REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Co to jest kara umowna i jakie są skutki jej zastrzeżenia.
Co to jest kara umowna i jakie są skutki jej zastrzeżenia.

REKLAMA

REKLAMA

Kara umowna zastępuje odszkodowanie. Jeżeli dłużnik nie wykona zobowiązania lub wykona je nienależycie, będzie zmuszony naprawić szkodę. Jej wysokość można uzależnić od konkretnych okoliczności lub zastrzec, że dłużnik zapłaci karę umowną.

Zastosowanie drugiego rozwiązania ma kilka funkcji. Kara umowna zastępuje odszkodowanie, a ponadto pełni rolę stymulacyjną i represyjną. Klauzula umowna, zobowiązująca jedną ze stron do zapłaty określonej kwoty, w przypadku zaistnienia określonych okoliczności zdejmuje z wierzyciela obowiązek udowodnienia rozmiarów faktycznej szkody. Stanowi to dodatkowy czynnik mobilizujący dłużnika do wykonania zobowiązania. Instytucja kary umownej jest regulowana w art. 483-485 Kodeksu cywilnego.

REKLAMA

Zobacz również serwis: odszkodowania

Ograniczenia dotyczące kar umownych

REKLAMA

Ustanawianie kar umownych ma pewne ograniczenia. Przede wszystkim, zgodnie z art. 483 ust. 1 można zastrzec, że naprawienie szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej (kary umownej) tylko w odniesieniu do zobowiązań niepieniężnych. Zastrzeżenie omawianego rodzaju kary za niewykonanie zobowiązania pieniężnego będzie nieważne.

W umowie zlecenia można zobowiązać do zapłaty kary umownej zleceniobiorcę za opóźnienie w wykonaniu zlecenia, ponieważ jego świadczenie jest niepieniężne. W przypadku zleceniodawcy kara umowna za opóźnienie w zapłacie będzie nieważna.

Regulacje podobne do kary umownej

W przypadku niektórych zobowiązań istnieją regulacje ustawowe zbliżone do instytucji kary umownej, ale nieco się od niej różniące. Typowym przykładem jest art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego. Zgodnie z tym przepisem obowiązek zapłaty odszkodowania w określonej umową wysokości może być nałożony na abonenta, czyli stronę zobowiązaną do świadczenia pieniężnego. Nie jest to jednak kara umowna w rozumieniu art. 483 Kodeksu cywilnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Wielkość takiego odszkodowania jest bowiem uzależniona od spełnienia dodatkowych przesłanek. Nie może ono przekraczać wartości ulgi udzielonej abonentowi przy zawieraniu umowy okresowej, pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres rzeczywistego obowiązywania umowy.

Tym samym, warunkiem żądania zapłaty takiego odszkodowania jest wcześniejsze określenie wartości ulgi w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych, a dodatkowo roszczenie ulega zmniejszeniu wraz z upływem czasu. Klauzula zobowiązująca abonenta do zapłaty kary umownej za przedterminowe rozwiązanie umowy bez takiego doprecyzowania będzie nieważna.


Miarkowanie kary umownej

W przypadku kary umownej sensu stricto również istnieją pewne ograniczenia skutkujące jej obniżeniem w stosunku do kwoty określonej w umowie. Art. 484 ust. 1 mówi wprawdzie, że „w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody”, jednak w art. 484 ust. 2  można przeczytać, że „jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana”.

Zasada ta określana jest jako miarkowanie kary umownej. Pierwsza możliwość zmniejszenia kary jest dosyć jasna. Jeżeli dane świadczenie zostało spełnione w terminie w 90 proc., to nieuzasadnione jest żądanie zapłaty całej kary za przekroczenie terminu. Powinna ona być zmniejszona stosownie do okoliczności.

Nieco trudniej jest określić, kiedy kara umowna jest rażąco wygórowana. Określenie „rażąco” wskazuje, że chodzi o wypadki szczególne, kiedy jej wysokość jest w sposób oczywisty nieadekwatna do wartości zobowiązania, czy do wielkości szkody powstałej u wierzyciela.

Rażąco wygórowana kara umowna

Sąd Najwyższy w Wyroku Izby Cywilnej z 9 lutego 2005 r., II CK 420/04 określił to w następujący sposób: „Kara umowna może być uznana za rażąco wygórowaną gdy jest ona równa bądź zbliżona do wysokości wykonanego z opóźnieniem zobowiązania, w związku z którym ją przewidziano. Nie jest jednak wykluczona w tej wysokości, jeżeli dłużnik za okres, za który została wyliczona nie spełnił świadczenia w ogóle. W takim bowiem wypadku musiałby podważać ważność umowy w zakresie wysokości kary umownej, ze względu na jej sprzeczność z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (art. 58 KC).”

Kara umowna a szkoda wierzyciela

W orzecznictwie i doktrynie pojawiają się odmienne stanowiska w kwestii zależność kary umownej od powstania szkody u wierzyciela. Zgodnie z cytowanym wyżej art. 484 ust. 1 Kodeksu cywilnego kara umowna należy się wierzycielowi „bez względu na wysokość poniesionej szkody”. Zdanie to może być rozumiane dwojako – kara umowna jest zależna od powstania szkody, niezależnie od jej wysokości, bądź kara umowna jest w ogóle niezależna od powstania szkody.

Zgodnie z Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03, „Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody.” Taką interpretację należy uznać za prawidłową.

Z kolei w przypadku przyczynienia się wierzyciela do powstania kary umownej dłużnik nie powinien powoływać się na art. 484 ust. 2, tylko na art. 362, zgodnie z którym, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Zobacz również serwis: umowy

Podstawy prawne:

Art. 57 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. 2004 r. nr 171 poz. 1800 z późn. zm.),

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    “Pucheroki”, “turki”, “dziady śmiguśne” czy “śmiergust” to wielkanocne tradycje, występujące w niektórych regionach Polski

    “Pucheroki”, “turki”, “dziady śmiguśne”, “śmiergust” to mniej znane wielkanocne tradycje, utrzymujące się w niektórych regionach Polski.

    W Wielki Piątek sklepy są otwarte dłużej. A jak będą czynne w Wielką Sobotę?

    W Wielki Piątek, 29 marca można zrobić zakupy w marketach nawet do godz. 23. Niektóre sklepy jednak czynne będą krócej, czyli do godziny 22. Natomiast w Wielką Sobotę, 30 marca większość sieci będzie czynna do godz. 13.

    ZUS już wypłacił "trzynaste" emerytury pierwszym emerytom i rencistom. Kiedy dostaną następni?

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wypłaty trzynastych emerytur. Do blisko 913 tys. osób trafiło łącznie ponad 1,6 mld zł - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski. Kolejny termin wypłaty trzynastek przypada na 5 kwietnia.

    Świadczenie pielęgnacyjne w 2024 r. według “starych” i “nowych” zasad. Wymogi co do uprawnionych, zbieg uprawnień i inne problemy

    Od początku 2024 roku weszły w życie “nowe” zasady ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne, ale niezależnie od tego świadczenie to może być nadal przyznane według “starych” zasad. Na czym polega różnica i jakie wnioski płyną z analizy orzecznictwa sądowego w tym zakresie?

    REKLAMA

    Dziś w Kościele katolickim Wielki Piątek. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego wiernych obowiązuje post ścisły

    W Wielki Piątek, zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego, wiernych obowiązuje nie tylko wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, ale post ścisły, czyli trzy posiłki, przy czym tylko jeden do syta, a dwa lekkie. Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły 14. rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia 60. roku życia. Z przestrzegania wstrzemięźliwości zwolnione są osoby chore oraz te, które nie mają możliwości wyboru pokarmu (dotyczy m.in. punktów zbiorowego żywienia), przy czym wyjątek ten nie dotyczy postu ścisłego w Środę Popielcową i Wielki Piątek.

    Prace domowe: Nauczyciele nie wiedzą jak stosować definicje z rozporządzenia [1 kwietnia 2024 r.]

    Rozporządzenie wprowadza zakaz prac domowych dla młodszych uczniów. Jednocześnie dopuszcza - z ograniczeniami - zadawanie takich prac w klasach IV-VIII szkoły podstawowej. 

    Wybory samorządowe - głosowanie przez pełnomocnika. Ostatni dzień na złożenie wniosku [np. niepełnosprawni, seniorzy]

    Piątek 29 marca 2024 r. jest ostatnim dniem, w którym wyborcy z niepełnosprawnością i osoby starsze mogą złożyć wniosek o głosowanie przez pełnomocnika w wyborach samorządowych.

    Czy można w trakcie roku szkolnego wypisać dziecko z religii? Sprawdź, jakie informacje znajdą się na świadectwie.

    Decyzja o zapisaniu dziecka na lekcje religii organizowanie w szkole nie dla wszystkich rodziców jest łatwa. Zdarza się, że już w trakcie roku szkolnego dochodzą do wniosku, że nie była ona właściwa i chcieliby zmienić.

    REKLAMA

    W Wielki Piątek 29 marca 2024 r. niektóre markety spożywcze otwarte dłużej

    W jakich godzinach zrobimy zakupy w Wielki Piątek i Wielką Sobotę? Prezentujemy przydatne zestawienie popularnych placówek handlowych.

    Infor.pl: Byłym policjantom chyba nie podobają się rządowe zachęty powrotu do służby

    Rząd proponuje nowelizację ustawy o Policji. Jej celem jest zachęcenie do powrotu do służby byłym policjantem. Ci odnieśli się do propozycji w internetowych komentarzach. W większości internauci wyrażają negatywne opinie.

    REKLAMA