Osoba uprawniona w postępowaniu mediacyjnym w sprawach karnych

Kwestię wymagań, jakie musi spełnić osoba uprawniona, która będzie prowadziła mediację w sprawach karnych reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych z dnia 7 maja 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 716 ) ( dalej jako: rozporządzenie).

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Zgodnie z treścią § 4 powyższego rozporządzenia do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego jest uprawniona osoba, która:

1. posiada obywatelstwo polskie
2. korzysta z pełni praw publicznych
3. ma pełną zdolność do czynności prawnych
4. ukończyła 26 lat
5. zna język polski w mowie i piśmie
6. nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe
7. posiada umiejętności i wiedzę w zakresie prowadzenia postępowania mediacyjnego, rozwiązywania konfliktów i nawiązywania kontaktów międzyludzkich
8. daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków
9. została wpisana do wykazu.

Jak widać ustawodawca we wskazanym rozporządzeniu umieścił katalog wymagań, które musi spełnić osoba uprawniona do przeprowadzenia mediacji. Dodatkowo osoba uprawniona do prowadzenia postępowania mediacyjnego powinna posiadać szereg umiejętności, jak i predyspozycji, które będą jej pomocne w pośredniczeniu pomiędzy podejrzanym (oskarżonym) a pokrzywdzonym. Oprócz umiejętności i wiedzy, które są nieodzownym elementem, który charakteryzuje dobrego mediatora, powinien on znać odpowiednie techniki i narzędzia w zakresie prowadzenia postępowania mediacyjnego oraz potrafić z nich korzystać. Zapewne może to być umiejętność prowadzenia negocjacji i nakłonienia stron (podejrzanego/oskarżonego i pokrzywdzonego) do zawarcia ugody, a w efekcie jej skutecznego wykonania. To nie osoba uprawniona ma rozwiązać zaistniały spór czy konflikt istniejący pomiędzy stronami (oskarżonym a pokrzywdzonym) – ma ona być ich „przewodnikiem” i pomóc im w osiągnięciu porozumienia. Osoba uprawniona prowadząca mediację nie powinna i nie może proponować im żadnych rozwiązań. Ma to być porozumienie wypracowane przy jej pomocy, ale przez same strony (podejrzanego/oskarżonego i pokrzywdzonego). Osoba uprawniona jest gwarantem prawidłowości przebiegu postępowania mediacyjnego w postępowaniu karnym.

Zgodnie z art. 23 a § 3 Kodeksu postępowania karnego (dalej jako k.p.k.[¹]) postępowania mediacyjnego nie może prowadzić osoba, co do której w sprawie zachodzą okoliczności określone w art. 40 i art. 41 § 1 k.p.k., czynny zawodowo sędzia, prokurator, asesor prokuratorski, a także aplikant wymienionych zawodów, ławnik, referendarz sądowy, asystent sędziego, asystent prokuratora oraz funkcjonariusz instytucji uprawnionej do ścigania przestępstw. Przepis art. 42 stosuje się odpowiednio.