Więzienie

18 lipca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Praw Więźniów. Osoby pozbawione wolności również mają swoje prawa, a ich ochrona jest dużą częścią misji Rzecznika Praw Obywatelskich. O czym jeszcze warto przypomnieć przy okazji tego dnia?

W niniejszym artykule będzie mowa o karach dyscyplinarnych, jakie w razie konieczności są wymierzane osadzonym w trakcie odbywania przez nich kary pozbawienie wolności. Są to środki dyscyplinujące, bez których trudno byłoby zapanować nad osadzonymi w sytuacji ich niesubordynowanego zachowania.

Utarło się przekonanie, że w zakładach karnych przebywają sami degeneraci. Degenerat, wedle słownika języka polskiego, oznacza osobę, która utraciła poczucie moralności. Rzeczywiście, nie sposób nie zgodzić się z tym, że w większości sprawcy przestępstw zapomnieli o pewnych zasadach i wartościach społecznych. Chciałabym jednak głębiej pochylić się nad charakterystyką sprawców przestępstw, aby uniknąć mającej miejsce powszechnej generalizacji w tym aspekcie.

Gwara więzienna to nie tylko grypsera i dziary. Zobacz, jakie słowa są dziś także w użytku codziennym, poza murami zakładów karnych. Rozwiąż quiz i sprawdź, czy znasz ten slang.

Po interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich resort sprawiedliwości ponad 3 lata temu zobowiązał się dodać biustonosze do bielizny, jaka przysługuje kobietom osadzonym w zakładach karnych. RPO ponownie prosi o poinformowanie, na jakim etapie są prace legislacyjne.

Niejednokrotnie można usłyszeć, że przestępcom w zakładach karnych jest zbyt dobrze. Pojawiają się głosy, że powinni być surowiej traktowani i że zakłady karne oferują im „cieplarniane” warunki. O tym jak jest naprawdę mogą zaświadczyć w zasadzie jedynie sami osadzeni lub nadzorująca ich Służba Więzienna, natomiast ze swojej strony, jako adwokat oraz sympatyk kwestii związanych z więziennictwem w Polsce i podkulturą więzienną, chciałabym przedstawić czytelnikom tegoż artykułu kilka interesujących – mam nadzieję – faktów z „życia za murami”.

Za murami więzień przebywa 6 305 skazanych za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji; prawie trzy czwarte to osoby skazane za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego - poinformowała PAP ppłk Arleta Pęconek z zespołu prasowego Służby Więziennej.

Wprowadzenie minimalnych standardów rozmów telefonicznych miało być korzystne dla osadzonych, a tymczasem spowodowało, że liczba dozwolonych połączeń została ograniczona.

Szereg zmian dot. więziennictwa i mających polepszyć warunki bezpieczeństwa więzień oraz ochronę przed sprawcami najcięższych przestępstw, a także poszerzyć stosowanie systemu dozoru elektronicznego - przewiduje przyjęty we wtorek przez rząd projekt noweli Kodeksu karnego wykonawczego.

Policja, Straż Graniczna, Państwowa Staż Pożarna, Służba Ochrony Państwa i Służba Więzienna przejdą modernizację. Obejmie ona m.in. sposób powoływania do policji i mianowania. Przewiduje także rozbudowę infrastruktury i zakup dodatkowego sprzętu.

20.06.2021 weszła w życie ustawa mająca zapewnić środki na stworzenie tymczasowej placówki dla pacjentów ośrodka w Gostyninie, w którym przebywają najgroźniejsi przestępcy już po odbyciu kary. Przepisy pozwolą też na czasowe delegowanie tam funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Nastąpił wzrost aktywności pracowniczej i społecznej więźniów oraz zwiększenie ich zdolności do zatrudnienia. Przyczynił się do tego specjalny program szkoleń, które w ramach resocjalizacji prowadziła Służba Więzienna. Choć praca osadzonych po zakończonych szkoleniach była istotą projektu, to jednak jego założenia nie gwarantowały utrwalania zdobytych umiejętności. W konsekwencji większość uczestników projektu wykonywało nieodpłatne prace porządkowe i pomocnicze na rzecz zakładów karnych. W wielu przypadkach prace te pozostawały bez związku z tematem ukończonego szkolenia a wykonywane były przez krótkie okresy. Ograniczało to skuteczność wejścia na rynek pracy po opuszczeniu jednostki penitencjarnej.

Więzień powinien mieć możliwość codziennych spacerów poza godzinami jego pracy. Plan spacerów w danym areszcie musi zostać skonstruowany w taki sposób, aby gwarantował realizację prawa do spaceru.

Odizolowanie więźnia z podejrzeniem gruźlicy od współmieszkańców celi powinno nastąpić już w dniu ujawnienia tych podejrzeń. Są oni bowiem najbardziej narażeni na zakażenie.

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował w sprawie bielizny przysługującej kobiecie będącej w więzieniu. Dotychczas skazana lub aresztowana nie otrzymywała biustonosza.

Kontrola osobista więźnia stanowi przedmiot zmian w Kodeksie karnym wykonawczym. Przepisy regulujące kontrolę osobistą przeprowadzaną przez Policję, Straż Graniczną, straż gminną, ABW i CBA powinny odnosić się także do Straży Więziennej. Muszą określać granice tej kontroli oraz przewidywać możliwości zaskarżenia jej do sądu.

Zdaniem Rzecznika Paw Obywatelskich wydawanie więźniom posiłków przez otwór w drzwiach cel mieszkalnych narusza ich godność. Nie może stanowić to zasady. Taka procedura powinna być stosowana wyłącznie wówczas, gdy przemawiają za tym szczególne względy ochronne.

Środki z programu PO WER (Program Wiedza Edukacja Rozwój) przeznaczane są na realizację różnego rodzaju projektów mających na celu m.in. integrację społeczno-zawodową więźniów (projekt "Nowa Droga – wsparcie osób młodych opuszczających zakłady karne lub areszty śledcze"), Romów (projekt "Pewne jutro poprzez aktywność zawodowo-edukacyjną - projekt dla społeczności romskiej Dolnego Śląska"), doskonalenie umiejętności pracowników pomocy społecznej (projekt "Specjalista pracy socjalnej") czy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych młodzieży w OHP (projekt "Od szkolenia do zatrudnienia").

Więzień, który otrzymuje przepustkę losową na pogrzeb bliskiej osoby, powinien zostać uprzedzony o warunkach przepustki już w decyzji o zgodzie na nią. Więźniowie jeżdżą na pogrzeb w kajdankach, odzieży więziennej i pod strażą. Taka informacja mogłaby wpłynąć na zmianę decyzji o uczestnictwie w pogrzebie.

W razie zaistnienia przesłanek określonych w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego, sąd ma prawo lub obowiązek odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Kiedy sąd może, a kiedy musi odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności? Czy możliwe jest odwołanie odroczenia?

Odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym wiąże się z obowiązkiem przestrzegania reguł wynikających nie tylko z ustaw ale także i z regulaminu wewnętrznego danego zakładu karnego. Więzień, który nie przestrzega ustalonych zasad może otrzymać od dyrektora zakładu jedną z licznych kar dyscyplinarnych.

Możliwość ,,wyjścia na przepustkę’’ jest bardzo ceniona przez więźniów. Otrzymanie przepustki jest uzależnione nie tylko od zachowania więźnia w trakcie odbywania kary ale także od rodzaju zakładu karnego w jakim przebywa.

Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Centralny Zarząd Służby Więziennej program „Praca dla więźniów” przynosi spektakularne efekty. Wśród skazanych zdolnych do pracy poziom zatrudnienia wynosi 83 proc. Przed wdrożeniem programu pracowało 36 proc. wszystkich skazanych, dziś jest to 54 proc. Powstają kolejne z 40 zaplanowanych hal produkcyjnych przy zakładach karnych

W Ministerstwie Sprawiedliwości toczą się pracę nad projektem ustawy nowelizującej Kodeks karny (dalej: k.k.). Nowe przepisy zakładają m.in. rezygnację z punktowo wymierzanej kary 25 pozbawienia wolności i wprowadzenie nowej, górnej granicy kary pozbawienia wolności w wysokości 30 lat.

Wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki wraz z gen. Kitlińskim przedstawili podczas konferencji w Ministerstwie Sprawiedliwości założenia planowanej kompleksowej reformy funkcjonowania więziennictwa w Polsce.