na dożywianie, zakupu posiłku.

Czynność 2 nakazana MOPS przez SKO -Nie wiadomo jaki jest stan zdrowia matki skarżącej, czy porady lekarskie były udzielane, jaki jest stan mieszkania, w którym przebywa skarżąca oraz jej matka, a także co za tym idzie czy matka skarżącej oraz skarżąca posiadają odpowiednie warunki do egzystencji. Z historii zdrowia i choroby matki skarżącej wynika, że nie miała ona udzielonych porad lekarskich, a wystawione są jedynie recepty na leki stale przyjmowane.

Czynność 3 nakazana MOPS przez SKO

Ponadto, zdaniem SKO w aktach sprawy brak jest skutecznie doręczonego wezwania do kontaktu z organem w celu ustalenia terminu wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej. W aktach brak jest także "skutecznie doręczonej informacji o terminie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej w przypadku braku aktywności strony i dobrowolnego ustalania wywiadu środowiskowego".

W ocenie SKO należy uzupełnić akta w tym zakresie. Zdaniem SKOkonieczne jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej i matki. W niniejszej sprawie wywiad jest niezbędny celem ustalenia aktualnej, jak i z daty złożenia wniosku sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, majątkowej rodziny. Ponownie rozpoznając sprawę należy zapewnić stronie czynny udział w postępowaniu zgodnie z art. 10 k.p.a. oraz ewentualnie pouczyć o uprawnieniach wynikających z art. 79a k.p.a.

Sąd do SKO: Możecie zająć się sami sprawą, a nie zasiłkami obciążać MOPS

Wynika to z art. 136 k.p.a. Przepis stanowi – „organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.”

Oznacza to, że SKO ma możliwość wykonania szeregu prac zazwyczaj obciążających MOPS i przyspieszenia przyznania zasiłku (np. celowego). Pozwala to na uniknięcia stosowania art. 138 § 2 k.p.a. i umożliwia wydanie rozstrzygnięcia bez konieczności ponownego kierowania sprawy do organu pierwszej instancji.

Sąd stwierdził więc: