REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Polska odpowiedź na ChatGPT: PLLuM - modele językowe AI wyspecjalizowane w języku polskim. Już można korzystać

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
PLLuM Chat - strona główna
PLLuM - modele językowe wyspecjalizowane w języku polskim już udostępnione. Lepsze od ChatGPT?
Źródło zewnętrzne

REKLAMA

REKLAMA

Staraliśmy się, by polskie modele językowe PLLuM były bezpieczne, dostosowane do języka polskiego i "wytrenowane" na legalnie pozyskanych danych — powiedział PAP dr hab. Szymon Łukasik z NASK, ośrodka zaangażowanego w prace nad opublikowanymi w lutym modelami AI.

rozwiń >

PLLuM - rodzina dużych polskich modeli językowych

PLLuM (Polish Large Language Universal Model) to rodzina dużych polskich modeli językowych. Tego typu programy sztucznej inteligencji (AI) umożliwiają generowanie tekstu oraz przetwarzanie języka naturalnego. Dzięki nim komunikacja z maszyną nie wymaga od użytkownika stosowania sztywnych kodów i mechanicznych poleceń, ale przypominać może dialog z człowiekiem.

W odróżnieniu od komercyjnych modeli LLM (takich jak ChatGPT, Claude czy Gemini), modele PLLuM wyspecjalizowane są w języku polskim, choć do ich trenowania używano również tekstów w innych językach słowiańskich, bałtyckich oraz oczywiście w języku angielskim.

"Model jest dostosowany do języka i kultury polskiej. Prace w ramach tego projektu wspierają zaś polskich ekspertów i rozwój kompetencji w dziedzinie sztucznej inteligencji" — wyjaśnił w rozmowie z PAP uczestnik projektu dr hab. Szymon Łukasik, prof. AGH i dyrektor Ośrodka Badań nad Bezpieczeństwem Sztucznej Inteligencji NASK. Ośrodek ten ma koordynować teraz prace nad dalszymi pracami i wdrożeniem modeli w prace administracji publicznej — w ramach działań konsorcjum HIVE.

Do doszkalania modeli wykorzystano największy w Polsce, bo liczący 40 tys. interakcji, zbiór zapytań, w tym około 3,5 tys. dłuższych dialogów między tutejszymi trenerami a maszyną. Dzięki tej mrówczej pracy tzw. anotatorów AI ma sobie lepiej radzić ze specyfiką polskiego języka i polskiej kultury.

REKLAMA

REKLAMA

Bezpieczeństwo i etyka

Badacz tłumaczy, jak ważne były w ramach prac kwestie bezpieczeństwa i etycznego podejścia do budowy AI. "Filozofią przyświecającą budowie tego modelu było to, żeby kwestie zbierania danych były maksymalnie przejrzyste. Żebyśmy mieli pewność, na jakim polu modele zbudowane z ich użyciem można wykorzystać" — powiedział dr hab. Łukasik. Wskazał, że przedstawiciele projektu zawierali np. umowy z redakcjami i pozyskiwali oficjalne zgody na korzystanie z archiwów polskich tekstów.

PLLuM — jak zapewniają jego twórcy — powstaje zgodnie z krajowymi i unijnymi wytycznymi dotyczącymi sztucznej inteligencji. I uwzględnia aktualne standardy ochrony danych.

30 miliardów tokenów

Ekspert z NASK tłumaczy, że język polski jest językiem o niskich zasobach. A to znaczy, że danych, które można wykorzystać do budowy modeli, nie ma zbyt dużo. Modele PLLuM do użytku komercyjnego są trenowane na ok. 30 miliardach tokenów (token to kawałek przetwarzanego tekstu - np. słowo lub jego fragment); zaś modele do użytku niekomercyjnego – dla takiego celu zasobów jest znacznie więcej – były trenowane na około 150 miliardach.

Wykorzystanie w administracji państwowej

Modele PLLuM docelowo mają być używane w administracji państwowej, a to oznacza kolejne wyzwania związane z bezpieczeństwem. Twórcy projektu musieli zadbać o to, by model stawiał w swoich odpowiedziach granice i by nie padały tam jakieś nielegalne, nieprawdziwe lub kontrowersyjne treści.

REKLAMA

PLLuM Chat i PLLuM dla programistów

Modele PLLuM udostępnione są bezpłatnie w formie czatu wszystkim zainteresowanym https://pllum.clarin-pl.eu/. Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało też dotąd 18 otwartych wersji modelu PLLuM dla programistów https://huggingface.co/CYFRAGOVPL. Do dyspozycji wszystkich zainteresowanych są więc zarówno lekkie, ale mniej dokładne wersje modeli, które można ściągnąć na laptopa, jak i mocniejsze, ale wymagające wielu kart graficznych modele do bardziej zaawansowanych zastosowań - np. badawczych. W przypadku obu typów istnieje możliwość uruchomienia modeli na własnej infrastrukturze, bez konieczności przekazywania zapytań do podmiotów zewnętrznych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Generatory - wyspecjalizowane modele RAG-owe

W ramach projektu powstały też generatory, czyli wyspecjalizowane modele RAG-owe (ang. Retrieval Augmented Generation). Dzięki takim modelom można np. przeszukiwać i analizować swoje lokalne bazy danych i tworzyć wirtualnych asystentów analizujących zbiory własnych dokumentów. Zespół PLLuM zbudował najmniejszy (8 mld parametrów) ale wiodący w rankingach dla polskiego języka generator tego typu.

PLLuM i HIVE

Dr Łukasik odniósł się też do zmiany nazwy projektu z PLLuM na HIVE. "Nasze modele nazywają się PLLuM, a ich rodzina będzie dalej rozwijana w ramach konsorcjum HIVE. Chcieliśmy w ten sposób nawiązać do idea współpracy wielu badaczy, inżynierów i instytucji, działających niczym pszczoły w jednym ekosystemie, wymieniając się wiedzą i zasobami (np. danymi, kodem, modelami). Natomiast być może kiedyś będziemy chcieli wypuścić jakąś nową rodzinę modeli - z nową nazwą. Rozmawiamy o tym z Ministerstwem Cyfryzacji" - wskazał dr Łukasik.

Ludwika Tomala (PAP)
lt/ zan/ ktl/

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: PAP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników – aktualne przepisy 2025

Badania okresowe, szkolenia BHP, profilaktyka i zdrowie psychiczne – to nie przywilej, lecz obowiązek pracodawcy. Zobacz, jak firmy w 2025 roku muszą dbać o bezpieczeństwo i dobrostan swoich pracowników.

Ostatnie dwa miesiące na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla swojej działki – właściciele nieruchomości, którzy to przeoczą, później już tylko stracą [LISTA NAJWAŻNIEJSZYCH ZMIAN I TERMINÓW]

Decyzję o warunkach zabudowy, której uzyskanie jest niezbędne m.in. do posadowienia na swojej działce domu (o ile na danym obszarze nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), na „starych zasadach”, które dawały właścicielowi nieruchomości największą „wolność” w zakresie realizowanej przez niego inwestycji – będzie można uzyskać jeszcze tylko przez najbliższe dwa miesiące. Decyzje WZ wydane przez gminy po tym terminie, będą już bowiem podlegały nowym, zdecydowanie bardziej restrykcyjnym regulacjom.

Koniec z leasingiem auta na full wypas. To już nie będzie się tak opłacać

Niezły samochód za atrakcyjną cenę. Taki dobry biznes mogli do końca grudnia robić przedsiębiorcy, którzy korzystali z aut w ramach umowy leasingowej. Kiedy leasing się kończył kupowali auta do celów prywatnych, po oferowanych przez firmy, preferencyjnych stawkach. Te praktyki, które pozwalały na niepłacenie podatków zostały ukrócone trzy lata temu. Nieskutecznie? Prawna furtka pozwala na ich ominięcie. Teraz i ona zostanie zatrzaśnięta.

Przełomowy wyrok NSA - skarbówka przegrywa w sądzie, bo stosowała zawyżone stawki akcyzy dla samochodów osobowych. Takie samochody powinny być tańsze

Przełomowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) jest faktem. NSA stwierdził, że stawki akcyzy od tysięcy aut były błędnie określane przez skarbówkę na zawyżonym poziomie. To powodowało finalnie wyższą cenę samochodu, za co płacił klient. Wszystko oczywiście przez niekorzystną dla podatników interpretację przepisów stosowaną latami.

REKLAMA

Koniec z opłatami za wjazd na cmentarz – na Wszystkich Świętych zaparkujesz za darmo. Przełomowy wyrok WSA w Olsztynie [Święto Zmarłych 2025]

Organy samorządowe nie mogą ustanawiać (a cmentarze – na tej postawie) pobierać jakichkolwiek opłat, które są niezwiązane z pochówkiem zmarłych, tj. m.in. opłat za wjazd na cmentarz i korzystanie z cmentarza – orzekł WSA w Olsztynie. W związku ze zbliżającym się Wszystkich Świętych i wzmożonym ruchem na cmentarzach – warto, aby osoby, które będą odwiedzać groby swoich bliskich, znały te zasady.

Komisja w PZON i WZON uzdrawia niepełnosprawnych ze świadczenia pielęgnacyjnego. Trzema pytaniami. Tak prostymi, że trudno wierzyć w medycynę

Jeżeli dziecko odpowie, to rodzice tracą około 40 000 zł - to przybliżona roczna wartość świadczenia pielęgnacyjnego, które po takim badaniu tracą rodzice. Badanie medyczne w postaci trzech pytań lekarze stosują wobec dzieci ze spektrum autyzmu. Jeżeli dziecko odpowie zostaje automatyczne uznane za niebędące osobą niepełnosprawną. Piszą do nas o tym rodzice dzieci, którym odbiera się w 2025 r. orzeczenia o niepełnosprawności w taki sposób, aby rodzice nie mieli świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł miesięcznie. Podobnie odbierane są orzeczenia dzieciom z zespołem Aspergera, Chodzi tu o dzieci, które dysponowały właściwymi (dla tego świadczenia) orzeczeniami w okresie kilku ostatnich lat. Rodzice uważają, że ich dzieci zostały cudownie "uzdrowione". Najczęściej odbywa się to poprzez tzw. punkt 7 orzeczenia. Jest to wskazanie "konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji". Jeżeli dziecko nie wymaga tego, to nie ma świadczenia pielęgnacyjnego. Z listów rodziców wynika, że usunięcie z orzeczenia pkt 7 toobecnie nie incydenty a seria orzeczeń w PZON i WZON w całej Polsce.

Osoby niepełnosprawne walczą o rozszerzenie dodatku dopełniającego. I dla socjalnej renty. I dla osób niezdolnych do pracy

Podwyżka ta podniosłaby rentę socjalną w 2026 r. do kwoty 4806 zł brutto. Nie została zrealizowana. Do redakcji Infor.pl trafiają stale listy osób niepełnosprawnych walczących o przeprowadzenie przez Sejm dwóch ustaw (albo nowelizacji istniejących) w związku z obietnicą z 2023 r. zrównania renty socjalnej i pensji minimalnej : 1) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ w postaci obiecanej ustawy wprowadzającej dodatek dopełniający w kwocie 2610,72 zł brutto miesięcznie każdemu renciście socjalnemu (dziś tylko dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji mających rentę socjalną). 2) ZMIANY W RENCIE CHOROBOWEJ. Druga ustawa dotyczy rencistów chorobowych (renta z tytułu niezdolności do pracy) i jej nowelizacji tak, aby osoby z tym świadczeniem także otrzymały odpowiednik dodatku dopełniającego. Będący w identycznej sytuacji renciści chorobowi nie mają tego dodatku. Z listów do Infor.pl wynika bezradność osób niepełnosprawnych i prośba do dziennikarzy o to, aby ich próba przekonania najważniejszych ośrodków władzy była znana społeczeństwu. Aby ich starania nie przykryło milczenie i cisza. Przykładowe prośby o wsparcie informacyjne w artykule.

ZUS dla osób z niepełnosprawnościami. Świadczenia i planowane zmiany na 2026 rok

Jakie świadczenia mogą otrzymać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoby z niepełnosprawnościami? Jak uzyskać orzeczenie? Co może się zmienić w 2026 roku? Oto najważniejsze przepisy i kwoty!

REKLAMA

Resort klimatu uspokaja samorządy: system kaucyjny pomoże osiągnąć cele recyklingowe

Wdrożenie systemu kaucyjnego ma pozytywnie wpłynąć na możliwość osiągania przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i pomóc im uniknąć kar za niezrealizowane cele – zapewniła wiceminister klimatu Anita Sowińska. Wiceszefowa resortu odniosła się w ten sposób do interpelacji posłów Prawa i Sprawiedliwości, którzy wskazali na szereg wątpliwości związanych z wdrażaniem nowego systemu.

Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – nowe zasady łączenia spraw i udziału organizacji społecznych

Od 5 listopada 2025 roku wejdą w życie przepisy zmieniające procedurę przed sądami administracyjnymi. Nowelizacja Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ma usprawnić tok rozpoznawania spraw, ograniczyć przewlekłość postępowań i wprowadzić nowe uprawnienia sądów, w tym możliwość zwrócenia się do organizacji społecznych lub organów administracji publicznej o przedstawienie istotnego dla sprawy poglądu. Zmiany mają charakter systemowy i dotyczą także zasad potwierdzania umocowania przedstawicieli ustawowych.

REKLAMA