Kradzież – przestępstwo czy wykroczenie?

Kiedy kradzież jest wykroczeniem, a kiedy przestępstwem? 

Przepisy podwyższające próg kwotowy dla przestępstwa kradzieży mają się zmienić jeszcze w 2023 r. 

Aktualnie zgodnie z art. 119 Kodeksu wykroczeń, kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 500 złotych podlega karze aresztu, wolności albo grzywny.

Pamiętajmy jednak, iż zasada te nie ma zastosowania, jeżeli:

• przedmiotem czynu jest broń, amunicja, materiały lub przyrządy wybuchowe;
• sprawca popełnia kradzież w sposób szczególnie zuchwały lub z włamaniem;
• sprawca używa gwałtu na osobie albo grozi jego natychmiastowym użyciem, aby utrzymać się w posiadaniu zabranego mienia, a gdy chodzi o zabranie innej osobie mienia w celu przywłaszczenia, także wtedy, gdy sprawca doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności.

Czym jest kradzież szczególnie zuchwała? Definicję znajdziemy w Kodeksie karnym. Jak stanowi art. 115 § 9a k. kradzieżą szczególnie zuchwałą jest:

• kradzież, której sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby, w celu zawładnięcia mieniem;
• kradzież mienia ruchomego znajdującego się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonego lub przemieszczanego przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującego się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach.

Kradzież – przykłady wykroczeń

Wykroczeniem (określonym w art. 120 k.w.) jest również kradzież z lasu wyrąbanego lub powalonego drzewa, jeżeli wartość drzewa nie przekracza 500 zł.  Po planowanych zmianach byłaby to kwota 800 zł.

Zgodnie zaś z art. 123 k.w., kto z nienależącego do niego ogrodu bezprawnie zabiera w nieznacznej ilości owoce, warzywa lub kwiaty, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.

Przestępstwo kradzieży – jakie kary?

Za kradzież rzeczy ruchomych Kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 3 lat. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. 

W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Powyższy wymiar kary stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego. 

Osoba, która dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Za kradzież z włamaniem Kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

Rozbój aktualnie jest zagrożony karą pozbawienia wolności od 2 do 12 lat, po zmianach maksymalny wymiar kary pozbawienia wolności wzrośnie do 15 lat. Gdy sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Planowana nowelizacja wprowadza w takim przypadku karę pozbawienia wolności od 3 do 20 lat.

Kradzież rozbójnicza jest zagrożona karą pozbawienia wolności od roku do lat 10.

W wypadku mniejszej wagi, sprawca kradzieży z włamaniem, rozboju czy kradzieży rozbójniczej podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 2600);

ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (j. t. Dz. U. z 2022 r., poz. 2151; ost. zm. Dz. U. z 2022 r., poz. 2581);

ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j. t. Dz. U. z 2022 r., poz. 1138; ost. zm. Dz.U. z 2022 r., poz. 1855)

ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (etap legislacyjny: uchwalona przez Sejm)