Widzenia w zakładzie karnym – jakie zasady obowiązują?

Jednym z najbardziej podstawowych praw skazanego jest prawo do utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi – mówi o tym chociażby art. 102 pkt. 2, a także art. 105 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego. Więźniowie mogą realizować swoje prawo m.in. poprzez możliwość korzystania z przepustek oraz widzeń.

Kto może odwiedzić więźnia?

Prawo do widzeń ze skazanym ma przede wszystkim jego rodzina oraz inne osoby mu bliskie. W przypadku widzeń z tymi osobami nie jest konieczne uzyskanie zgody dyrektora zakładu karnego.

Więzień ma prawo do porozumiewania się ze swoim obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym – takie widzenie również nie wymaga zgody dyrektora zakładu.

Skazany może zostać również odwiedzony przez osoby inne niż osoby bliskie lub osoby z rodziny. Jednakże w takim wypadku na widzenie zgodę musi wyrazić dyrektor zakładu. Odmowa wyrażenia zgody może zostać zaskarżona przez więźnia do sądu penitencjarnego.

Liczba przysługujących widzeń

Liczba przysługujących skazanemu widzeń w miesiącu jest uzależniona od rodzaju zakładu karnego w jakim on przebywa. W Polsce możemy wyróżnić 3 rodzaje zakładów karnych:

1. zakład karny typu otwartego;
2. zakład karny typu półotwartego;
3. zakład karny typu zamkniętego.

W zakładach karnych otwartych skazani nie mają ograniczeń co do liczby widzeń przysługującej im w danym miesiącu.  

W zakładach typu półotwartego skazani mogą korzystać z widzeń w wymiarze 3 widzeń w miesiącu, natomiast w zakładach typu zamkniętego – z 2 widzeń w miesiącu. W oby tych zakładach więźniowie mogą wykorzystywać jednorazowo przysługujące im widzenia.

Młodociany skazani odbywający w karę w zakładach typu półotwartego lub zamkniętego mają prawo do 1 dodatkowego widzenia. Oznacza to, że w zakładzie zamkniętym mogą skorzystać z 3 widzeń w miesiącu, a w zakładzie półotwartym z 4.Prawo do dodatkowego widzenia ma także skazany który sprawuje stałą pieczę nad dzieckiem do 15 roku życia.

Jak przebiega widzenie?

Widzenie trwa zazwyczaj 60 minut. Skazanemu udziela się tylko 1 widzenia w ciągu dnia chyba, że skazany korzysta z możliwości jednorazowego wykorzystania przysługujących mu widzeń. Szczegółowe informacje dotyczące dni, godzin, miejsca  i porządku przeprowadzania widzeń określa w regulaminie dyrektor danego zakładu karnego.

W widzeniu mogą uczestniczyć nie więcej niż 2 osoby pełnoletnie, chyba że dyrektor zakładu pozwoli na większa liczbę osób pełnoletnich – może to mieć miejsce w uzasadnionych przypadkach (np. przyjazd rodziny z daleka, konieczność ,,obgadania’’ ważnych spraw majątkowych.

Liczba osób niepełnoletnich nie podlega ograniczeniom. Istotne jest jednak to, że osoby niepełnoletnie mogą uczestniczyć w widzeniach tylko pod opieką osób pełnoletnich.

Widzenia odbywają się pod nadzorem funkcjonariusza, w sposób umożliwiający bezpośredni kontakt skazanego z osobą odwiedzającą, przy oddzielnym stoliku. W ramach nagrody więzień może uzyskać prawo do widzenia bez osoby dozorującej, albo nawet do widzenia w osobnym pomieszczeniu bez nadzoru.  W ramach kary skazany może mieć prawo do widzeń ale tylko w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą, na okres do 3 miesięcy.

Na żądanie osoby odwiedzającej widzenie może odbyć się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze skazanym.

W czasie widzenia można spożywać produkty zakupione przez odwiedzających na terenie zakładu karnego. Artykuły żywnościowe i napoje, które nie zostały spożyte w czasie widzenia, przekazuje się osobie odwiedzającej.

W razie naruszenia przez skazanego lub osobę go odwiedzającą ustalonych zasad odbywania widzenia, może być ono przerwane lub zakończone przed czasem.

Widzenia z osobami szczególnie niebezpiecznymi

Za skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu można uznać osobę skazaną za przestępstwo o bardzo wysokim stopniu społecznej szkodliwości (np. zamach na prezydenta, zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, napad na strażnika więziennego itd.).

Widzenia z takimi osobami podlegają następującym ograniczeniom:

• odbywają się tylko w ściśle określonych miejscach pod wzmocnionym nadzorem, bez obecności skazanych wobec których nie podjęto jeszcze decyzji o zakwalifikowaniu do kategorii społecznie niebezpiecznych;
• mogą być udzielane w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami odwiedzającymi, jeżeli zachodzi poważne zagrożenie bezpieczeństwa osób odwiedzających -  dyrektor zakładu karnego podejmuje taką decyzję (skazany może ją zaskarżyć). Nie dotyczy to osób, o których mowa w art. 8 § 3 kkw. jednak na żądanie tych osób widzeń udziela się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze skazanymi;
• skazani nie mogą spożywać artykułów żywnościowych i napojów.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 665 z późn. zm.)