Czym jest proces poszlakowy?

Co jest uznawane za poszlakę

W postępowaniu dowodowym za poszlakę uznaje się fakt uboczny, co do którego nie zachodzą wątpliwości, nie wskazujący wprost, że przestępstwa dokonała dana osoba, jednak pozwalający na wnioskowanie co do tej okoliczności.

Poszlakami są więc fakty poboczne dzięki, którym można wnioskować co do faktu głównego, którym jest ustalenie sprawcy przestępstwa.

Poszlaki nie dotyczą więc znamion przestępstwa ale innych okoliczności, pełnią rolę pomocniczą dla ustalenia tych znamion, mają charakter incydentalny.

Poszlakami są np.:

• zabezpieczone na miejscu przestępstwa ślady linii papilarnych,
• ślady butów, stóp,
• ślady zapachowe,
• natomiast faktami głównymi zeznania naocznego świadka zdarzenia.

Do czego mogą służyć poszlaki

Na podstawie poszlak mogą być tworzone również wersje kryminalistyczne. Ważne jest aby nie wpadać przy tym w spiralę poszlak i nie tworzyć tzw. poszlak pośrednich, czyli wydedukowanych z innych poszlak.

Aby bowiem dokonywać wnioskowania na podstawie poszlaki musi być ona pewna i stwierdzona. W przypadku bowiem wątpliwości co do poszlaki, dalsze wnioskowanie na jej podstawie również jest wysoce wątpliwe.

Zobacz: Jakie przestępstwa się nie przedawniają?

Wykorzystanie poszlak

Oskarżenie opierające się na dowodach poszlakowych i tzw. proces poszlakowy w praktyce wymagają od organów pricesowych wiele wysiłku. Sprawy takie często nazywane są jako takie w których materiał dowodowy jest zbyt “mocny”, aby postępowanie umorzyć, oraz zbyt “słaby” aby skierować akt oskarżenia.

Definiując tę proces poszlakowy, Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń stwierdził: "Przez proces poszlakowy należy rozumieć proces, w którym nie ma bezpośrednich dowodów winy, gdyż poszlaki są dowodami niepełnymi, okolicznościami, na podstawie których można jedynie wnioskować o winie; natomiast wyjaśnienia współoskarżonych, stwierdzających konkretne fakty świadczące o winie oskarżonego, nie są poszlakami, lecz dowodami bezpośrednimi, i na taki ich charakter nie ma wpływu ocena ich wiarygodności" (wyrok SN z 24.04.1975 r, OSNKW 1975, nr 8, poz. 111).

Zamknięcie łańcucha poszlak

W procesie poszlakowym łańcuch wiążących się ze sobą poszlak można uznać za zamknięty tylko wówczas, gdy każda z poszlak będąca ogniwem tego łańcucha ustalona została w sposób nie budzący wątpliwości i uniemożliwiający jakiekolwiek inne rozważania.

Takie prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione przez sąd uzależnione są od rozważenia wszystkich okoliczności mogących mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego.