REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawo łaski - procedura ułaskawieniowa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aleksandra Kolbus-Kucharska
Prawo łaski/ Fot. Fotolia
Prawo łaski/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Instytucja prawa łaski jest jedną z prerogatyw Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej wynikającą z art. 139 Konstytucji. Prezydent może zastosować prawo łaski wobec wszystkich skazanych, oprócz tych którzy zostali skazani przez Trybunał Stanu. Dokładniejsze omówienie procedury ułaskawienia znajduje się w Kodeksie postępowania karnego.

Głównym celem ułaskawienia jest zastosowanie postprocesowej korekty wyroku w części dotyczącej kary. Wynika z tego, że sprawca uznany za winnego popełnionego czynu nie uzyskuje statusu osoby niewinnej dzięki zastosowaniu prawa łaski. Prezydent decydując się na ułaskawienie może zdecydować o całkowitym lub częściowym darowaniu kary albo o skróceniu kary orzeczonej. Ułaskawienie może również polegać na zastosowaniu warunkowego zwolnienia z obycia reszty kary pozbawienia wolności lub na dogodnym dla sprawcy rozłożeniu kary grzywny na raty albo na zamianie kary na inną, na przykład kary pozbawienia wolności na ograniczenie. Ułaskawienie nie może jednak polegać na zmianie samego sposobu wykonania orzeczonej kary, co oznacza, że Prezydent nie może zdecydować o wykonaniu kary w zakładzie karnym o łagodniejszym rygorze.

REKLAMA

REKLAMA

Okolicznościami, które należy wziąć pod uwagę przy rozważaniu zastosowania prawa łaski są: zachowanie się skazanego po wydaniu wyroku, rozmiar wykonanej już kary, stan zdrowia skazanego i jego warunki rodzinne, naprawienie wyrządzonej przestępstwem szkody oraz szczególne wydarzenia, jakie nastąpiły po wydaniu wyroku. Łączna ocena humanitaryzmu, sprawiedliwości i racjonalności orzeczonej kary jest głównym kryterium ustalenia zasadności zastosowania ułaskawienia.

Zobacz również: Amnestia

W przepisach prawa nie znajdziemy jednoznacznie wskazanych wymogów, które powinien spełniać wyrok. Kwestia prawomocności nie jest poruszona ani w Konstytucji, ani w Kodeksie postępowania karnego, co daje podstawy do twierdzenia, że Prezydent może zastosować ułaskawienie na każdym etapie postępowania. Prawnicy nie są zgodni w tej kwestii, ale wielu z nich podnosi, że ułaskawienie skazanego nieprawomocnym wyrokiem może być przedwczesną ingerencją władzy wykonawczej w system sprawiedliwości.

REKLAMA

Istnieją dwa rodzaje postępowania w przedmiocie ułaskawienia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Postępowanie na podstawie prośby o ułaskawienie

Do skierowania prośby o ułaskawienie upoważniony jest skazany, osoba uprawniona do składania na jego korzyść środków odwoławczych, czyli prokurator lub obrońca lub osoby najbliższe dla skazanego, co rozumie się jako rodziców, dzieci biologiczne lub adopcyjne, rodzeństwo, małżonek i osoba pozostająca w wspólnym pożyciu. Osoba, która złożyła wniosek o ułaskawienie może ją cofnąć.

Taką prośbę przesyła się do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji, niezależnie od tego do kogo została ona złożona. Sąd musi rozpoznać prośbę w okresie 2 miesięcy od daty jej otrzymania i powinien to zrobić w takim samym składzie w jakim orzekał w postępowaniu sądowym. Dotyczy to nie tylko ilości sędziów i ławników w składzie orzekającym, ale też w miarę możliwości tych samych osób.

Sąd może podjąć decyzję o pozostawieniu prośby bez rozpoznania, jeśli wniosła ją osoba nieuprawniona, dotyczy ona skazanego przez Trybunał Stanu lub gdy od poprzedniej prośby o ułaskawienia nie minął rok. Jeżeli brakuje podstaw do wydania pozytywnej decyzji prośbę pozostawia się bez dalszego biegu. Może również wydać opinię pozytywną i – jeżeli był to jedyny sąd orzekający w sprawie - przesłać akta wraz z opinią Prokuratorowi Generalnemu.

Jeżeli sprawa była rozpoznawana również w sądzie drugiej instancji, sąd pierwszej instancji przesyła akta w celu wydania opinii. Tylko w przypadku wydania negatywnej opinii przez sąd pierwszej instancji sąd odwoławczy może pozostawić prośbę bez dalszego biegu. W innych przypadkach sąd drugiej instancji przesyła akta sprawy wraz z opiniami Prokuratorowi Generalnemu, który jest zobowiązany do przedstawienia prośby o ułaskawienie Prezydentowi, jeżeli chociaż jeden sąd wydał opinię pozytywną.

Treść opinii wydanej przez sąd nie jest dostępna dla osoby przedstawiającej prośbę o ułaskawienie.

Postępowanie z urzędu prowadzone z inicjatywy Prokuratora Generalnego lub Prezydenta RP

Postępowanie to wyłącza obowiązek uzyskania opinii sądów orzekających w sprawie. Prezydent zawsze może ułaskawić skazanego z urzędu lub zlecić Prokuratorowi Generalnemu przeprowadzenie postępowania z urzędu. Zasadą jest, że Prezydent przed wydaniem decyzji powinien mieć możliwość zapoznania się z aktami sprawy. Prokurator Generalny również może przedstawić akta sprawy wraz z własnym wnioskiem o ułaskawienie Prezydentowi.

Wykonanie kary a procedura ułaskawieniowa

Mimo wszczęcia procedury zmierzającej do ułaskawienia skazanego, należy wykonywać orzeczoną karę. Co do zasady zaprzestanie jej wykonania powinno nastąpić dopiero po uzyskaniu pozytywnej decyzji Prezydenta w przedmiocie ułaskawienia. Istnieje jednak wyjątek, który pozwala na wstrzymanie wykonania kary lub przerwę w jej wykonaniu do czasu zakończenia postępowania, jeżeli istnieją szczególnie ważne powody przemawiające za ułaskawieniem.

Podstawa prawna:

- Art. 139 Konstytucji (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)

- Art. 560 – 568 Kodeksu postępowania karnego  (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555)

Polecamy serwis: Prawo karne

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Spadek i zachowek a obowiązki rodzinne. Przepisy po zmianach

Niedopełnianie obowiązków rodzinnych może wpływać na późniejsze kwestie dotyczące dziedziczenia. Niekiedy jednak odsunięcie krewnych od spadku nie należy do najłatwiejszych. Trzeba pamiętać o szeregu wymogów. Jakich?

Znalazłeś pracę, ale ją straciłeś? Nowe przepisy pozwalają bezrobotnym wrócić do zasiłku

1 czerwca 2025 roku weszła w życie nowa ustawa o rynku pracy, która wprowadza zmiany dotyczące powrotu do zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z nowymi przepisami, osoba bezrobotna, która podjęła pracę lub rozpoczęła działalność gospodarczą, będzie mogła ponownie ubiegać się o zasiłek, jeśli spełni ustalone kryteria. Jakie? Oto szczegóły.

W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

REKLAMA

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

Zasiłek z MOPS na pogrzeb. Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasady

Zasiłki celowe na pogrzeb gminy będą wypłacały bez limitu kwotowego i dochodowego. Nie każdy jednak będzie mógł takie świadczenie uzyskać. Nowe przepisy są w tym zakresie restrykcyjne i w zasadzie dają prawo do wsparcia w sytuacjach wyjątkowych. Jakie są nowe zasady na 2026 rok?

REKLAMA

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie czekaj na oficjalne informacje! Już teraz możemy z dużą dokładnością przewidzieć, ile wyniesie trzynastka w 2026 roku. Nasze wyliczenia oparte są na danych z GUS i aktualnych przepisach. Sprawdź w naszym artykule szczegółowe kalkulacje i dowiedz się, ile możesz otrzymać.

Rozliczasz się ze znajomymi blikiem? Uważaj na skarbówkę. Urzędy śledzą operacje, których dokonujemy, a relacje towarzyskie ich nie obchodzą

Rozliczenia między rodziną i znajomymi nigdy wcześniej nie były tak nieskomplikowane od strony technicznej, jak obecnie. Wystarczy kilka sekund by oddać dług, pokryć część rachunku za kolację, czy zrobić zrzutkę na prezent. Warto jednak pamiętać o tym, że z perspektywy urzędu skarbowego dokonywane przelewy mogą wyglądać inaczej, niż z naszej.

REKLAMA