REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Choroby fizyczne a niezdolność podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Arletta Bolesta
Adwokat kościelny
Choroby fizyczne a niezdolność podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. / fot. Fotolia.pl
Choroby fizyczne a niezdolność podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. / fot. Fotolia.pl

REKLAMA

REKLAMA

W kan. 1095 nr 3 KPK wyraźnie czytamy o niezdolności natury psychicznej, pod którą podchodzą choroby czy zaburzenia właśnie tego charakteru. Może to jakoś sugerować, iż nie zostaną wzięte pod uwagę te choroby, które mają charakter fizyczny. Co w sytuacji sensu stricte chorób fizycznych, które to choroby mogą powodować niezdolność podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich.

Na wzór innych artykułów, w którym poruszane były kwestie z innych dyscyplin aniżeli prawo kanoniczne, także i tym razem na poniższe informacje należy spojrzeć w kontekście kościelnego prawa małżeńskiego, stąd na pewno pewne niedomówienia z punktu widzenia innych dziedzin (medycyny, psychologii), na które z racji charakteru artykułu możemy sobie jednak pozwolić.

REKLAMA

Za przedmiot rozważań posłużą nam te choroby fizyczne, które jednak w swoich objawach, skutkach obejmują czynności psychiczne. Za treść analiz posłużą dwa przykłady: guz mózgu oraz niedoczynność przysadki mózgowej. Naturalnie takich przykładów można podać o wiele więcej, ale chodzi o wysunięcie konkretnych wniosków na tych dwóch wybranych fizycznych schorzeniach.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Przykłady chorób

REKLAMA

Swoje rozważania rozpocznijmy od wymienionego w pierwszej kolejności guza mózgu. Pod chorobą tą rozumiemy nowotwór, ale także inną, obcą dla mózgu strukturę. Najczęstszym objawem to ból głowy, a wraz z upływem czasu dochodzi nawet do zaburzeń psychicznych o charakterze psychopatologicznym. Wśród zaburzeń wymienia się przykładowo: napady padaczkowe (będąc przy samej epilepsji, to wielokrotnie rozważana jest ona w kontekście właśnie niezdolności natury psychicznej), problemy z pamięcią (tu naturalnie trzeba wziąć pod uwagę rodzaj pamięci. Przy wymienionej chorobie możemy spotkać się z zaburzeniem tzw. pamięci świeżej, tj. obejmującej to, co miało miejsce przed upływem nawet kilku minut; jest to objaw charakterystyczny przy guzie umiejscowionym w płacie skroniowym. Biorąc akurat ten fakt pod uwagę można uczynić też odniesienie w ramach kan. 1095 do jednego z jego punktów, tj. braku używania rozumu, w tym sensie, iż strona wówczas nie mogłaby sobie zdawać sprawy z tego, co ma miejsce „tu i teraz”. Zatem istotnym jest moment zawierania samego związku, moment krótki, a jednak jak istota choroby wraz z jej objawami ukazuje, bardzo istotny). Na pewno zaburzenia uzależnione są od lokalizacji guza, co zostało pośrednio wspomniane. I tak, przy guzie zlokalizowanym w płacie czołowym, jednym z objawów to obniżenie uczuć wyższych, zahamowanie popędu seksualnego (przy tym od razu można uczynić odniesienie do kwestii czy czasami brak popędu, który rozważany jest też w kontekście przeszkody impotencji, nie ma właśnie tej przyczyny), agresywność (niektóre z tych objawów rozważa się na gruncie jakiejś nieprawidłowej osobowości, nie powstałej z przyczyn czysto fizycznych, przykładowo agresja i osobowość dysocjalna). Z kolei, gdy umiejscowiony jest on w płacie skroniowym wówczas dochodzi do napadów lęku czy depresji. Wiele z tych objawów w formie zaburzeń zostało już ukazane w poprzednich artykułach, jednak spojrzano na nie, nie jako na objawy choroby fizycznej, a tymczasem jak sami widzimy, także i te nie są nieznaczące. Na pewno nieocenioną rolę odgrywa przy tym ekspert, gdy chodzi o sam opis choroby, jej objawów w konkretnym przypadku, zaś zadaniem orzekającego trybunału jest z kolei udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy takie objawy mogły spowodować niezdolność natury psychicznej? innymi słowy: czy takie objawy można zakwalifikować do niezdolności tego charakteru? A następnie jego zadaniem jest przeanalizowanie w przypadku pozytywnej odpowiedzi tę jednostkę chorobową w kontekście istotnych elementów niezdolności.

REKLAMA

Przechodząc z kolei do kolejnej choroby w postaci niedoczynności przysadki mózgowej, to istota tej choroby polega na niedostatecznym wydzielaniu hormonu właśnie przysadki. Objawów jest rzeczywiście wiele, wśród nich można wymienić impotencję, niepłodność (o podejściu prawa kanonicznego do bezpłodności ogólnie jest wiadome: sama bezpłodność nie uniemożliwia naturalnie ważnego zawarcia związku, chyba że doszło do podstępnego wprowadzenia w błąd, a treścią podstępu była właśnie niepłodność – kan. 1084 §3 KPK), zmiany psychiczne, psychozę (w skrócie można tę ostatnią zdefiniować jako zaburzenia świadomości, spostrzegania, odbierania bodźców ze środowiska; może ona występować przy chorobie alkoholowej, depresji, też przy wspomnianym wcześniej guzie mózgu. A zatem, jak widać, jeden objaw nie przesądza o jednej choroby, może być wspólny wielu, co wymaga rzeczywistej i głębokiej wiedzy, aby czasem nie sugerując się znaczącym, chociaż tylko jednym objawem nie ograniczyć się do jednego schorzenia). Wnioski można wysunąć podobne do powyższych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak z powyższych krótkich rozważań widać, niektóre objawy wymienione przez strony, szczególnie, gdy nie posiadają one wiedzy medycznej, może prowadzić do zasugerowania jednej choroby, gdy tymczasem może chodzić o zupełnie inną. Dalej, sformułowanie kanonu 1095 nr 3 KPK jest tak uniwersalne, iż nie wyklucza się w nim źródła fizycznego dla niezdolności psychicznej. Zatem nie musi chodzić wyłącznie o choroby czy zaburzenia psychiczne bez źródła w fizycznej formie. Aczkolwiek z drugiej strony, jest coraz więcej naukowych dowodów na fakt, iż także choroby psychiczne mogą być związane z jakimiś nieprawidłowościami mózgu (przykładowo u osób chorych na schizofrenię stwierdzano i to nie w pojedynczych przypadkach powiększenie przestrzeni wypełnionej płynem mózgowym). To ostatnie stwierdzenie daje też bodziec do kolejnego pytania, a mianowicie: można pokusić się o stwierdzenie, iż jest przecież wiele chorób fizycznych, które mogą też w sposób destrukcyjny oddziaływać na psychikę chorego. Dlaczego zatem one nie czynią małżeństwa nieważnym? Odpowiadając na to pytanie trzeba z kolei wziąć pod uwagę, na ile spełniają one wymogi przypisane niezdolności, szczególnie: ciężkość i absolutność. To one związane są z istotą niezdolności. Trzeba zatem przyjąć schemat, jaki został ukazany na dwóch, wcześniejszych przykładach.

Depresja, czyli niezdolność podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich

Choroby fizyczne

Wciąż natomiast pozostaje otwarty problem chorób fizycznych (nie oddziaływających na sferę wolitywną) uniemożliwiających podjęcie obowiązków małżeńskich. Wydaje się, iż nie zakwalifikowanie tych ostatnich do możliwości orzeczeń na ich podstawie nieważności zawartego związku wynika z tego, aby nie wnioskować o jakiejś dyskryminacji osób niepełnosprawnych fizycznie. Natomiast idąc w głębię analiz to wynika to z przypisania woli roli przyczyny sprawczej dla powstania związku małżeńskiego (kan. 1057 KPK). Oznacza to, iż przy chorobach fizycznych (nie oddziaływających na sferę wolitywną) Osoba niepełnosprawna jest w sensie wolitywnym zdolna do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, ale niekoniecznie w sensie fizycznym; a dalej, skoro niezdolność ma mieć m. in. charakter absolutny, to oznacza to, iż owszem w danym, konkretnym związku osoba taka może być niezdolna, ale nie tyle do podjęcia obowiązków, co do życia z drugą, konkretną osobą, a ta kwestia już dla prawa jest drugoplanowa.

Nerwica jako niezdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich

Na ten temat m. in. w : Psychoptologia, pr. zb. pod red. A. A. Lazarusa, A. M. Colmana, Poznań 2001;

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polski system emerytalny pod presją. Eksperci ostrzegają: bez reform czekają nas głodowe świadczenia

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

REKLAMA

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

REKLAMA

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

REKLAMA