Sprawniejsza procedura karna – nowelizacja k.p.k.

Przeniesienie z sądu na strony postępowania głównych obowiązków przeprowadzenia dowodu w procesie karnym – czyli zwiększenie kontradyktoryjności – ma ograniczyć przewlekłość postępowań i stworzyć lepsze warunki do wyjaśnienia prawdy materialnej i poszanowania praw uczestników procesu. Oceniając aktualny model postępowania w sprawach karnych projektodawca stwierdził, że jego podstawową wadą jest zbędna dwutorowość.

Zmiany na różnych etapach postępowań

 Z jednej strony w toku postępowania przygotowawczego zmierza się do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy i zabezpieczenia w możliwie szerokim zakresie dowodów dla sądu, z drugiej zaś całe postępowanie dowodowe jest powtarzane przed sądem. Chcąc zaradzić takiej dwutorowości zredukowano znaczenie postępowania dowodowego prowadzonego na etapie przygotowawczym, jednocześnie zwiększając rolę kontradyktoryjnego wyjaśniania faktów sprawy w sądzie. W nowelizacji zastrzeżono też, że w wyjątkowych przypadkach również sędziowie będą mogli wprowadzić do procesu dowód.

Po zmianach zwiększy się też zakres postępowań, w których będzie można zawierać porozumienia procesowe. Dzięki temu więcej spraw będzie mogło zakończyć się np. ugodą i dobrowolnym poddaniem się karze. Pozwoli to dodatkowo przyspieszyć działanie wymiaru sprawiedliwości i odciążyć sądy.

Postępowanie odwoławcze

Po wejściu w życie nowelizacji nowy kształt zyskają też przepisy dotyczące postępowania odwoławczego. Poszerzona zostanie możliwość tzw. orzekania reformatoryjnego. Polega ono na zmianie orzeczenia sądu I instancji przez sąd II instancji, poprzez rozstrzygnięcie istoty sprawy. Dotychczas dominującą rolą sądów apelacyjnych była funkcja kasacyjna – a więc odsyłanie spraw do ponownego rozpatrzenia przez sąd I instancji.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!!!

Obrona z urzędu

Konsekwencją przemodelowania postępowania w sprawach karnych jest konieczność zapewnienia szerokiego dostępu do obrony z urzędu. Tylko na etapie postępowania przygotowawczego wyznaczenie obrońcy z urzędu wymagało będzie wykazania braku możliwości poniesienia kosztów obrony. W postępowaniu sądowym wyznaczenie obrońcy z urzędu następować będzie na wniosek oskarżonego, bez związku z jego sytuacją majątkową. Wyznaczenie obrońcy z urzędu nie jest jednak równoznaczne z obciążeniem Skarbu Państwa wynikłymi z tego kosztami. Istnieje bowiem możliwość obciążenia oskarżonego kosztami wyznaczenia obrońcy z urzędu w zależności od wyniku postępowania. Nowelizacja wprowadza również przepisy, których celem jest ograniczenie zbyt długiego stosowania aresztu tymczasowego. Ten kierunek zmian jest zgodny z uwagami zgłaszanymi przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.