REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zgoda na leczenie osoby małoletniej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Komandzik- Szałagan
para u lekarza, fot. Fotolia
para u lekarza, fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Temat ten jest szczególnie ważny, ze względu na to, iż jako rodzice niejednokrotnie spotykamy się z leczeniem naszych dzieci, w którym jako przedstawiciele ustawowi bezpośrednio uczestniczymy, nierzadko nie znając swoich praw ani praw dziecka.

 Ustawa o zawodzie lekarza w art. 32 ust. 2 i art. 34 ust 3 wymaga zgody przedstawiciela ustawowego dla podjęcia czynności medycznych zarówno zwykłych, jak i o podwyższonym ryzyku.[1] Zasada ta ma zastosowanie wobec małoletnich do 16 roku życia, gdyż po ukończeniu przez nich 16 lat wymagana jest także zgoda samego małoletniego.[2] W związku z powyższym dla pacjentów, pomiędzy 16 a 18 rokiem życia wymagana jest zgoda podwójna, wyrażona równolegle przez samego małoletniego i jego przedstawiciela ustawowego- najczęściej rodzica.[3] W tym momencie zaznaczyć trzeba, że rodzice tylko wtedy są przedstawicielami ustawowymi dziecka, gdy przysługuje im władza rodzicielska. Przedstawicielstwo ustawowe rodziców jest jednym z elementów władzy rodzicielskiej, co stanowi art. 98 § 1 k.r.o.(ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. „ Kodeks rodzinny i opiekuńczy”).[4] Natomiast w przypadku braku zgody lub wyraźnego sprzeciwu na dokonanie zabiegu medycznego rodziców lub samego małoletniego po 16 roku życia może być przełamany tylko orzeczeniem sądu opiekuńczego.[5] Ta zasada budzi pewne kontrowersje np. M. Safjan twierdzi, że zdolność małoletnich miedzy 16 a 18 rokiem życia jest traktowana tylko jednokierunkowo, ocenia to jako „ szczególny rodzaj kompetencji do samodzielnego wyrażenia zgody, ale już nie sprzeciwu - co należy uznać za istotny mankament przyjętych rozważań”.[6]

REKLAMA

 Zobacz: Zobacz: Prawa pacjenta

W zakresie postępowania w leczeniu pacjentów małoletnich występuje wiele problemów np. polegających na nie wyrażeniu zgody przez rodziców na leczenie pacjenta małoletniego. W powyżej wskazanym przypadku sprawa musi być rozwiązana orzeczeniem sądu opiekuńczego, lecz jeżeli zwłoka spowodowałaby niebezpieczeństwo dla życia lub ciężkiego rozstroju zdrowia lekarz może wykonać zabieg bez zgody sądu.[7] W takiej sytuacji lekarz powinien się jednak porozumieć z innym lekarzem i omówić konieczność wykonania zabiegu, jeżeli nie jest to możliwe, może on przeprowadzić zabieg, także bez konsultacji[8].

O wykonywanych czynnościach lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego i sąd opiekuńczy.[9]

REKLAMA

Wobec powyższego przykładu stosuje się zasadę dobra dziecka, która opiera się min. na założeniu, „… że wykonywanie władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców będzie prawidłowe wówczas, jeżeli będzie realizowane harmonijnie i w interesie dziecka…”[10] od dawna w doktrynie mówi się, że odmowa udzielenia zgody przez rodziców na dokonanie zabiegu medycznego koniecznego dla ratowania życia dziecka jest sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego.[11]

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nie do końca można zgodzić się z powyższych poglądem, gdyż niejednokrotnie rodzice nie wyrażają zgody na określony zabieg właśnie ze względu na dobro dziecka, tak jest w przypadku rodziców lekarzy itp.

Zobacz: Kodeks rodzinny i opiekuńczy

 Kolejnym przykładem stwarzającym problemy w procesie leczenia pacjentów małoletnich jest istniejący spór między rodzicami dotyczący zgody na leczenie dziecka.

REKLAMA

W razie sprzecznych stanowisk odnośnie do leczenia dziecka rodzice powinni sami niezwłocznie wstąpić do sądu opiekuńczego o rozstrzygnięcie spornej „ istotnej sprawy dziecka”[12]. Artykuł 22 ust 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej stanowi, że „ jeżeli przedstawiciel ustawowy żąda wypisania ze szpitala osoby, której stan zdrowia wymaga leczenia, kierownik zakładu opieki zdrowotnej lub lekarz przez niego upoważniony może odmówić wypisania do czasu wydania w tej sprawie orzeczenia przez właściwy ze względu na siedzibę zakładu sąd opiekuńczy…”( ustawa z dnia 30.08.1991 r. „o zakładach opieki zdrowotnej).[13] Konkludując, do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd opiekuńczy lekarz ma prawo zatrzymać małoletniego w szpitalu.[14] Należy podkreślić, że dotyczy to sytuacji ujawnionej rozbieżności, co oznacza, że „ jeżeli lekarz dysponuje zgodą jednego rodzica, a stanowisko drugiego jest mu nieznane, to nie musi poszukiwać tego z rodziców, który nie wyraził swej woli. Wystarczy wówczas zgoda tylko jednego z rodziców.”[15]

Omawiając sytuację małoletniego pacjenta podkreślić również trzeba, że w przypadku samego tylko badania pacjenta dla legalności tej czynności wystarczająca jest zgoda opiekuna faktycznego pacjenta małoletniego, i nie wymaga się zgody przedstawiciela ustawowego.[16] Zastosowanie powyższe obowiązuje, gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego albo porozumienie się z nim jest niemożliwe.[17] Jednakże zgoda opiekuna faktycznego nie wystarczy, jeżeli małoletni ukończył 16 lat, sprzeciwia się czynnością medycznym, wówczas poza jego zgodą wymagana jest zgoda sadu opiekuńczego.[18]

Zobacz: PoradnikPraw Pacjenta

W tym momencie warto omówić sytuację, w której sam małoletni  i jego rodzice  wyrażają sprzeciw i nie chcą zgodzić na określony sposób lub formę leczenia. Sytuacja tak występuj bardzo często u Świadków Jehowy, którzy uważają, że pacjent małoletni, który potrafi podejmować samodzielnie decyzje oraz rozumie skutki proponowanego leczenia jest „dojrzałym małoletnim”[19] Jako podstawę prawną swych poglądów wskazują na treść art.12 przyjętej przez ONZ i ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o prawach dziecka. Przytaczają oni ust. 1 tej normy, który stanowi, że – Państwa zapewniają dziecku, które jest zdolne do kształtowania swych własnych poglądów, prawo do swobodnego wyrażania tychże poglądów.

Milczeniem natomiast pomijają ust.4 art. 12 konwencji, który zezwala na ograniczenie prawa dziecka do samostanowienia m.in. w celu ochrony zdrowia.[20] Odmowa przetoczenia krwi przez przedstawicieli ustawowych nie będzie stanowiła zagrożenia życia dziecka, jeżeli jego potrzeby zdrowotne zaspokoi leczenie bez krwi. W takim przypadku rodzice mają prawo domagać się zastosowania postępowania alternatywnego.[21] Jednak, jeżeli transfuzja jest jedynym środkiem do skutecznego wyleczenia małoletniego, lekarz mimo sprzeciwu rodziców powinien tę transfuzje przeprowadzić.[22]

Zobacz: Odpowiedzialność za błąd lekarski

Reasumując, mimo, iż rodzice, czy tez przedstawiciele ustawowi mają prawo decydować o podstawowych sprawach dziecka nie mają jednak prawa decydowania o ich życiu. Dziecko nie jest naszą własnością i ze względu na nasze przekonania religijne, czy tez społeczno- moralne nie możemy ingerować w jego autonomię. W tym przypadku decydujące znaczenie zawsze będzie miało zdanie lekarza, jednak powinniśmy znać swoje prawa jako rodziców przypadkach, kiedy nie zgadzamy się z sposobem leczenia podjętego przez lekarza.

 

[1] M.Świderska, „ Zgoda pacjenta na zabieg medyczny”, Toruń 2007 r.; str.43

[2] M. Boratyńska, P. Konieczniak „ Prawa pacjenta” ,Warszawa 2001, str.237

[3] M. Boratyńska, P. Konieczniak ,tamże, str.237

[4] Dz. U.z 1964 r. Nr.9, poz. 59 z późń.zm.; Por. H. Ciepła „ Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem”, Warszawa 2001 r., str. 527

[5] M. Boratyńska, P. Konieczniak ,tamże, str.238

[6] M.Safjan „ Polskie prawo a Europejska Konwencja Bioetyczna” , „ Prawo i Medycyna” nr. 5, 2000 r. , str.12

[7] Edyta L. Wedrychowska, „ Jak ma się zachować lekarz, jeżeli małoletniemu pacjentowi zagraża niebezpieczeństwo, a rodzice nie wyrażają zgody na zabieg ? ” Gazeta Lekarska nr.11, 2005 r. http:// www.prawoizdrowie.pl

[8] Edyta L. Wedrychowska, tamże. http:// www.prawoizdrowie.pl

[9] M.Świderska, „ Zgoda pacjenta na zabieg medyczny”, Toruń 2007 r.; str.49

[10] B.Walaszek „ Dobro dziecka jako przesłanka niektórych uregulowań kodeksu rodzinnego i opiekuńczego PRL” Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Studia Prawnicze, zeszyt 26-27,

 str. 284

[11] M. Safian „ Z problematyki zgody chorego na poddanie się zabiegowi leczniczemu” , Polski Tygodnik Lekarski 1960 r., nr. 46, str. 1784

[12] J. Ignaczewski „ Zgoda pacjenta na leczenie” Warszawa 2003 r., str.51

[13] Dz.uU z 2007 r., Nr.14 poz. 89.

[14] J. Ignaczewski, tamże., str.52

[15] J. Ignaczewski, „ Zgoda pacjenta na leczenie” Warszawa 2003 r., str.51;

[16] M.Świderska, „ Zgoda pacjenta na zabieg medyczny”, Toruń 2007 r.; str.57;

[17] M. Świderska, tamże, str. 57;

[18] M. Świderska, tamże, str. 58;

[19] J. Ignaczewski , tamże, str. 42;

[20] J. Ignaczewski , tamże, str. 42;

[21] D. Karkowska „Zgoda pacjenta na transfuzję krwi”http://www.abc.com.pl/problem/157/7

[22] J. Ignaczewski , tamże, str. 43;

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Empatia zamiast strachu? Apel w sprawie małoletnich pasażerów

Kontrolerzy powinni być świadomi emocji dzieci i podchodzić do nich z empatią stosowną do ich wieku - podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Do biura RPD wpływa wiele zgłoszeń dotyczących łamania praw dziecka w środkach transportu publicznego.

Czym jest świadczenie urlopowe, ile wynosi w 2025 roku i czym różni się od tzw. wczasów pod gruszą. Podatki i składki ZUS

W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!

Upoważnienie do opieki nad dzieckiem: do pobrania na wyjazd w wakacje [WZÓR]

Wakacje to okres częstych wyjazdów dzieci, czasami również z innymi osobami niż rodzice. Dzieci, które wyjeżdżają z babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem czy innymi osobami, muszą mieć ze sobą upoważnienie. Rodzice przygotowują takie pismo i najlepiej, aby podpisali je wspólnie.

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy [dot. pobytu, 800 plus, świadczeń, zakwaterowania, pracy]

Więcej i lepiej dla Ukraińców? Jest projekt zmian ustawy w zakresie pobytu, świadczeń, zakwaterowania i pracy Ukraińców na terytorium Polski. Najważniejszym uprawnieniem jest przedłużenie tymczasowej ochrony i związanych z nią uprawnień dla uchodźców do 4 marca 2026 roku. Jednocześnie planowane są zmiany w procedurach pobytowych, rejestracji PESEL, a także w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania.

REKLAMA

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji

Jednorazowo 7000 zł z ZUS: łatwiej, szybciej, bez decyzji. A wszystko to za sprawą rozporządzenia, które ma się zmienić, aby ułatwić świadczeniobiorcom sprawne uzyskanie pieniędzy i uniknięcie zbędnych procedur i biurokracji. Co zatem się zmieni?

Wygrana bez rekompensaty: Firma pokonała ZUS na całej linii, ale kosztów nie odzyskała

Firma pokonała ZUS, ale nie uzyskała rekompensaty. „Ponad 871 decyzji ZUS, 150 tys. stron dokumentacji, tysiące godzin pracy. Wszystkie sprawy wygrane przez przedsiębiorcę przed sądami w I i II instancji. W teorii - spektakularny sukces. W praktyce ekonomiczna porażka" - pisze dzisiejszy „Dziennik Gazeta Prawna".

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany

Alarmujący raport NIK o sytuacji niepełnosprawnych. Jest źle, potrzebne są zmiany. Co to są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Kto organizuje i po co są warsztaty terapii zajęciowej (WTZ)? Co się dzieje z pieniędzmi z PFRON i jakie nadużycie wykryto - wszystko to wynika z najnowszego raportu NIK.

Abonament RTV: drożej w 2026 roku. Jakie zniżki za zapłatę z góry? Jakie kary za niepłacenie abonamentu i brak rejestracji odbiornika?

W 2026 roku obowiązywać będą wyższe stawki abonamentu RTV niż w 2025 roku. Tak wynika z rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2026 r. 

REKLAMA

22 lipca 2025 r.: rekonstrukcja rządu

Rekonstrukcja rządu odbędzie się we wtorek 22 lipca 2025 roku. Została opóźniona o tydzień na wniosek marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Czym zostało podyktowane opóźnienie zmian w rządzie?

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

REKLAMA