REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak uratować fundację przed paraliżem działalności i likwidacją?

Dawid Feliszek
Prawnik, doradca biznesowy, szkoleniowiec
Jak uratować fundację przed paraliżem działalności i likwidacją?
Jak uratować fundację przed paraliżem działalności i likwidacją?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Fundacje coraz częściej napotykają na problem związany z sukcesją. Śmierć fundatora (lub ustanie bytu prawnego, jeżeli fundator był osobą prawną) może w określonych warunkach spowodować sytuację, w której fundacja nie będzie zdolna do podejmowania jakichkolwiek działań lub zmuszona będzie nawet do likwidacji swojej działalności. I to niezależnie od jej skali. Przed takimi problemami lepiej zabezpieczyć się zawczasu, choć gdy już negatywny scenariusz się ziści to wciąż warto być świadomym sposobów, które umożliwią jej przetrwanie.

Fundator w fundacji

Powszechną praktyką w fundacjach jest przyznawanie w statucie fundatorowi określonych uprawnień i kompetencji. Polegają one najczęściej na prawie do podejmowania decyzji lub przynajmniej wyrażania zgody w sprawach o zasadniczym znaczeniu dla istnienia fundacji – decyzja o zmianie statutu, powoływanie i odwoływanie członków zarządu lub innych organów, zatwierdzanie decyzji zarządu dotyczących kluczowych aspektów działalności lub skutkujących nadmiernym obciążeniem majątku fundacji. Przypomina to zazwyczaj pewną kalkę, przez którą próbuje się przekopiować dla fundatora podobne uprawnienia, jakie ma wspólnik w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Inaczej jednak niż w spółce, gdzie prawa wspólnika są ściśle powiązane z prawem majątkowym – udziałem w spółce, które podlega dziedziczeniu zgodnie z regułami prawa cywilnego, uprawnienia fundatora wynikają wyłącznie ze statutu i nie podlegają żadnej, automatycznej, przewidzianej w przepisach prawach sukcesji. Tym samym w przypadku śmierci lub ustania bytu prawnego fundatora nie ma żadnych podstaw do przekazania jego statutowych kompetencji innej osobie, jeżeli podstawa takiego przekazania nie została wskazana w statucie fundacji. Praktyka pokazuje jednak wyraźnie, że o ile przyznawanie w statutach fundatorom konkretnych kompetencji jest częstym rozwiązaniem, o tyle nie tak często pamięta się o wprowadzeniu stosownych postanowień, które pozwolą na sukcesję uprawnień fundatora w fundacji. Może to zatem spowodować ryzyko, że gdy fundator umrze lub zostanie rozwiązany to fundacja straci osobę mogącą wypełniać jego statutowe zadania.

REKLAMA

Zagrożenie paraliżem działalności lub nawet likwidacją fundacji

Utrata takiej osoby, jeżeli miała rozbudowane kompetencje, doprowadza do sparaliżowania niektórych działań fundacji, ponieważ oznacza zazwyczaj brak możliwości zmiany statutu, powołania nowych członków zarządu czy podjęcia innych istotnych decyzji mających niebagatelne znaczenie dla prowadzonej przez fundację działalności. Jeżeli śmierć lub ustanie bytu prawnego fundatora nie naruszyły bezpośrednio możliwości podejmowania działania przez zarząd fundacji to pozostaje jeszcze kilka opcji postępowania, jednak jeżeli takie zdarzenie uniemożliwiło działanie zarządowi – poprzez np. brak wystarczającego składu zarządu do reprezentacji lub przez wygaśnięcie kadencji dotychczasowych członków zarządu i brak możności powołania nowych – to w takiej sytuacji przed fundacją pojawia się widmo prawdopodobnej likwidacji. Zastosowanie znajdzie tutaj art. 42 KC[1] i sąd będzie uprawniony do powołania kuratora dla takiej fundacji. Z uwagi jednak na to, że powołanie albo uzupełnienie składu zarządu będzie zazwyczaj niemożliwe, kurator podejmie działania zmierzające do likwidacji podmiotu – niezależnie od zakresu prowadzonej przez niego działalności, posiadanego majątku i jego struktury.

Zmiana statutu jako najlepszy sposób

Najlepszym sposobem na uniknięcie takiej sytuacji jest dokonanie zmiany statutu i uzupełnienie go o postanowienia wprowadzające sukcesję uprawnień fundatora w fundacji. Oczywiście jest to rozwiązanie profilaktyczne i działające wyłącznie wtedy, gdy fundator jest i może wykonywać swoje kompetencje. Trudniej o takie sposoby, gdy fundatora już nie ma i statutu w sposób zwyczajny nie da się już zmienić. W doktrynie pojawia się pogląd, że w takich sytuacjach do nadzwyczajnej zmiany statutu będzie uprawniony zarząd fundacji, gdyż jest on jedynym organem bezpośrednio wskazanym w ustawie o fundacjach[2] i należy domniemywać, że decyzje we wszelkich istotnych sprawach dotyczących fundacji, jeżeli nie ma w fundacji ustanowionych innych organów, należą właśnie do niego. Pogląd ten, chociaż z praktycznego widzenia należy go w pełni zaaprobować i uznać za zasadny, nie zawsze znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów rejestrowych, które raczej wolą unikać takiego rozwiązania. To zaś sprawia, że konieczne staje się znalezienie innych możliwości, które pozwolą uratować istnienie fundacji.

Połączenie z inną fundacją lub założenie nowej fundacji

Rozwiązaniem, które rzadko wykorzystuje się w praktyce, a przewidzianym w art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach, jest możliwość połączenia fundacji z inną fundacją, w tym także z nową, specjalnie w tym celu założoną. Chociaż ustawa nie precyzuje sposobu, procedury ani nawet skutków takiego połączenia to należy wnioskować, że jego skutkiem jest pełna sukcesja przejmowanej fundacji jako osoby prawnej, zatem fundacja powstała w wyniku połączenia przejmie całość majątku i działalności prowadzonej przez fundację przejmowaną. Tym samym, takie fundacyjne M&A pozwoli na zachowanie ciągłości funkcjonowania fundacji. Pierwszym warunkiem tego rozwiązania jest jednak posiadanie przez fundację zarządu mogącego swobodnie podejmować decyzje i ją reprezentować. Drugi warunek to konieczność posiadania w statucie zapisów ustalających dopuszczalność i warunki jej połączenia z inną fundacją. W tym przypadku zatem stosowne postanowienia w statucie również są obligatoryjne, choć praktyka wskazuje, że pojawiają się one w statutach fundacji dużo częściej niż zapisy o sukcesji uprawnień fundatora. Jeżeli jednak statut takiej możliwości nie przewiduje to można poszukać rozwiązania poprzez założenie nowej fundacji i próbę „ręcznego” przeniesienia do niej funkcji i zasobów fundacji, której grozi likwidacja. Takie rozwiązanie jednak wymaga bardzo wnikliwej i indywidualnej analizy poszczególnych przypadków, ponieważ wiąże się ono z szeregiem ryzyk wymagających właściwego podejścia. Niemniej, w niektórych okolicznościach może okazać się jedynym środkiem uratowania fundacji.

Brak sprecyzowanych przepisów ustawy o fundacjach

Jeżeli statut fundacji nie przewiduje rozwiązań dotyczących sukcesji uprawnień fundatora to sytuacja śmierci lub ustania bytu prawnego fundatora, który posiada szereg kluczowych dla fundacji kompetencji jest zdarzeniem zagrażającym prowadzeniu dalszej działalności przez fundację. Lakoniczność przepisów ustawy o fundacjach nie ułatwia zaś znalezienia rozwiązania takiego problemu. Dlatego zdecydowanie lepiej w takich kwestiach „zapobiegać, niż leczyć”, czyli wprowadzić odpowiednie postanowienia do statutu, gdy jest to możliwe, niż szukać skomplikowanych metod, gdy taka sytuacja już się wydarzy. Gdy jednak taki scenariusz się ziści to każdy przypadek wymaga indywidualnego potraktowania, analizy statutu fundacji, profilu i zakresu jej działalności, posiadanych zasobów oraz wszelkich ewentualnych możliwości, które – chociaż mają swoje mankamenty – mogą pozwolić na zachowanie przynajmniej pośredniej ciągłości jej funkcjonowania. W tym zaś brak sprecyzowanych przepisów ustawy o fundacjach może okazać się nie zawadą a wręcz ułatwieniem, które pozwoli wdrożyć obrany dla danego przypadku środek postępowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dawid Feliszek – WPW Wołczek, Proksa i Wspólnicy / Global Business View

[1] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.)

[2] Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. 1984 r. Nr 21, poz. 97 ze zm.)

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zachowek po zmianach. Można obniżyć? [PORADA]

Nowe przepisy umożliwiają obniżenie wysokości zachowku, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. Sąd w takich przypadkach weźmie pod uwagę sytuację osobistą i majątkową uprawnionego do zachowku oraz obowiązanego do zaspokojenia tego roszczenia.

10 propozycji MEN: Nagroda jubileuszowa, świadczenia kompensacyjne, doraźne zastępstwa, odprawy emerytalne i rentowe, studia podyplomowe, pensum

MEN akceptuje 10 propozycji nauczycieli. Dotyczą takich zagadnień jak: nagroda jubileuszowa, świadczenia kompensacyjne, doraźne zastępstwa, odprawy emerytalne i rentowe, studia podyplomowe, pensum

7 zasiłków, które można dostać w 2025 r. i 2026 r.

7 zasiłków, które można dostać w 2025 r. i 2026 r.: zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy, zasiłek wyrównawczy, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne,  zasiłek pogrzebowy, zasiłek pielęgnacyjny.

Tyle pracownicy zarobią w święta 2024. Praca w Boże Narodzenie może się opłacać. Sprawdź, co można zyskać

Praca w dni wolne i święta jest dopuszczalna tylko wyjątkowo. Istnieją jednak pracownicy, którzy chętnie pracują w tym okresie, bo w zamian zyskują dni wolne w innym, dogodnym dla nich terminie lub dodatek do wynagrodzenia. Ile dokładnie można zarobić?

REKLAMA

Rynek pracy do 2027 r.: Gdzie jest największe ryzyko utraty pracy? Co czeka pracowników i jak się przygotować na przyszłość?

Zawody, które znamy, zmieniają się na naszych oczach. Automatyzacja i sztuczna inteligencja wypierają część profesji, ale jednocześnie tworzą przestrzeń dla zupełnie nowych specjalizacji. Eksperci alarmują: kluczem do sukcesu w nadchodzących latach będą rozwój umiejętności i gotowość do zmian. Sprawdź, co czeka pracowników i jak się przygotować na przyszłość.

Zasiłek opiekuńczy 2025 r. i 2026 r.

Zasiłek opiekuńczy 2025 r. i 2026 r. W jakich przypadkach można wystąpić z wnioskiem o zasiłek opiekuńczy? Ile dni w roku można przebywać na zasiłku opiekuńczym? Ile wynosi wysokość zasiłku opiekuńczego?

RIO: Czy gmina może finansować bilety dla uczniów dojeżdżających do szkół poza jej obszarem

Gmina może refundować bilety okresowe dla uczniów dojeżdżających do szkół znajdujących się poza terenem tej gminy. Finansowanie zakupu biletów zależy od decyzji danej jednostki samorządu terytorialnego, która na jego realizację powinna posiadać odpowiednie środki finansowe.

Darowizna od rodziców 61 000 EUR, przekazana na konto osoby trzeciej. Ten jeden warunek jest decydujący dla zwolnienia z podatku

Darowizna od rodziców środków pieniężnych w wysokości 61 000 EUR, przekazana bezpośrednio na konto osoby trzeciej. Jest tutaj jeden warunek, który wpływa na prawo do skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. O co chodzi?

REKLAMA

Składka zdrowotna w działalności gospodarczej w 2025 oraz 2026 roku. Czy czekają nas istotne zmiany?

W 2025 roku wejdzie w życie część z zapowiadanych zmian w składce zdrowotnej dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (JDG). Zmiany te mają na celu obniżenie obciążeń finansowych dla przedsiębiorców. Zostały już one przyjęte przez Sejm i dotyczą obniżenia minimalnej podstawy wymiaru składki, jak i wyłączenia przychodów ze sprzedaży środków trwałych z podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Mobbing w szkołach. Nie tylko wynagrodzenie i czas pracy są problemami nauczycieli. Coraz głośniej mówi się również o mobbingu

Czy ułożony przez dyrektora placówki oświatowej plan zajęć może być źródłem mobbingu wobec nauczycieli? Jak twierdzą autorzy petycji skierowanej do MEN za pośrednictwem Sejmu, tak. Jakie działania trzeba podjąć, żeby zapobiegać takim sytuacjom?

REKLAMA