Uwaga seniorzy i OzN: "Najem senioralny – bubel prawny w konsultacjach" oznajmia Komitet Obrony Praw Lokatorów. Są liczne zastrzeżenia do najmu senioralnego [RPO też interweniuje]

• Uwaga seniorzy: są liczne zastrzeżenia do najmu senioralnego [RPO interweniuje]
• RPO zwraca uwagę, że projekt szeroko definiuje krąg beneficjentów mimo deficytu lokali gminnych i jednocześnie pomija osoby niepełnosprawne
• Najem senioralny: kluczowe uwagi RPO
• Uwaga seniorzy: "Najem senioralny – bubel prawny w konsultacjach" oznajmia Komitet Obrony Praw Lokatorów

Uwaga seniorzy: są liczne zastrzeżenia do najmu senioralnego [RPO interweniuje]

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił zastrzeżenia do projektu ustawy o tzw. najmie senioralnym (UD239): projekt nie chroni w pełni praw ani seniorów, ani podnajemców, zawęża wręcz krąg beneficjentów wiekowo zamiast ze względu na potrzeby zdrowotne dawać szczególne preferencje i stwarza ryzyko utraty mieszkania przez seniora po rozwiązaniu umów.

RPO zwraca uwagę, że projekt szeroko definiuje krąg beneficjentów mimo deficytu lokali gminnych i jednocześnie pomija osoby niepełnosprawne

RPO zwraca uwagę, że projekt szeroko definiuje krąg beneficjentów mimo deficytu lokali gminnych i jednocześnie pomija osoby niepełnosprawne poniżej progu wieku, które z powodu ograniczeń ruchowych także wymagają takiego wsparcia. Ponadto nieuregulowane pozostają obowiązki finansowe gminy i seniora oraz odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez podnajemców, co zwiększa ryzyko niekorzystnych skutków dla osób starszych.

Najem senioralny: kluczowe uwagi RPO

Kluczowego uwagi RPO co do najmu senioralnego są takie:

• Brak pełnej ochrony prawnej seniora i podnajemcy. Projekt tworzy złożoną strukturę trzech umów (najmu, podnajmu, najmu senioralnego), co może prowadzić do konfliktów interesów.
• Zbyt wąska definicja beneficjenta. Regulacja pomija osoby z niepełnosprawnościami, które nie są seniorami, ale również mają trudności z dostępem do mieszkań.
• Brak jasnych zasad rozpatrywania wniosków. Nie określono trybu, w jakim gmina ma rozpatrywać wnioski seniorów, co może prowadzić do nierównego traktowania.
• Ryzyko dla seniora po zakończeniu umowy. Senior może mieć trudności z odzyskaniem swojego lokalu, jeśli podnajemca odmówi jego opuszczenia. Gmina nie będzie miała prawnej możliwości egzekwowania opróżnienia lokalu.
• Nieuregulowane kwestie finansowe. Nie wiadomo, kto ponosi koszty czynszu i opłat eksploatacyjnych, co może obciążyć seniora podwójnymi kosztami.
• Brak ochrony przed szkodami. Senior nie ma gwarancji rekompensaty za ewentualne zniszczenia lokalu przez podnajemców.
• Niepewność mieszkaniowa podnajemców. Podnajemcy mogą zostać zmuszeni do szybkiego opuszczenia lokalu, co podważa stabilność ich sytuacji mieszkaniowej.

Uwaga seniorzy: "Najem senioralny – bubel prawny w konsultacjach" oznajmia Komitet Obrony Praw Lokatorów

Jak czytamy w komunikacie Komitetu Obrony Praw Lokatorów: w dniu 12 września 2025 r., Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Marzena Okła-Drewnowicz skierowała do konsultacji publicznych projekt ustawy najmie senioralnym, która proponuje szereg zmian do Ustawy o ochronie praw lokatorów (nr UD239 w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów). Co więcej, Komitet Obrony Praw Lokatorów (KOPL) komunikuje pisze: "Najem senioralny – bubel prawny w konsultacjach". Dlaczego? Bo jak wskazuje KOPL: w dniu 12 września 2025 r., Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Marzena Okła-Drewnowicz skierowała do konsultacji publicznych projekt ustawy najmie senioralnym, która proponuje szereg zmian do Ustawy o ochronie praw lokatorów (nr UD239 w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów).

KOPL podnosi: "W opisie zawartym w uzasadnieniu projektu czytamy:

Projektowane zmiany obejmują wprowadzenie umowy najmu senioralnego lokalu jako nowego rozwiązania mającego zapewnić osobom starszym, samodzielnie zamieszkującym w lokalach położonych na wyższych kondygnacjach budynków niewyposażonych w windy, możliwość przeniesienia się do przestrzeni, która nie będzie ograniczać ich samodzielności.

Adresatami projektu są osoby starsze, czyli osoby która ukończyły 60 rok życia, które zamieszkują samodzielnie i są właścicielami lokalu niewyposażonego w windę, na 4 lub wyższym piętrze. W zamian za udostępnienie swojego własnościowego lokalu Gminie, mogliby oni otrzymać tzw. „najem senioralny” innego lokalu należącego do zasobów Gminy, który byłby wyposażony w windę, lub byłby położony na parterze. Gmina mogłaby podnajmować lokal należący do osoby starszej innym osobom oczekującym na pomoc mieszkaniową.

Brzmi dobrze? Według Komitetu Obrony Praw Lokatorów nie bardzo. W naszym przekonaniu projekt nie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom osób starszych, borykających się z warunkami zamieszkania niedostosowanymi do ich szczególnych potrzeb. Zamiast rozwiązywać palące problemy lokatorów, na które Komitet wielokrotnie wskazywał w pismach przekazywanych Projektodawcom, projekt wprowadza nowe niespójności prawne i nowe rodzaje dyskryminacji lokatorów w i tak już wadliwym systemie prawnym. Oto dlaczego.

• Dyskryminacja osób nieposiadających lokali: Osoby składające wnioski o pomoc mieszkaniową do Gminy bardzo często otrzymują odmowy ze względu na posiadanie własności mieszkania. Nawet jeśli jest to własność ułamkowa i nawet jeśli toczy się w jej sprawie skomplikowane postępowanie spadkowe, a nieruchomość położona jest na drugim końcu Polski. Te osoby nie są często w stanie ani zamieszkać w tych nieruchomościach, ani ich sprzedać. Zostają z niczym – bez pomocy mieszkaniowej Gminy i bez miejsca do zamieszkania. Jak mają się poczuć te osoby, też przecież w wielu przypadkach osoby starsze, gdy w zamiast nich lokal od Gminy otrzymają osoby, które posiadają na własność mieszkanie i mogą w nim mieszkać? Czy taka polityka jest rzeczywiście „skierowana do najbardziej potrzebujących”, jak twierdzą jej pomysłodawcy?
• Psucie zapisów dotyczących ochrony czasu trwania najmu: Jednak w jeszcze gorszej sytuacji będą osoby, które będą podnajmować od Gminy lokale opuszczone przez osoby starsze. Ich warunki najmu zostaną znacznie pogorszone, gdyż nie będą miały żadnej stabilności w zakresie czasu trwania umowy najmu. (...)
• Dyskryminacja osób starszych żyjących z opiekunami: Ale nawet gdyby przyjąć, że projekt ma sens dla osób starszych, wiele z nich będzie wykluczonych ze względu na fakt, że mieszkają z opiekunami, którzy pomagają im w codziennych czynnościach. W proponowanym brzmieniu Ustawy o najmie senioralnym, osoby starsze żyjące z opiekunami byłyby nadal uwięzione na czwartym piętrze w swoich lokalach i nie mogłyby liczyć na pomoc Gminy.
• Brak myśli o poprawie jakości lokali: Ale jednym z najważniejszych mankamentów projektu jest brak rozwiązania dla kluczowych przyczyn braku dostępności lokali dla osób starszych, które z racji swojego wieku dotyka wiele niepełnosprawności. Normy dotyczące jakości i dostępności lokali wynajmowanych lokatorom są nadal żenująco niskie i nie umożliwiają godnego funkcjonowania wielu z nich. Projekt, który ma ambicję nieść pomoc dla osób starszych powinien przede wszystkim zająć się problemem jakości mieszkań oferowanych przez Gminy.".