REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Renta rodzinna 2024: ile, dla kogo? Faktyczna wspólność małżeńska daje prawo do renty

 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Renta rodzinna 2024 - kto, kiedy i w jakiej wysokości ma do niej prawo? Faktyczna wspólność małżeńska uprawnia do renty
Renta rodzinna 2024 - kto, kiedy i w jakiej wysokości ma do niej prawo? Faktyczna wspólność małżeńska uprawnia do renty
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Ile wynosi w 2024 roku renta rodzinna i kto ma do niej prawo? Czy renta rodzinna może być zawieszona albo zmniejszona? Na czym polega pozostawanie w faktycznej wspólności małżeńskiej w kontekście prawa do renty rodzinnej?

Kto ma prawo do renty rodzinnej?

Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania,
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej,
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania,
- pobierała zasiłek przedemerytalny,
- pobierała świadczenie przedemerytalne,
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Przy ocenie prawa do renty ZUS przyjmuje, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Do renty rodzinnej mają prawo następujący członkowie rodziny ww. osoby: 

1) Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
- do ukończenia 16 lat;
- jeśli się uczą – do ukończenia 25 lat (jeżeli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, ZUS przedłuża prawo do renty do zakończenia tego roku studiów);
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat  lub w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 lat.

2) Wnuki i rodzeństwo – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.

3) Inne dzieci – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyjątkiem dzieci które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

4) Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej (analiza pojęcia w dalszej części artykułu), jeżeli:

REKLAMA

  • w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
  • wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
  • sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
  • ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.

REKLAMA

Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej: 
- przez rok od śmierci współmałżonka;
- przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.

Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. 

Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny). Potwierdzeniem prawa do alimentów może być umowa zawarta między rozwiedzionymi małżonkami. Umowa taka może być zawarta również w sposób dorozumiany, a o jej istnieniu może świadczyć fakt, że alimenty były faktycznie uiszczane przez byłego małżonka do dnia jego śmierci na rzecz osoby uprawnionej.

5) Rodzice, jeżeli:
- spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (odnośnie wieku, wychowywania dzieci lub niezdolności do pracy);
- zmarły ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

Na czym polega pozostawanie we wspólności małżeńskiej w kontekście prawa do renty rodzinnej?

W postanowieniu z 17 października 2023 r. (sygn. akt: I USK 148/23) Sąd Najwyższy zaprezentował dotychczasowe orzecznictwo wyjaśniające, jak w kontekście prawa do renty rodzinnej z ZUS należy rozumieć pojęcie wspólności małżeńskiej, o której mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Warto odnotować, że również ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników odsyła do tych samym przepisów w zakresie renty rodzinnej z KRUS. Należy jedynie pamiętać, że:

- przepisów dotyczących ubezpieczenia rolnika i świadczeń przysługujących rolnikowi nie stosuje się do małżonka rolnika, który nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym,

- wdowa, której małżonek pobierał świadczenia emerytalne z powszechnego systemu emerytalnego oraz z rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego, jest uprawniona tylko do jednej renty rodzinnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2022 r., I USKP 122/21).

Przede wszystkim wspólność małżeńska jest pojęciem szerszym niż ustawowa wspólność majątkowa (więź ekonomiczna), która powstaje z mocy prawa w związku z zawarciem małżeństwa, o ile tylko małżonkowie nie postanowili ustanowić między sobą rozdzielności majątkowej. W uchwale z dnia 26 października 2006 r. (sygn. akt: III UZP 3/06) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej przez wdowę/wdowca jest m.in. pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej. Ciężar udowodnienia niepozostawania w tej wspólności spoczywa na organie rentowym (ZUS/KRUS).

Dlatego też pozostawanie we wspólności małżeńskiej to nie tylko formalne istnienie małżeństwa, ale faktyczne tworzenie wspólnoty w jej rozmaitych wymiarach: duchowym, materialnym lub rodzinnym powiązane z rzeczywistym korzystaniem z praw i realizowaniem powinności małżeńskich. Dla oceny, czy małżonkowie pozostawali we wspólności małżeńskiej bez znaczenia są przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego oraz kto ponosi za niego winę. Również faktyczne oddzielne zamieszkiwanie nie przekreśla możliwości dalszego istnienia wspólności małżeńskiej, aczkolwiek istotna pozostaje przyczyna, która wywołała odrębne miejsce pobytu. Nieistotne lub przemijające zakłócenia dotyczące wspólnego pożycia nie podważają stanu pozostawania w faktycznej wspólności małżeńskiej. Okoliczności dotyczące istnienia albo nieistnienia rzeczywistej wspólności małżeńskiej muszą być badane z uwzględnieniem uczuciowej motywacji zachowań małżonków. 

Ważne

Jeżeli jeden z małżonków mieszka oddzielnie, lecz do dnia śmierci realizuje powinność pomocy finansowej na rzecz drugiego, z troski o potrzeby i wykazuje poszanowanie przynajmniej majątkowych obowiązków małżeńskich, pozostaje we wspólności z małżonkiem, którego opuścił.

Warto również pamiętać, iż śmierć jednego z małżonków nie pozbawia żyjącego małżonka prawa do wspólnego rozliczenia podatku dochodowego na formularzu PIT-37.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wysokość renty rodzinnej z ZUS

Renta rodzinna wynosi:
85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która dzieli się równo między uprawnionych. ZUS bada uprawnienia zmarłego do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w chwili śmierci, a następnie ustala rentę rodzinną po świadczeniu w najkorzystniejszej wysokości. 

Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej. Czyli jeśli obliczona renta jest niższa niż najniższe świadczenie, to łączna kwota renty dla wszystkich uprawnionych jest automatycznie podwyższana do najniższej renty rodzinnej. 
Od 1 marca 2023 r. najniższa renta rodzinna wynosiła 1588,44 zł. Od dnia 1 marca 2024 r. nastąpiła waloryzacja tego świadczenia do kwoty 1780,96 zł.

Czy renta rodzinna może być zawieszona albo zmniejszona?

Jeśli osoba uprawniona do renty rodzinnej osiąga przychód z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ZUS może zawiesić lub zmniejszyć rentę rodzinną.

ZUS zawiesi prawo do renty rodzinnej, jeśli przychód osoby uprawnionej do tej renty przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. 

A gdy przychód osoby uprawnionej do renty rodzinnej będzie wyższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130% tego wynagrodzenia, ZUS zmniejszy rentę rodzinną o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Aktualnie (od 1 marca 2024 r.):
- kwota równa 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi: 5278,30 zł brutto,
- kwota równa 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego  wynosi: 9802,50 zł brutto.

Rezygnacja z renty rodzinnej

REKLAMA

Na wniosek osoby uprawnionej do renty rodzinnej ZUS może wyłączyć tę osobę z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej. Od tego miesiąca ZUS ponownie ustali wysokość renty dla pozostałych uprawnionych. 

Jeśli dana osoba została wyłączona na swój wniosek z kręgu uprawnionych, może znowu ubiegać się o rentę rodzinną. Musi jednak ponownie złożyć wniosek, a wtedy ZUS sprawdzi, czy osoba ta nadal spełnia warunki do uzyskania renty.

Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2023 r., sygn. akt: I USK 148/23.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowelizacja ustawy o rencie socjalnej budzi wątpliwości. Czy dodatek dopełniający jest zgodny z Konstytucją?

We wrześniu Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw, która umożliwi ubieganie się o dodatek dopełniający i przekazał ją do Senatu. Podczas prac legislacyjnych w Senacie powstały wątpliwości co do zgodności ustawy z Konstytucją.

Policjanci czują się pokrzywdzeni przez rząd. Chcą 15 proc. podwyżki, a także 1500 zł dla pracowników policji niezależnie od formy zatrudnienia

Policjanci i pracownicy policji czują się pokrzywdzeni i zlekceważeni postawą rządu. Związkowców nie zadowala zaproponowana przez rząd 5 proc. podwyżka uposażeń. Postulują 15 proc. podwyżki dla funkcjonariuszy i pracowników policji oraz podwyżki w wysokości 1500 zł dla pracowników policji niezależnie od formy zatrudnienia.

Policjanci żądają 15% podwyżki uposażeń i kilku innych zmian - rozpoczęli protest. Pouczenia zamiast mandatów, strajk włoski i niekorzystanie z prywatnych telefonów

Związkowcy z policyjnej "Solidarności" poinformowali, że w związku z brakiem odpowiedzi na ich postulaty, rozpoczęli w poniedziałek akcję protestacyjną, tzw. strajk włoski, polegający m.in. na skrupulatnym prowadzeniu niektórych czynności.

Zmiana przepisów: Pomoc w razie szkód spowodowanych gradem, deszczem nawalnym, przymrozkami wiosennymi i huraganem

Rząd przyjął nowelizację rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Celem jest wprowadzenie wsparcia dla rolników, których uprawy ucierpiały z powodu gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych lub huraganu.

REKLAMA

Stała dieta nawet 900 zł czy tylko dodatek ponad 300 zł w 2025 r.?

Wciąż przysługuje 336,36 zł dodatku sołtysowskiego w 2024 r. Świadczenie prawdopodobnie ulegnie waloryzacji w marcu 2025 r. Niemniej jednak może jeszcze na początku 2025 r. będzie przysługiwało inne świadczenie. Dieta dla sołtysa. Proponuje się wprowadzenie pewnego kryterium: powyżej 1000 mieszkańców - 900 zł; od 501 do 1000 mieszkańców - 700 zł; od 251 do 500 mieszkańców - 600 zł; do 250 mieszkańców - 500 zł. 

7 tys. zł zasiłku pogrzebowego pod koniec 2024 r.? Projekt utknął

7 tys. zł zasiłku pogrzebowego pod koniec 2024 r.?  Projekt utknął. Jak udało dowiedzieć się redakcji Infor.pl, projekt dotyczący zwiększenia zasiłku pogrzebowego w 2024 r. został zdjęty z porządku obrad Stałego Komitetu Rady Ministrów.

Składka zdrowotna podzieliła koalicję rządową. 3 różne pomysły na zmiany od 2025 roku. A w budżecie NFZ wielka dziura

Kwestia zmian w składce na ubezpieczenie zdrowotne mocno różni partie wchodzące w skład obecnej koalicji rządowej. Wszyscy zgadzają się, że składkę trzeba zmienić ale już pomysły na te zmiany są różne i raczej wzajemnie się wykluczające. Z jednej strony jest chęć realizacji obietnic wyborczych a z drugiej realia budżetu państwa i budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Eksperci już dziś pokazują ogromną dziurę w budżecie NFZ, którą trzeba zasypać. A przecież obniżka składki zdrowotnej tylko tę dziurę powiększy.

Minimalna stawka godzinowa. Nowe przepisy to przede wszystkim wyższe kary dla pracodawców [od 1500 zł do 45000 zł]

Przepisy o minimalnej stawki godzinowej zostaną nieznaczenie zmienione. Z nowego projektu wynika, że pracodawcy będą bardziej karani. Wzrośnie bowiem kara grzywny (będzie wynosiła od 1500 zł do 45000 zł) za wypłatę niższą niż aktualnie obowiązująca minimalna stawka godzinowa, a także za sam brak wypłaty wynagrodzenia.

REKLAMA

Prawie 1800 zł świadczenia co miesiąc. I to jeszcze przed emeryturą. Jakie warunki trzeba spełnić?

Zwolnienie tuż przed emeryturą to dla wielu osób prawdziwa tragedia, zwłaszcza jeśli są ofiarami zwolnień grupowych czy upadku firmy. Na szczęście, świadczenie przedemerytalne stanowi dla nich finansowe zabezpieczenie, umożliwiając godne dotrwanie do upragnionej emerytury. Oto szczegóły. 

Depresja w wieku emerytalnym coraz częstsza. Czy emeryt z depresją otrzyma dodatkowe świadczenia lub pomoc?

Depresja w wieku emerytalnym coraz częstsza. Czy emeryt z depresją otrzyma dodatkowe świadczenia lub pomoc? Ekspertka wskazuje niepokojące objawy depresji oraz opowiada o tym, jak można pomóc seniorom. Na co może liczyć senior w kwestii pomocy dotyczącej zdrowia psychicznego?

REKLAMA