Nawet 5000 zł grzywny za puszczanie fajerwerków w noc sylwestrową, a za strzelanie z balkonu lub tuż pod oknem sąsiada – sądowy nakaz sprzedaży mieszkania

• Fajerwerki to materiały wybuchowe, które niewłaściwie użytkowane mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia
• Fajerwerki nie powinny trafiać do rąk osób niepełnoletnich [za sprzedaż wyrobów pirotechnicznych dziecku – nawet 2 lata więzienia]
• Fajerwerki w przestrzeni publicznej – zazwyczaj – dozwolone wyłącznie 31 grudnia i 1 stycznia [wszystko zależy od regulacji wynikających z aktów prawa miejscowego]
• A co z używaniem fajerwerków w przestrzeni prywatnej, tj. np. we własnym ogrodzie?
• Nawet 5000 zł grzywny za puszczanie fajerwerków w sylwestra
• Zakaz odpalania fajerwerków na balkonach i tuż przy budynkach [można za to nawet stracić mieszkanie]
• Za spowodowanie pożaru, który zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób – nawet 8 lat więzienia
• Noc z 31 grudnia na 1 stycznia to wyjątkowo trudny czas dla zwierząt

Fajerwerki to materiały wybuchowe, które niewłaściwie użytkowane mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia

Rokrocznie, w noc sylwestrową, w wyniku niewłaściwego użytkowania fajerwerków i petard, w Polsce dochodzi do kilkuset pożarów, w całej Europie natomiast – do kilkuset wypadków, których efektem są poparzenia i zranienia, poważniejsze uszkodzenia ciała, jak np. utrata wzroku, palców lub całej ręki, a niekiedy nawet śmierć. W ubiegłoroczną noc sylwestrową – Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, odnotowała blisko 600 pożarów, z czego najwięcej w województwie mazowieckim.¹ Dwa lata temu natomiast – aż 1098 interwencji, w tym 866 pożarów, 126 miejscowych zagrożeń oraz 106 fałszywych alarmów.²

Celem ograniczenia liczby niebezpiecznych sytuacji, do których dochodzi w związku z niewłaściwym użytkowaniem wyrobów pirotechnicznych, policja przypomina o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w zakresie użytkowania fajerwerków³:

Fajerwerki nie powinny trafiać do rąk osób niepełnoletnich [za sprzedaż wyrobów pirotechnicznych dziecku – nawet 2 lata więzienia]

Zgodnie z obowiązującymi przepisami – istnieje całkowity zakaz sprzedaży wyrobów pirotechnicznych dzieciom i młodzieży do lat 18. Stanowi o tym art. 65 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, zgodnie z którym – wyroby pirotechniczne widowiskowe (klasy F1, F2 oraz F3), wyroby pirotechniczne przeznaczone do użytku teatralnego (klasy T1), jak również pozostałe wyroby pirotechniczne (klasy P1, czyli wyroby inne niż wyroby klas F1-F3 i T1) – mogą być sprzedawane wyłącznie osobom pełnoletnim, po okazaniu dokumentu tożsamości.

Sprzedaż wyłączonych spod koncesji wyrobów pirotechnicznych osobom niepełnoletnim – zgodnie z art. 139 ww. ustawy – stanowi natomiast przestępstwo, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do lat 2.

Fajerwerki w przestrzeni publicznej – zazwyczaj – dozwolone wyłącznie 31 grudnia i 1 stycznia [wszystko zależy od regulacji wynikających z aktów prawa miejscowego]

Żaden przepis aktu prawnego rangi ustawowej nie reguluje ram czasowych, w których dopuszczalne jest używanie wyrobów pirotechnicznych. Kwestia ta, została pozostawiona do uregulowania na poziomie poszczególnych województw lub gmin – w aktach prawa miejscowego (np. rozporządzeniach wojewodów lub uchwałach rady gminy). W przypadku rozporządzeń porządkowych wydawanych przez wojewodów, regulujących kwestię użytkowania fajerwerków na terytorium danego województwa – podstawą prawną tego rodzaju aktów, jest art. 60 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Zgodnie z ww. przepisem – w zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących, wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Rozporządzenia te, mogą ponadto przewidywać – za naruszenie ich przepisów –  kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w kodeksie wykroczeń. I tak np. w dniu 20 grudnia 2024 r. Wojewoda Lubelski, wydał rozporządzenie porządkowe (nr 23) w sprawie ograniczenia używania wyrobów pirotechnicznych na terenie województwa lubelskiego. Zgodnie z ww. rozporządzeniem – na terenie województwa lubelskiego, w miejscach publicznych, obowiązuje zakaz używania wyrobów pirotechnicznych. Zakaz ten, obowiązuje od dnia 24 grudnia 2024 r. do dnia 31 stycznia 2025 r., z wyjątkiem dnia 31 grudnia 2024 r. i 1 stycznia 2025 r. Jednocześnie – w ww. rozporządzeniu, wojewoda lubelski zastrzegł, iż za naruszenie ww. zakazu, grozić będzie kara grzywny w wysokości do 5000 zł, jak również, iż – zakaz ten nie znajduje zastosowania do pokazów pirotechnicznych organizowanych przez podmioty zawodowo trudniące się tego typu działalnością oraz do podmiotów uprawnionych do korzystania z wyrobów pirotechnicznych na mocy odrębnych przepisów.

Zanim zdecydujemy się na puszczenie fajerwerków w przestrzeni publicznej – warto zatem, w każdym przypadku, uprzednio zweryfikować, jakie zasady w tym zakresie i w danym dniu, obowiązują na terytorium danej gminy lub województwa.

A co z używaniem fajerwerków w przestrzeni prywatnej, tj. np. we własnym ogrodzie?

Co do zasady – właściciel danej nieruchomości – jeżeli nie narusza przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (stwarzając zagrożenie pożarowe lub inne niebezpieczeństwo – zwłaszcza dla życia lub zdrowia ludzi), nie zakłóca spokoju, porządku publicznego lub spoczynku nocnego, a jego posesja nie znajduje się w pobliżu czynnego lotniska cywilnego, wojskowego lub w pobliżu lądowiska przyszpitalnego – może używać fajerwerków na swoim prywatnym terenie. Kontrowersyjną kwestią pozostaje – czy w aktach prawa miejscowego, wojewoda lub rada gminy, może zakazać używania fajerwerków nie tylko w przestrzeni publicznej, ale również w przestrzeni prywatnej. Powyższe było przedmiotem rozważań NSA w wyroku z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. akt II OSK 268/08, w którym jednak sąd przede wszystkim zajął stanowisko, iż – „ustalenie w uchwale, że zawarte w niej zakazy mają obowiązywać przez czas nieoznaczony, z wyłączeniem jedynie każdego 31 grudnia i 1 stycznia - zdecydowanie nie odpowiada ani ratio legis przepisów porządkowych, ani - wskazanej powyżej treści art.40 ust.3 u.s.g. [ustawy o samorządzie gminnym].

Z powyższego wynika jednak, że używanie fajerwerków – również w przestrzeni prywatnej – wcale nie jest pobawione obostrzeń i ograniczeń. Jest wręcz odwrotnie, a za poszczególne naruszenia – nieroztropnemu amatorowi pokazów pirotechnicznych (również tych mających miejsce w noc sylwestrową), grozić mogą poważne konsekwencje. 

Nawet 5000 zł grzywny za puszczanie fajerwerków w sylwestra

Przepisem, na podstawie którego amator fajerwerków może zostać pociągnięty do odpowiedzialności również w noc sylwestrową (nawet, jeżeli z aktów prawa miejscowego wynika, że w tym dniu, używanie wyrobów pirotechnicznych, w przestrzeni publicznej, jest dozwolone), w tym również, jeżeli używa ich na terenie swojej prywatnej posesji – jest art. 51 kodeksu wykroczeń. 

Zgodnie z ww. przepisem – kto m.in. hałasem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny lub spoczynek nocny – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości od 20 do nawet 5000 zł. Jeżeli natomiast czyn ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny (w ww. wysokości).

Istotne jest, że ww. przepis (art. 51 kodeksu wykroczeń) nie zawiera ograniczeń czasowych, czyli obowiązuje nieprzerwanie przez cały rok (również w dniu 31 grudnia i 1 stycznia). 

Jeżeli zatem puszczane w okolicy naszego domu lub mieszkania fajerwerki zakłócają nasz spokój lub jesteśmy świadkami zakłócania porządku publicznego przez osoby posługujące się nimi w sposób nieodpowiedzialny – również w noc sylwestrową, mamy prawo powiadomić o tym fakcie straż miejską lub policję. 

Zakaz odpalania fajerwerków na balkonach i tuż przy budynkach [można za to nawet stracić mieszkanie]

31 grudnia i 1 stycznia (jak również każdego innego dnia w roku) fajerwerków nie można również puszczać z balkonów ani tuż pod oknami sąsiada (jak i swoimi – jeżeli mieszka się w budynku wielorodzinnym). Będzie to bowiem stanowiło naruszenie przepisów o ochronie przeciwpożarowej budynków, w tym m.in. par. 7 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, zgodnie z którym – zakazane jest już samo przechowywanie materiałów niebezpiecznych pożarowo (do których zaliczane są m.in. wyroby pirotechniczne) na tarasach, balkonach i loggiach. Tym bardziej, należy więc uznać, że zakazane jest również używanie wyrobów pirotechnicznych (odpalanie fajerwerków) na tarasach, balkonach i loggiach, czyli w niebezpiecznej odległości od budynku mieszkalnego. 

Naruszenie ww. zakazu (tj. dokonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, polegające na nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo) – stanowi wykroczenie, o którym mowa w art. 82 par. 1 pkt 5 kodeksu wykroczeń, za które sprawcy grozi kara nagany, aresztu lub grzywny w wysokości od 20 do nawet 5000 zł.

Ponadto – zakaz przechowywania i używania wyrobów pirotechnicznych na tarasach, balkonach i loggiach oraz w pobliżu budynku – wynikać może (i bardzo często wynika) z wewnętrznych przepisów wspólnoty mieszkaniowej (np. z jej regulaminu). Jeżeli taki zakaz został w nim wprowadzony – o niedozwolonej praktyce sąsiada, należy powiadomić wspólnotę, która może wówczas:

• żądać zaprzestania naruszeń,

• a w sytuacji, gdy właściciel lokalu będzie wykraczał w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czynił korzystanie z innych lokali uciążliwym – może nawet, w trybie procesu, żądać sprzedaży przez niego lokalu w drodze licytacji. Jest to najdalej idąca konsekwencja, jaką może wyciągnąć wspólnota mieszkaniowa lub spółdzielnia względem właściciela nieruchomości w przypadku nieprzestrzegania przez niego jej wewnętrznych regulacji.

Za spowodowanie pożaru, który zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób – nawet 8 lat więzienia

Jeżeli – na skutek używania wyrobów pirotechnicznych – dojdzie np. do pożaru, który zagrażać będzie życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach – sprawca takiego czynu dopuści się już nie wykroczenia, a przestępstwa, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 8 lat (zgodnie z art. 164 par. 1 kodeksu karnego). 

Osoby (tylko, albo raczej – aż) nieostrożnie obchodzące się z fajerwerkami – mogą natomiast zostać pociągnięte do odpowiedzialności na podstawie art. 83 par. 1 kodeksu wykroczeń i zostać ukarane karą nagany, aresztu lub grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł. 

Noc z 31 grudnia na 1 stycznia to wyjątkowo trudny czas dla zwierząt

Celem ochrony praw zwierząt, które w noc sylwestrową – z powodu huków emitowanych przez fajerwerki – cierpią najbardziej, w sejmie procedowany jest obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 700), który zakłada m.in. wprowadzenie zakazu używania fajerwerków hukowych, czyli wyrobów pirotechnicznych widowiskowych klasy F2 oraz klasy F3. W uzasadnieniu ww. projektu, jego autorzy argumentowali, iż – z uwagi na fakt, że słuch zwierząt jest dużo bardziej wrażliwy niż u ludzi – eksplozje fajerwerków, skutkują u zwierząt dużym stresem (a względem niektórych osobników – co najmniej niepokojem) i mogą prowadzić do nieodwracalnej utraty słuchu lub szumów usznych. Eksplozje wyrobów pirotechnicznych, uwalniają ponadto szkodliwe dla zdrowia cząsteczki, takiej jak drobny pył (PM10), który jest toksyczny nie tylko dla zwierząt, ale również dla ludzi. Na skutek eksplozji fajerwerków, cierpią nie tylko koty i psy, u których wywołują one reakcje lękowe (na skutek których dochodzi do ich licznych zaginięć w okresie okołonoworocznym) i narażają na zatrucia pozostawianymi częściami użytych materiałów pirotechnicznych, ale również konie, spośród których – szacuje się – że 26% doznaje z ich powodu obrażeń oraz ptaki, u których hałas fajerwerków powoduje tachykardię, a nawet śmierć z przerażenia. W ocenie autorów projektu – „w świetle jednoznacznych wyników badań naukowych w zakresie odczuwania przez zwierzęta cierpień psychicznych, niezrozumiałym jawi się przedkładanie chwilowej rozrywki ludzi nad zdrowie zwierząt”. 

Więcej szczegółów na temat ww. projektu, można przeczytać w poniższym artykule:

Celem jak najlepszego przygotowania zwierząt do sylwestra – Fundacja Rozwoju i Edukacji Pirotechnicznej, sporządziła infografikę pt. „Jak pomóc swojemu psu w sylwestra?”. Warto zapoznać się z jej treścią i zabezpieczyć swojego czworonoga – przynajmniej na tyle, na ile – w obecnym stanie prawnym – jesteśmy w stanie: 

¹ zgodnie z danymi przedstawionymi przez rzecznika prasowego Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej Karola Kierzkowskiego, w dniu 1 stycznia 2024 r., w rozmowie z TVN24

² Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Podsumowanie interwencji podczas nocy sylwestrowej, 1 stycznia 2023 r.

³ https://policja.pl/pol/aktualnosci/254689,Bezpieczny-Sylwester-i-Nowy-Rok-Ostroznie-obchodz-sie-z-fajerwerkami.html

Sprawdź >>> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 13.06.2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1743)

• Ustawa z dnia 21.06.2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2378)

• Ustawa z dnia 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 190 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 20.05.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2119 z późn. zm.)

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 822 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1048 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 6.06.1997 r. - Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 17 z późn. zm.)