Strona główna » Prawo » Służby mundurowe » Projekt specustawy emerytalnej z haczykiem: Wypłata tylko 25%. Jako druga emerytura albo świadczenie wyrównawcze

Projekt specustawy emerytalnej z haczykiem: Wypłata tylko 25%. Jako druga emerytura albo świadczenie wyrównawcze

21 listopada 2025, 09:33
[Data aktualizacji 21 listopada 2025, 09:33]

Tomasz Król

prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny

Projekt ustawy: Wypłata tylko 25% emerytury. Ale to lepsze niż nic. Czekamy na realizację zapowiedzi

Shutterstock

REKLAMA

Nie otrzymywali nic bo mając emeryturę mundurową nie mogli otrzymywać świadczeń emerytalnych z ZUS pomimo wielu lat pracy w cywilu (po odejściu z wojska albo policji). Składki do ZUS musieli odprowadzać, ale drugiej emerytury od tych składek już nie mają szans otrzymać. Takie restrykcje dotyczyły tzw. "starych" emerytów, czyli osób, które mundur założyły przed 1999 r. W przypadku rozpoczęcia służby np. w 2000 roku mundurowy może mieć dwie emerytury (pierwsza za okres służby dla kraju, a druga za okres pracy w cywilu). Liczbę emerytów mających problem opisany w artykule szacuje się na między 40 000 (źródło Sejm) a 112 000 osób (źródło MON). Są to emeryci mundurowi, którzy służbę rozpoczęli przed 1999 r. I skorzystali z szybkiej możliwości przejścia na emeryturę (15 lat służby). Następnie zaczęli pracować w cywilu odprowadzając składki do ZUS. Wielu z nich ma zgromadzone w ZUS („zaparkowane”) 250 000 zł – 350 000 zł, których nie mogą zamienić na świadczenie emerytalne. Rząd zadeklarował wniesienie projektu do Sejmu, który da tym ludziom świadczenia. Ale z takim zastrzeżeniem, że w pierwszym etapie obowiązywania ustawy emeryci będą otrzymywali 25% należnych im pieniędzy. To jest pomniejszenie o 75% tego, co zgromadzili w ZUS, ale lepsze to niż obecne 0 zł.

Taką informację (co do „zaparkowanych” składek w ZUS byłych mundurowych) pracujących często "na składkach ZUS" kilkanaście lat po odejściu z wojska albo policji ) przekazał wiceminister Stanisław Wziątek stwierdzając:

REKLAMA

„Na rozwiązanie tego problemu oczekuje wielu żołnierzy, którzy pracując w cywilu płacili składkę na ZUS i nic z tej składki nie mają. Przygotowano nowe propozycje w tym zakresie. Musimy konsultować się z innymi resortami tj. MSWiA oraz MRPiPS, który jest resortem wiodącym. Przygotowany został projekt zmiany ustawy oraz skierowany do wpisania do wykazu prac legislacyjnych rządu. Jest to daleki postęp, chociaż nie wszystkie zapisy ustawy będą od razu każdego zainteresowanego satysfakcjonować. Może nie satysfakcjonować zapis, że w pierwszym roku wejścia w życie ustawy, ten który będzie chciał skorzystać z tego przywileju może otrzymać 25 % tego co zostało przez niego wypracowane. W kolejnych latach ta wielkość może się zwiększyać”.

Deklaracja padła na spotkaniu 22 października 2025 r. zorganizowanym z inicjatywy władz Federacji Stowarzyszeń Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych RP. Link do materiału źródłowego

Dwie grupy funkcjonariuszy - ta późniejsza może mieć dwie emerytury (mundurową i cywilną), ta wcześniejsza (sprzed 1999 r.) nie może

Grupa 1. Funkcjonariusze, którzy służbę rozpoczynali w 1999 r. i później

W przypadku tej grupy mamy do czynienia z zasadą pełnej odrębności systemów emerytalnych. Oznacza to możliwość nabycia i pobierania emerytury zarówno w systemie mundurowym, jak i powszechnym (ZUS).

Ważne

Wynika to z faktu, że w przypadku tej grupy funkcjonariuszy do okresów, z których budowana jest podstawa wymiaru emerytury mundurowej, nie uwzględnia się okresów tak zwanej pracy cywilnej.

Grupa 2. Funkcjonariusze, którzy do służby wstąpili przed 1999 r., czyli przed reformą polskiego systemu emerytalnego.

Funkcjonariusze ci mogą pobierać, co do zasady, jedną emeryturę - przy czym okresy pracy cywilnej podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu wysokości emerytury mundurowej, jednak tylko w określonym zakresie, do maksymalnej podstawy wymiaru i według zróżnicowanych wskaźników.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykład

Obowiązujące limity sprawiają, że z 250 000 zł "zaparkowanych" w ZUS (z pracy cywilnej) do emerytury mundurowej (tej wypracowanej w latach 90-tych ub. wieku na początku obecnego) można doliczyć np. 20 000 zł. Pozostałe 230 000 zł tkwią w ZUS. Po wdrożeniu obietnicy przez rząd w postaci nowelizacji ustawy z ZUS na początek uda się "wyjąć" 25% z 230 000 zł (20 000 zł doliczyliśmy do emerytury mundurowej).

Podstawa prawna

Zasada: Za okres pracy cywilnej składki do ZUS i lata pracy "cywilnej" dolicza się emerytowi sprzed 1999 r. (moment rozpoczęcia służby) do wysługi emerytalnej mundurowej, ale tylko wtedy, gdy:

1) emerytura mundurowa wynosi mniej niż 75 % podstawy jej wymiaru oraz

2) emeryt ukończył 55 lat życia – mężczyzna i 50 lat życia – kobieta albo stał się inwalidą.

Podstawy prawne dla ww. zasady na końcu artykułu.

I trzecia grupa

Czytelnicy wskazują na jeszcze trzecią grupę:

Panie redaktorze,

jako funkcjonariusz użb mundurowych z dużym zainteresowaniem przeczytałem Pański artykuł "Projekt ustawy: Druga emerytura dla mundurowych albo świadczenie wyrównawcze. Haczyk? Wypłata tylko 25% należności".

Po jego lekturze informuję, że jest jeszcze trzecia grupa funkcjonariuszy, ktora została przyjęta do służby po 30.09.2003, a wcześniej wykonywała pracę w cywilu odprowadzając składkę do ZUS i do tzw II filaru OFE.

Wg moich informacji wynika, że ta grupa nie może liczyć na doliczenie stażu do wysługi mundurowej, ani liczyć na wypłatę świadczenia emerytalnego z ZUS.

Może warto uzupełnić artykuł również o taką informację, bo jak rozumiem projekt ustawy/rozporządzenia nie przewiduje tej grupy?

Pozdrawiam

Ilu emerytów to dotyczy?

Przykład

MON: zmiana przepisów może dotyczyć ok. 112 000 emerytów i rencistów wojskowych posiadających okresy zatrudnienia w różnym wymiarze. W grupie żołnierzy zawodowych powołanych do zawodowej służby wojskowej przed dniem 1 stycznia 1999 r. ok. 102 000 osób posiada już uprawnienia do wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych (według stanu na dzień 31.12.2023 r.) oraz ok 10 000 żołnierzy zawodowych, którzy obecnie pozostają w służbie. Stanowisko w sprawie za służby mundurowe i resort rodziny, pracy i polityki społecznej zostało przesłane do Marszałka Sejmu przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji za pismem znak: BMP.0718.9.2024 i zarejestrowane w dniu 16 września br. pod Nr SH.022.40.2024.

Wyjaśnienia ZUS - dlaczego emeryci (początek służby przed 1999 r. nie mogą skorzystać z 250 000 zł składek zaparkowanych w ZUS

Co to jest świadczenie kroczące? (renta wdowia, policjanci, emeryci)

Od kilku lat rząd przy ustawach przyznających świadczenia (albo będące formą rekompensaty) próbuje stosować mechanizm świadczenia kroczącego. Przez okres (nawet trzech lat świadczenie jest wypłacane w niższej niż docelowa wysokości). Przyczyna jest prosta – trudna sytuacja budżetowa.

Ten mechanizm nie wynika (w mojej ocenie ze złej woli polityków). Po prostu nie ma pieniędzy w budżecie.

Mechanizm kroczący pokażmy na przykładach.

Renta wdowia w okresie 1 lipca 2025 r. do 1 stycznia 2027 r.

Etap 1. W okresie 1 lipca 2025 r. – koniec 2026 r. - wskaźnik w rencie wdowiej wynosi 15%

Algorytm obliczeń: (100% renty rodzinnej + 15% własnego świadczenia) albo (100% własnego świadczenia + 15% renty rodzinnej).

Etap 2 – W okresie od 1 stycznia 2027 r. wskaźnik w rencie wdowiej wynosi 15%

W powyższym algorytmie „15%” zostanie zastąpiono wartością "25%", ale dopiero od 1 stycznia 2027 r.

Przykład

Wdowiec jest uprawniony do emerytury, która wynosi 2500 zł, i do renty rodzinnej w wysokości 2000 zł. Obecnie pobiera emeryturę jako świadczenie korzystniejsze. Wdowiec złożył wniosek o wypłatę świadczeń w zbiegu. We wniosku wskazał, że chce pobierać 100% emerytury i 15% renty rodzinnej. Łączna kwota świadczeń, którą będzie mógł pobierać, wyniesie 2800 zł (100% emerytury, czyli 2500 zł, i 15% renty rodzinnej, czyli 300 zł).

Przykład pochodzi ze strony ZUS.pl link do przykładu

Policjanci a świadczenie kroczące

Policjanci w 2024 r. ostro negocjowali z rządem i uzyskali zwolnienie ze świadczenia metodą kroczącą", które rząd przygotował dla nich na 2025 r. Nie było szans na istotną podwyżkę uposażeń w 2025 r. dla 100 000 policjantów - więc rząd zaproponował mundurowym świadczenie mieszkaniowe - "Skoro problemem dla policjantów (jak dla każdego Polaka) jest zapłata czynszu za mieszkanie w kwocie kilku tysięcy złotych, to damy policjantom dofinansowanie do tego kosztu". Brzmi dobrze, ale szczegóły były skrajnie niekorzystne dla policjantów.

Zaproponowano im trzyletni okres przejściowy dla nowego świadczenia mieszkaniowego, czyli wypłatę 40% jego wartości w 2025 r. i 75% w 2026 r. I dopiero od 2027 r. 100%.

Policjantom udało się tego uniknąć. Świadczenie mieszkaniowe weszło w życie z półrocznym opóźnieniem, ale bez mechanizmu kroczącego. Teraz o to samo będą walczyli emeryci mundurowi, którzy mają opisany powyżej problem z wydobyciem składek w ZUS od pracy "w cywilu".

Podstawy prawne - art. 14, art. 15 i art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym

Ważne

Art. 14 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

Art. 14. 1. Emerytowi uprawnionemu do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 lub art. 15e dolicza się na jego wniosek do wysługi emerytalnej, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące okresy przypadające po zwolnieniu ze służby:

1) zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy;

2) opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. lub okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia (....)

Art. 14. 2. Okresy, o których mowa w ust. 1, dolicza się do wysługi emerytalnej, jeżeli:

1) emerytura wynosi mniej niż 75 % podstawy jej wymiaru oraz

2) emeryt ukończył 55 lat życia – mężczyzna i 50 lat życia – kobieta albo stał się inwalidą.

3. Okresy zatrudnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 1, dolicza się do wysługi emerytalnej po ich przeliczeniu na okres zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

4. Za każdy rok okresów, o których mowa w ust. 1, doliczanych do wysługi emerytalnej w myśl ust. 1–3 emeryturę obliczoną na podstawie art. 15 lub art. 15e zwiększa się o 1,3 % podstawy jej wymiaru.

Przykład

Art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

Jest to 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby wojskowej i wzrasta (niezależnie od wzrostu z tytułu okresów zawodowej służby) o:

2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za trzy lata tych okresów,
1,3% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych ponad ww. trzyletni okres składkowy,
0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów nieskładkowych poprzedzających służbę.

Limit dla emerytury określa ten przepis - art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (analogicznie art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych). Mamy tu maksymalny wymiar emerytury mundurowej określony przez wskaźnik 75%

Podstawa prawna

art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy

1. Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków, zasiłków i świadczeń pieniężnych, o których mowa w art. 25 dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sierot zupełnych, nie może przekroczyć 75 % podstawy wymiaru emerytury. W przypadku zwiększenia emerytury, o którym mowa w art. 15 emerytura funkcjonariusza pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. ust. 4, kwota emerytury nie może przekroczyć 80 % podstawy wymiaru emerytury.

1a. Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków, zasiłków i świadczeń pieniężnych, o których mowa w art. 25 dodatek pielęgnacyjny i dodatek dla sierot zupełnych, obliczona z uwzględnieniem podwyższenia, o którym mowa w art. 15 emerytura funkcjonariusza pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. ust. 3b, nie może przekroczyć 76% podstawy wymiaru emerytury. W przypadku zwiększenia emerytury, o którym mowa w art. 15 emerytura funkcjonariusza pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. ust. 4, kwota emerytury, obliczona z uwzględnieniem podwyższenia, o którym mowa w art. 15 emerytura funkcjonariusza pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. ust. 3b, nie może przekroczyć 81% podstawy wymiaru emerytury.