REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Postępowanie dowodowe pod nieobecność oskarżonego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Chmielniak Adwokaci – prawo karne dla biznesu
Chmielniak Adwokaci to renomowana kancelaria prawna z siedzibą w Katowicach, działającą w całej Polsce
Możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego oraz jego obrońcy budzi wiele kontrowersji./Fot. Shutterstock
Możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego oraz jego obrońcy budzi wiele kontrowersji./Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Nowelizacja procedury karnej zbliża się wielkimi krokami. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 14 sierpnia 2019 r. Dnia 4 września 2019 r. ogłoszono ją z kolei w Dzienniku Ustaw. Większość przepisów wchodzi w życie po 30 dniach, wobec czego już w początkach października sądy karne będą procedować na nowych zasadach. Jedną z istotniejszych zmian, które budzić mogą wątpliwości z punktu widzenia prawa oskarżonego do obrony, jest możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego, a niekiedy także jego obrońcy. Podstawowym celem jest tu rzecz jasna przyśpieszenie postępowania.

Dotychczasowa regulacja

Tytułem wstępu warto przybliżyć obecną regulację. Zasada jest następująca: czynności procesowej nie przeprowadza się pod nieobecność osoby uprawnionej, jeżeli należycie usprawiedliwiła ona swoje niestawiennictwo i wniosła o nieprzeprowadzanie czynności bez jej obecności. Należyte usprawiedliwienie w przypadku choroby oznacza zaświadczenie wystawione przez lekarza sądowego. Zasada ta znajduje zastosowanie także w przypadku rozprawy i usprawiedliwionej nieobecności oskarżonego bądź jego obrońcy. W procesach, gdzie po stronie oskarżonych występuje większa liczba osób, sprawne procesowanie może się wydawać utrudnione. W praktyce kluczowa jest jednak obecność obrońcy – wówczas oskarżony niekoniecznie będzie wnosił o odroczenie rozprawy.

REKLAMA

REKLAMA

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Nowelizacja KPK

Zgodnie z nowym art. 378a § 1 k.p.k., sąd – w szczególnie uzasadnionych wypadkach – będzie mógł przeprowadzić postępowanie dowodowe pod nieobecność oskarżonego lub obrońcy nawet jeśli należycie usprawiedliwili oni swoje niestawiennictwo. Możliwość tę odnosi ustawodawca zwłaszcza do przesłuchania świadków, którzy stawili się w danym dniu na rozprawę. Oskarżonemu i obrońcy przysługuje prawo do zawnioskowania o „uzupełniające przeprowadzenie dowodu przeprowadzonego podczas jego nieobecności”. We wniosku należy wykazać, że sposób przeprowadzenia dowodu podczas nieobecności oskarżonego lub obrońcy naruszał gwarancje procesowe, w szczególności – prawo do obrony. Wniosek ten będzie można złożyć najpóźniej na następnym terminie rozprawy – później prawo to wygasa. Na dalszym etapie postępowania strona nie będzie mogła podnosić zarzutu naruszenia prawa do obrony.

Zasada szybkości vs. Prawo do obrony

Czy wprowadzone zmiany rzeczywiście przyśpieszą postępowanie karne? Przedmiotem postępowania dowodowego powinny być tylko okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, w przypadku sprawy karnej – kwestia odpowiedzialności karnej oskarżonego. Przeprowadzenie jakiegokolwiek dowodu pod nieobecność oskarżonego lub jego obrońcy co do zasady będzie zatem godzić w prawo do obrony, uzasadniając „uzupełniające przeprowadzenie dowodu”. Stwierdzić należy konsekwentnie, że co do zasady konieczny będzie dodatkowy termin rozprawy. Z tej perspektywy, przyśpieszenie postępowania może być tylko wynikiem przeoczenia terminu do złożenia wniosku – ku temu istnieć bowiem będą postawy. Nie jest to zabieg fair play ze strony ustawodawcy.

REKLAMA

Chociaż dotychczasowa regulacja dawała możliwość przeciągania postępowania sądowego z powodu choroby oskarżonego, tak gwarancją poszanowania z jednej strony prawa do obrony, z drugiej strony dobra wymiaru sprawiedliwości i zasady szybkości, jest właśnie wymóg zaświadczenia lekarza sądowego. Jeśli w tym zakresie ustawodawca dopatruje się pewnych nadużyć w praktyce, to nie jest to powód, aby ograniczać prawo oskarżonego do obrony.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uwagi końcowe

Możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego oraz jego obrońcy budzi wiele kontrowersji. Wprowadzana regulacja daje przy tym sądowi tylko możliwość, nie obowiązek procedowania. Z uwagi na doniosłość zasady prawa oskarżonego do obrony, sądy karne rzadko powinny korzystać z tego uprawnienia. Co więcej, uzasadnienie decyzji o nieuwzględnieniu wniosku o uzupełniające przesłuchanie świadka z powołaniem się na okoliczność, iż in concreto nie doszło do naruszenia prawa oskarżonego do obrony, będzie bardzo trudne. Jaka będzie praktyka? Zobaczymy począwszy od 5 października 2019 r.

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
arychlewskahotel@chmielniak.com.pl
T: 509123683

Polecamy serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wreszcie korzystna zmiana w podatkach - Prezydent podpisał, a zmiany wejdą w życie jeszcze w listopadzie 2025, to już pewne

Uprawnienia organów kontroli skarbowej mają trend wyraźnie wzrostowy. Na każdym kroku można przeczytać o zmianach w przepisach, które poszerzają uprawnienia skarbówki. Tym bardziej cieszy informacja o podpisaniu przez Prezydenta nowelizacji Ordynacji podatkowej, która będzie działała na korzyść podatników.

Rewolucja w urlopach i wynagrodzeniach została ogłoszona już dawno. Jednak na korzyści większość pracowników poczeka aż do maja 2026 roku

W prawie pracy już niedługo zajdą rewolucyjne zmiany. Jednak choć wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, to większość pracowników odczuje płynące z nich korzyści dopiero w maju. Nie warto więc żądać swoich praw w dziale kadr już w styczniu. Dlaczego?

Prawo jazdy po nowemu. UE przegłosowała rewolucyjne zmiany dla kierowców

To już pewne: 21 października 2025 r. Parlament Europejski przegłosował rewolucyjne zmiany w przepisach o prawie jazdy. Dokument trafi do telefonu, okres ważności zostanie wydłużony, a zakazy prowadzenia będą obowiązywać w całej Unii. Kierowcy zyskają wygodę ale też stracą możliwość ucieczki przed karą.

Na jakie choroby będzie można dostać orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 roku

Orzeczenie o niepełnosprawności można uzyskać nie tylko z powodu widocznych ograniczeń ruchowych. W 2026 roku katalog chorób zostanie doprecyzowany i będzie obejmował również schorzenia psychiczne, metaboliczne i neurologiczne.

REKLAMA

Orzeczenie bez osobistego stawiennictwa? Od 10 października 2025 rewolucja w KRUS

Nowe przepisy, które weszły w życie 10 października 2025 r. wprowadzają zasadę zdalnego wydawania orzeczeń lekarskich w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dopiero gdy dokumentacja medyczna będzie niewystarczająca, lekarz skieruje rolnika na badanie osobiste.

5 tys. zł grzywny (a nawet kara pozbawienia wolności!) za wyrzucenie znicza do kontenera na śmieci na cmentarzu. Nowe pojemniki na odpady załatwiają sprawę, ale wciąż większość musi zabrać znicze ze sobą

Choć przepisy w tym zakresie obowiązują już od 2016 r. – wciąż nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że wyrzucenie znicza do znajdującego się na cmentarzu pojemnika na odpady zmieszane, może wiązać się z poważnymi konsekwencjami – nie tylko dla środowiska naturalnego, ale również dla portfela sprawcy takiego wykroczenia (które niekiedy może nawet zostać uznane za przestępstwo). Mowa o coraz popularniejszych na polskich cmentarzach zniczach elektronicznych (w tym zniczach led) oraz zniczach solarnych.

Ponad 14.000 zł odprawy za rozwiązanie umowy z pracownikiem zarabiającym minimalną pensję. Tyle już w 2026 roku będą musieli zapłacić pracodawcy

W przypadku utraty pracy w najgorszej sytuacji pozostają najniżej wynagradzani pracownicy. Zazwyczaj nie mają oni oszczędności, które mogłyby w takiej sytuacji służyć im jako poduszka finansowa, a ich sytuacja życiowa gwałtownie się pogarsza.

Dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością – zasady przyjęcia, koszty, skierowanie w 2026

W 2026 roku będą obowiązywać doprecyzowane przepisy dotyczące kierowania osób z niepełnosprawnościami do domów pomocy społecznej. Zmiany mają na celu skrócenie procedur i większe wsparcie rodzin.

REKLAMA

Niespodziewany zwrot w sprawie Trybunału Konstytucyjnego. Koalicja 15 października zmienia strategię, a Sejm rusza z wyborem nowych sędziów

W dzisiejszym wydaniu „Dziennika Gazety Prawnej” pojawiła się informacja, która może znacząco wpłynąć na przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości. Do 5 i 20 listopada trwa zbieranie kandydatur na sędziowskie wakaty w Trybunale Konstytucyjnym – poinformował dziennik, powołując się na źródła zbliżone do kierownictwa Sejmu. To ruch, który zdaniem obserwatorów może oznaczać początek poważnej zmiany w podejściu Koalicji 15 października do kwestii TK.

Będą liczyć staż pracy po nowemu. Miliony Polaków czeka rewolucyjna zmiana. Kto straci a kto zyska

Pracują latami – bez urlopu, bez zwolnienia, bez pewności jutra. Dziś ich wysiłek nie liczy się do stażu, jutro może to wyglądać zupełnie inaczej. Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które naprawią jedną z największych niesprawiedliwości na rynku pracy. Skorzysta nawet 5 milionów Polaków.

REKLAMA