Mediacja przy sporach z zakresu zbiorowego prawa pracy

Mediator

Mediatora ustalają wspólnie strony sporu zbiorowego. Może być nim osoba z listy ustalonej przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w uzgodnieniu z ogólnokrajową organizacją międzyzwiązkową oraz ogólnokrajowym związkiem zawodowym reprezentatywnym dla pracowników większości zakładów pracy.
Jeżeli strony sporu zbiorowego nie porozumieją się w ciągu 5 dni w sprawie wyboru mediatora, dalsze postępowanie jest prowadzone z udziałem mediatora wskazanego, na wniosek jednej ze stron, przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. 

Ustawa, nie określa żadnych warunków odnoszących się do kwalifikacji mediatora, wymaga aby dawał on gwarancję bezstronności.
Mediatorom na czas prowadzenia mediacji przysługuje zwolnienie od pracy, jednak łączny wymiar tego zwolnienia w roku kalendarzowym nie może przekraczać 30 dni.

Wynagrodzenie mediatora

Wynagrodzenie należne mediatorowi oraz zwrot poniesionych kosztów przejazdu i zakwaterowania określa umowa zawarta przez mediatora ze stronami sporu zbiorowego, oznacza to, że koszty, o których mowa ponoszą strony sporu zbiorowego w równych częściach, chyba że uzgodnią inny ich podział.

Wynagrodzenie mediatora nie może być niższe od ustalonego w drodze rozporządzenia

W razie udokumentowanego braku środków na pokrycie kosztów, na wniosek strony sporu zbiorowego Minister Pracy i Polityki Socjalnej pokrywa koszty mediacji, z tym że wynagrodzenie mediatora pokrywane jest do wysokości określonej w rozporządzeniu.

Strajk ostrzegawczy

Organizacja, która wszczęła spór, może zorganizować jednorazowo i na czas nie dłuższy niż 2 godziny strajk ostrzegawczy, Jeżeli przebieg postępowania mediacyjnego uzasadnia ocenę, że nie doprowadzi ono do rozwiązania sporu przed upływem terminów przewidzianych w art. 7 ust. 2 i art. 13 ust. 3,

Uprawnienia mediatora

Przepisy ustawy nie określają wprost na czym ma polegać udział mediatora.
Niemniej w ustawie znalazły się niektóre z uprawnień mediatora którymi są:
1) jeżeli w toku postępowania mediacyjnego mediator stwierdzi, że rozwiązanie sporu zbiorowego wymaga szczegółowych lub dodatkowych ustaleń związanych z przedmiotem sporu, zawiadamia o tym strony;
2) jeżeli w związku z żądaniem objętym sporem trzeba ustalić sytuację ekonomiczno-finansową zakładu pracy, mediator może zaproponować przeprowadzenie w tej sprawie ekspertyzy (jeśli strony nie postanowią inaczej, koszty ekspertyzy obciążają zakład pracy);

3) w przypadku podjęcia, przez strony, decyzji o przeprowadzeniu koniecznych analiz i ekspertyz mediator jest upoważniony do wystąpienia z wnioskiem do organizacji związkowej o przesunięcie terminu rozpoczęcia strajku na czas niezbędny do ich wykonania.
4) jest obecny przy podpisywaniu dokumentów kończących etap mediacji w sporze zbiorowym.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Czas trwania postępowania mediacyjnego

Przepisy ustawy nie określają czasu trwania postępowania mediacyjnego, oznacza to że mediacje powinny być prowadzone do czasu, kiedy strony sporu oraz mediator widzą szansę na osiągnięcie porozumienia.
Zakończenie postępowania mediacyjnego
Postępowanie mediacyjne kończy się podpisaniem przez strony porozumienia, a w razie nieosiągnięcia porozumienia sporządzeniem protokołu rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron, pamiętając, że czynności tych dokonuje się przy udziale mediatora.

 Nieosiągnięcie porozumienia rozwiązującego spór zbiorowy w postępowaniu mediacyjnym uprawnia do podjęcia akcji strajkowej.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. 1991 nr 55 poz. 236)

Zobacz także serwis: Sprawy rodzinne

Zobacz także serwis: Praca