REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co warto wiedzieć o umowie agencji

Monika  Kępczyńska
Prawnik, aplikantka radcowska Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie.
Umowa agencyjna fot. Fotolia
Umowa agencyjna fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Coraz częściej świadczymy usługi na podstawie umowy agencyjnej. Umowa ta jest coraz bardziej popularna w Polsce dlatego też warto wiedzieć o niej coś więcej.

Strony umowy

Stronami umowy agencyjnej są przyjmujący zlecenie (agent) i dający zlecenie przedsiębiorca. Umowa agencji jest umową dwustronnie podmiotowo kwalifikowaną. Oznacza to, że umowę agencyjną może zawrzeć tylko agent w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa z innym przedsiębiorcą.

REKLAMA

Natomiast nie ma znaczenia to, w jakiej formie organizacyjno – prawnej strony prowadzą swoją działalność gospodarczą. Może to być osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, ale posiadająca z mocy przepisów szczególnych zdolność prawną (np. osobowe spółki handlowe, wspólnoty mieszkaniowe, stowarzyszenia zwykłe).

POBIERZ WZÓR: Umowa agencyjna

Rodzaje umów

REKLAMA

Kodeks cywilny konstruuje równolegle dwie postaci agencji: agencję połączoną z pełnomocnictwem (jeśli przedmiotem jest dokonywanie przez agenta czynności prawnych w imieniu dającego zlecenie) oraz agencję pośredniczą (jeśli przedmiotem jest pośredniczenie).

Umowa agencyjna należy do umów o świadczenie usług. Jeśli będzie to agencja przedstawicielska, to usługi agenta, polegające na zawieraniu umów w imieniu dającego zlecenie, obejmą dokonywanie czynności prawnych oraz niejednokrotnie związanych z nimi czynności o charakterze faktycznym (np. wyszukiwanie osób, z którymi można zawierać umowy określonego rodzaju; ułatwianie spotkań z takimi osobami celem prowadzenia z nimi rokowań; sprowadzanie do dającego zlecenie osób pragnących zawrzeć umowę oznaczonego rodzaju; przekazywanie prospektów i próbek; informowanie o warunkach umów i właściwościach towaru).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wynagrodzenie

Umowa agencyjna jest umową odpłatną o stałe świadczenie usług agencyjnych. Agent ma prawo do wynagrodzenia za spełnione usługi agencyjne. Termin „wynagrodzenie” jest nazwą szerszą od „prowizji”. Nie każde bowiem wynagrodzenie agenta będzie prowizją.

Ustalane w ramach konkretnej umowy wynagrodzenie agenta może być ustalone w systemie nieprowizyjnym, np. wynagrodzenie ryczałtowe. Natomiast prowizja pozostanie niewątpliwie podstawowym wynagrodzeniem agenta. Wskazuje na to przepis ustanawiający domniemanie, że jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja (art. 758¹ § 1 k.c.).

REKLAMA

Przepisy Kodeksu cywilnego przez prowizję rozumieją wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Jest to więc wynagrodzenie o charakterze wynikowym, wzrastające wraz ze wzrostem liczby lub wartości zawieranych umów.

Wysokość prowizji zależy od woli stron konkretnej umowy agencyjnej. W braku oznaczenia wysokości prowizji w umowie, jej wysokość ustala się według wysokości prowizji zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju i przy uwzględnieniu miejsca, w którym działalność agencyjna jest prowadzona.

Szczególnym rodzajem wynagrodzenia jest „prowizja del credere”. Prawo do tej prowizji należy się agentowi, jeśli przyjmie na siebie odpowiedzialność za to, że klient spełni świadczenie. Agent odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta. Prowizja del credere jest dodatkowym wynagrodzeniem agenta. Zakres obowiązywania tej prowizji jest ograniczony tylko do oznaczonej umowy lub umów z oznaczonym klientem.

Pełnomocnictwo

Umowa agencyjna obejmuje świadczenie usług wymagających obdarzenia agenta szczególnym zaufaniem. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie. Umocowanie to wypływa z udzielonego agentowi pełnomocnictwa.

Na agenta, w ramach umowy agencyjnej, nałożone są trzy obowiązki:

  • obowiązek przekazywania informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie;
  • obowiązek przestrzegania wskazówek dającego zlecenie;
  • obowiązek podejmowania czynności potrzebnych do ochrony praw dającego zlecenie.

Obowiązek przekazywania informacji obejmuje wszelkie informacje mające znaczenie dla dającego zlecenie, tj. o stanie spraw prowadzonych przez agenta, a w szczególności: o zawartych umowach, o otrzymanych propozycjach, o aktualnej i potencjalnej klienteli, o konkurencji na rynku.

Obowiązki agenta

Agent ma obowiązek przestrzegania wskazówek dającego zlecenie uzasadnionych w danych okolicznościach. Przepis ten godzi dwie zasady: zasadę samodzielności działania agenta oraz zasadę podporządkowania wskazówkom dającego zlecenie.

Obowiązek podejmowania czynności potrzebnych do ochrony praw dającego zlecenie w zakresie prowadzonych spraw obciąża agenta zarówno w fazie przygotowania zawarcia umowy, jak i w fazie realizacji zawartej już umowy (np. zawiadomienie o wadzie towaru, informowanie o stanie majątkowym kontrahentów dającego zlecenie, żądanie zaliczki albo odmowa jej wypłaty). Uchybienie temu obowiązkowi może agenta narazić na odpowiedzialność odszkodowawczą.

Obowiązki dającego zlecenie

Do obowiązków dającego zlecenie należy:

  • przekazywanie dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy;
  • zawiadamianie o umowach z klientami.

Dający zlecenie ma obowiązek przekazywania agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania zobowiązania. Obowiązek ten dotyczy przykładowo przekazywania informacji o ilościach towarów przeznaczonych na sprzedaż, czy o warunkach płatności.

Informacje o zawartych przez dającego zlecenie umowach z klientami mają dla agenta duże znaczenie. Nie mniej ważne będą informacje o tym, że niektóre umowy nie doszły do skutku i z jakich powodów. Dający zlecenie musi również zawiadomić agenta o tym, że liczba lub wartość przedmiotu przewidywanych do zawarcia umów będzie znacznie niższa niż ta, której agent mógłby się normalnie spodziewać.

Prawo do prowizji nie powstaje w sytuacji, kiedy staje się oczywiste, że umowa dającego zlecenie z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności. W takiej sytuacji wypłacona prowizja podlega zwrotowi.

Utrata prawa do prowizji ma miejsce, gdy wystąpią łącznie następujące okoliczności:

  • dający zlecenie zawarł skutecznie umowę z klientem,
  • umowa nie została wykonana i oczywiste staje się, że nie zostanie już wykonana,
  • niewykonanie umowy jest następstwem okoliczności, za które dający zlecenie nie odpowiada.

Wypowiedzenie

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują minimalne terminy wypowiedzenia umowy powiązane ściśle z czasem trwania stosunku agencyjnego (jeden miesiąc naprzód w pierwszym roku, dwa miesiące naprzód w drugim roku, trzy miesiące naprzód w trzecim i następnych latach).

Natomiast umowę agencyjną zawartą na czas nieoznaczony lub przekształconą w taką umowę (na mocy art. 764 k.c.) można wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia z powodu niewykonania zobowiązania przez jedną ze stron w całości lub znacznej części, a także w wypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności.

Z tych powodów można wypowiedzieć również umowę zawartą na czas oznaczony. Uprawnienia tego nie można wyłączyć w umowie stron. Strona odpowiedzialna za zaistnienie okoliczności usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym jest zobowiązana do naprawienia szkody poniesionej przez stronę wypowiadającą umowę przez to, że stosunek agencyjny uległ rozwiązaniu.

Świadczenie wyrównawcze

Po wygaśnięciu umowy agencyjnej, dający zlecenie nadal odnosi wymierne korzyści z dotychczasowej działalności agenta w postaci korzystania ze zdobytej przez niego klienteli, wyrobionych stosunków czy reputacji, na którą zapracował także agent.

W związku z tym Kodeks cywilny przewiduje świadczenie wyrównawcze w wysokości nieprzekraczającej wynagrodzenia agenta za jeden rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich pięciu lat. Jeśli umowa agencyjna trwała krócej niż pięć lat, to będzie to średnie wynagrodzenie z całego okresu związania umową.

Przesłankami świadczenia wyrównawczego są:

  • wygaśnięcie stosunku agencji w rezultacie rozwiązania umowy agencyjnej;
  • pozyskanie przez agenta w trakcie trwania stosunku agencji nowych klientów lub doprowadzenie w tym czasie do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami;
  • osiąganie przez dającego zlecenie nadal znacznych korzyści z umów z pozyskanymi przez agenta nowymi klientami lub dotychczasowymi.

Roszczenie o świadczenie wyrównawcze przysługuje jednak agentowi dopiero wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności. Należy dochodzić go w ciągu roku od rozwiązania umowy, poprzez przedstawienie dającemu zlecenie stosownego żądania.

Zakaz konkurencji

Dający zlecenie i agent mogą zawrzeć umowę o ograniczeniu działalności konkurencyjnej po rozwiązaniu umowy agencyjnej. Jej przedmiotem mogą być objęte określone grupy klientów lub obszar geograficzny, a także określone rodzaje towarów lub usług.

Umowa o ograniczeniu działalności konkurencyjnej nie może przewidywać dłuższego terminu działania zastrzeżenia o ograniczeniu działalności konkurencyjnej niż dwa lata od rozwiązania umowy. W związku z tym dający zlecenie obowiązany jest wypłacać agentowi odpowiednią sumę pieniężną za czas trwania tego ograniczenia.

Gdy strony w umowie nie ustaliły tej sumy pieniężnej, to agentowi należy się suma w wysokości odpowiedniej do:

  • korzyści osiągniętych przez dającego zlecenie na skutek ograniczenia działalności konkurencyjnej oraz
  • utraconych przez agenta możliwości zarobkowych z powodu ograniczenia działalności konkurencyjnej.

Dający zlecenie może być zwolniony z obowiązku wypłacania tej sumy, jeżeli strony w umowie uwolniły dającego zlecenie od tego obowiązku albo umowa agencyjna została rozwiązana na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność.

            

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. )

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowelizacja: Szkoła musi gromadzić zaświadczenia o niekaralności rodziców [Opieka na wycieczce, basen, teatr, kino]

Pytania wynikają z opisanych w artykule przepisów i dotyczą rodziców angażujących się w opiekę nad dziećmi taką jak: 1) wyjazd z uczniami na wycieczkę szkolną, 2) wyjście uczniów ze szkoły do teatru, do kina, na basen. Przepisy nakazują dyrektorom szkół i przedszkoli prowadzenie - tu cytat z przepisów - "dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności jak np. opieka nad dziećmi." W praktyce oznacza to konieczność prowadzenia akt dla rodziców, którzy np. jadą na wycieczkę z uczniami jako opiekunowie.

W ubiegłym roku urodziło się 272 tys. dzieci, czyli najmniej od II wojny światowej. Tegoroczne dane są jeszcze gorsze. Zdrowiu reprodukcyjnemu w Polsce wciąż poświęca się za mało uwagi

Polska stoi w obliczu największego kryzysu demograficznego od czasów II wojny światowej. Liczba narodzin spada z roku na rok, a problem zastępowalności pokoleń narasta. Choć w debatach publicznych dużo mówi się o polityce prorodzinnej, wciąż niewiele uwagi poświęca się zdrowiu reprodukcyjnemu, które według WHO jest kluczowym aspektem problemów z dzietnością.

Awans zawodowy nauczycieli. Czy nauczyciele stracą wypracowane osiągnięcia i dorobek zawodowy?

Czy długotrwałe zwolnienie lekarskie powoduje utratę dorobku zawodowego przez nauczyciela? MEN odpowiada na interpelację poselską dotyczącą przepisów w sprawie awansu zawodowego nauczycieli.

Polacy wskazali 63 nazwiska. Kto zostanie prezydentem RP?

Który ze znanych polityków lub osób publicznych najlepiej sprawdziłby się w roli kolejnego prezydenta Polski? Prawie 40 proc. Polaków nie potrafi zaproponować swojego kandydata. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS.

REKLAMA

Rząd chce wiedzieć o obywatelach również i to. Będzie zbierał dane jeszcze w tym roku. W jaki sposób? Sprawdź zasady

Rząd będzie gromadził jeszcze więcej informacji o obywatelach. Z mStłuczki skorzystamy jeszcze w 2024 roku. Umożliwi spisanie na miejscu zdarzenia oświadczenia i przekazanie danych bezpośrednio do ubezpieczycieli.

Sąd: Wzór pisma w sprawie wyroku, o którym nie wiedziałeś. Jak odzyskać od komornika pieniądze

To wciąż częsta sytuacja. Zapadł przeciwko Tobie wyrok nakazowy e-sądu z Lublina. Nie wiedziałeś, że pozwano Cię za jakąś przeoczoną płatność za telefon czy kablówkę. Komornik wszedł na konto. Co wtedy zrobić? Trzeba złożyć pismo w sądzie informujące, że nie otrzymałaś żadnej informacji o wyroku przeciwko Tobie. Jest krótki termin - 7 dni.

Jednak będzie zakaz palenia w oknach, na balkonach i klatkach schodowych? Sprawa powraca. Wzorem będą regulacje litewskie?

Zakaz palenia na balkonach i klatkach schodowych. Sprawa powraca w Ministerstwie Zdrowia. Wzorem będą regulacje litewskie? Palenie papierosów w miejscach publicznych wciąż budzi emocje. Resort nie jest jednak chętny do podjęcia radykalnej decyzji.

1000 zł zasiłek losowy dla dzieci + do 2000 zł dla niepełnosprawnych + do 8000 zł z pomocy społecznej + 2000 zł zasiłku powodziowego

Dla osób, które ucierpiały w wyniku powodzi lub podtopień w Polsce, są dostępne różne formy pomocy, w tym finansowe. O pomoc mogą starać się rodziny z dziećmi, osoby niepełnosprawne, rolnicy, przedsiębiorcy czy studenci.

REKLAMA

Sejm: MOPS otrzyma zaświadczenia dla zasiłków pielęgnacyjnego (215,84 zł) i rodzinnego. I sam załatwi sprawę przedłużenia świadczenia

W MOPS nie trzeba będzie składać wniosków o przedłużenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego. Zniknie też problem orzeczeń o niepełnosprawności dla osób poniżej 16-ego roku życia. Po osiągnięciu 17. roku życia definitywnie wygasają. Nawet jak 16-latek złożył wniosek o przedłużenie w odpowiednim terminie. Musi wystąpić o nowe orzeczenie o niepełnosprawności. Czekając na nie traci prawa do ulg i świadczeń. Najczęściej przez kilka miesięcy. W Sejmie pojawił się pomysł rozwiązania tego problemu. Jest on jednak nielogiczny, gdyż zakłada przedłużenie ważności orzeczeń, które już wygasły.  

Nie więcej niż 3 kody w orzeczeniu o niepełnosprawności. Co przysługuje? [Przykłady]

„Na co dzień borykam się z wieloma chorobami. Są to m.in. problemy neurologiczne, cukrzyca, choroby wzroku, a także dolegliwości związane z poruszaniem się. Czy wszystkie te choroby zostaną wymienione w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności?” – pyta Czytelnik. Otóż zgodnie z przepisami w orzeczeniu znajdą się maksymalnie trzy przyczyny niepełnosprawności.

REKLAMA