REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawo łaski - procedura ułaskawieniowa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aleksandra Kolbus-Kucharska
Prawo łaski/ Fot. Fotolia
Prawo łaski/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Instytucja prawa łaski jest jedną z prerogatyw Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej wynikającą z art. 139 Konstytucji. Prezydent może zastosować prawo łaski wobec wszystkich skazanych, oprócz tych którzy zostali skazani przez Trybunał Stanu. Dokładniejsze omówienie procedury ułaskawienia znajduje się w Kodeksie postępowania karnego.

REKLAMA

Głównym celem ułaskawienia jest zastosowanie postprocesowej korekty wyroku w części dotyczącej kary. Wynika z tego, że sprawca uznany za winnego popełnionego czynu nie uzyskuje statusu osoby niewinnej dzięki zastosowaniu prawa łaski. Prezydent decydując się na ułaskawienie może zdecydować o całkowitym lub częściowym darowaniu kary albo o skróceniu kary orzeczonej. Ułaskawienie może również polegać na zastosowaniu warunkowego zwolnienia z obycia reszty kary pozbawienia wolności lub na dogodnym dla sprawcy rozłożeniu kary grzywny na raty albo na zamianie kary na inną, na przykład kary pozbawienia wolności na ograniczenie. Ułaskawienie nie może jednak polegać na zmianie samego sposobu wykonania orzeczonej kary, co oznacza, że Prezydent nie może zdecydować o wykonaniu kary w zakładzie karnym o łagodniejszym rygorze.

REKLAMA

Okolicznościami, które należy wziąć pod uwagę przy rozważaniu zastosowania prawa łaski są: zachowanie się skazanego po wydaniu wyroku, rozmiar wykonanej już kary, stan zdrowia skazanego i jego warunki rodzinne, naprawienie wyrządzonej przestępstwem szkody oraz szczególne wydarzenia, jakie nastąpiły po wydaniu wyroku. Łączna ocena humanitaryzmu, sprawiedliwości i racjonalności orzeczonej kary jest głównym kryterium ustalenia zasadności zastosowania ułaskawienia.

Zobacz również: Amnestia

W przepisach prawa nie znajdziemy jednoznacznie wskazanych wymogów, które powinien spełniać wyrok. Kwestia prawomocności nie jest poruszona ani w Konstytucji, ani w Kodeksie postępowania karnego, co daje podstawy do twierdzenia, że Prezydent może zastosować ułaskawienie na każdym etapie postępowania. Prawnicy nie są zgodni w tej kwestii, ale wielu z nich podnosi, że ułaskawienie skazanego nieprawomocnym wyrokiem może być przedwczesną ingerencją władzy wykonawczej w system sprawiedliwości.

Istnieją dwa rodzaje postępowania w przedmiocie ułaskawienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Postępowanie na podstawie prośby o ułaskawienie

REKLAMA

Do skierowania prośby o ułaskawienie upoważniony jest skazany, osoba uprawniona do składania na jego korzyść środków odwoławczych, czyli prokurator lub obrońca lub osoby najbliższe dla skazanego, co rozumie się jako rodziców, dzieci biologiczne lub adopcyjne, rodzeństwo, małżonek i osoba pozostająca w wspólnym pożyciu. Osoba, która złożyła wniosek o ułaskawienie może ją cofnąć.

Taką prośbę przesyła się do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji, niezależnie od tego do kogo została ona złożona. Sąd musi rozpoznać prośbę w okresie 2 miesięcy od daty jej otrzymania i powinien to zrobić w takim samym składzie w jakim orzekał w postępowaniu sądowym. Dotyczy to nie tylko ilości sędziów i ławników w składzie orzekającym, ale też w miarę możliwości tych samych osób.

Sąd może podjąć decyzję o pozostawieniu prośby bez rozpoznania, jeśli wniosła ją osoba nieuprawniona, dotyczy ona skazanego przez Trybunał Stanu lub gdy od poprzedniej prośby o ułaskawienia nie minął rok. Jeżeli brakuje podstaw do wydania pozytywnej decyzji prośbę pozostawia się bez dalszego biegu. Może również wydać opinię pozytywną i – jeżeli był to jedyny sąd orzekający w sprawie - przesłać akta wraz z opinią Prokuratorowi Generalnemu.

Jeżeli sprawa była rozpoznawana również w sądzie drugiej instancji, sąd pierwszej instancji przesyła akta w celu wydania opinii. Tylko w przypadku wydania negatywnej opinii przez sąd pierwszej instancji sąd odwoławczy może pozostawić prośbę bez dalszego biegu. W innych przypadkach sąd drugiej instancji przesyła akta sprawy wraz z opiniami Prokuratorowi Generalnemu, który jest zobowiązany do przedstawienia prośby o ułaskawienie Prezydentowi, jeżeli chociaż jeden sąd wydał opinię pozytywną.

Treść opinii wydanej przez sąd nie jest dostępna dla osoby przedstawiającej prośbę o ułaskawienie.

Postępowanie z urzędu prowadzone z inicjatywy Prokuratora Generalnego lub Prezydenta RP

Postępowanie to wyłącza obowiązek uzyskania opinii sądów orzekających w sprawie. Prezydent zawsze może ułaskawić skazanego z urzędu lub zlecić Prokuratorowi Generalnemu przeprowadzenie postępowania z urzędu. Zasadą jest, że Prezydent przed wydaniem decyzji powinien mieć możliwość zapoznania się z aktami sprawy. Prokurator Generalny również może przedstawić akta sprawy wraz z własnym wnioskiem o ułaskawienie Prezydentowi.

Wykonanie kary a procedura ułaskawieniowa

Mimo wszczęcia procedury zmierzającej do ułaskawienia skazanego, należy wykonywać orzeczoną karę. Co do zasady zaprzestanie jej wykonania powinno nastąpić dopiero po uzyskaniu pozytywnej decyzji Prezydenta w przedmiocie ułaskawienia. Istnieje jednak wyjątek, który pozwala na wstrzymanie wykonania kary lub przerwę w jej wykonaniu do czasu zakończenia postępowania, jeżeli istnieją szczególnie ważne powody przemawiające za ułaskawieniem.

Podstawa prawna:

- Art. 139 Konstytucji (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)

- Art. 560 – 568 Kodeksu postępowania karnego  (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555)

Polecamy serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

Nie zaparkujesz już pod swoim blokiem – koniec z wymogiem 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie, „na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego”. Prezydent podpisał ustawę popierającą „patodeweloperkę”

W dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie ustawa, która znosi obowiązujący dotychczas – na szczeblu krajowym – wymóg co najmniej 1,5 miejsca postojowego (a w przypadku zabudowy śródmiejskiej – co najmniej 1 miejsca postojowego) na każde mieszkanie w ramach realizowanej inwestycji mieszkaniowej. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, którą zmiana ta została wprowadzona – „jest ona spójna z wprowadzanymi przez gminy rozwiązaniami na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego, w tym w obszarach śródmiejskich”, a także ma na celu umożliwienie uwzględniania przy realizacji inwestycji mieszkaniowej m.in. – „lokalizacji terenu inwestycji, stopnia rozwoju transportu publicznego, czy sieci dróg rowerowych”.

ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

REKLAMA

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

To wywróci pracę na etacie milionom Polaków. Nadchodzi rewolucyjna zmiana w prawie. Kto na tym straci, kto zyska

W określonych przypadkach będzie można pracować, wyjść z domu, żeby zrobić zakupy, a nawet wyjechać za granicę. Tak ma wyglądać chorowanie po nowemu na L4. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej szykuje prawdziwy przewrót w zwolnieniach lekarskich. Skąd te rewolucyjne zmiany? W opinii ministerstwa niektóre przepisy regulujące kwestię L4 są niedostosowane do obecnych potrzeb

REKLAMA

Koniec z biciem dzwonów kościelnych o dowolnej porze dnia i nocy, bo – „Religia nie musi siłą presji fali dźwiękowej przekonywać o przewadze aksjologicznej”? Problemem, który dzieli społeczeństwo zajął się Senat

W dniu 7 sierpnia 2025 r. Senat zajął się rozpatrzeniem petycji zbiorowej w sprawie ograniczenia używania dzwonów kościelnych. Fundacja Dobre Państwo, która jest jej autorem, postulowała oddanie samorządom władztwa w zakresie określania dopuszczalnych godzin, w których mogą wybrzmiewać dzwony kościelne oraz dopuszczalnego poziomu emitowanego przez nie hałasu. „Religia nie musi siłą presji fali dźwiękowej przekonywać o przewadze aksjologicznej”, aktualnie obowiązujące przepisy natomiast – „zezwalają Kościołowi na poszerzenie swych wpływów daleko ponad obszar posiadanych nieruchomości” – przekonywała Fundacja.

Twoje 4 prawa w czasie podróży koleją [Mini poradnik]

Masz 4 prawa podczas podróży koleją: prawo do informacji, prawo do odszkodowania lub zwrotu kosztów, prawo do pomocy i prawo do kontynuacji podróży. Co one w praktyce oznaczają? Jeśli potrzebujesz pomocy, bezpłatnie udzieli jej Europejskie Centrum Ochrony Konsumentów.

REKLAMA