Odrzucenie spadku

W zakresie postępowania spadkowego i dziedziczenia po zmarłych członkach rodziny wciąż jest dużo pytań i wątpliwości. Jednym z nich jest: Co powinno zawierać oświadczenie o odrzuceniu spadku? Pojawia się wiele pytań szczególnie przy tego typu "perełkach orzeczniczych" - kiedy to sądy wydają dość kontrowersyjne wyroki. W ostatnim czasie taki właśnie zapadł, a dotyczył przyznania przez sąd całego spadku po matce - córce - mimo że córka odrzuciła spadek. Córka nie musiała czekać długo aż zgłoszą się do niej wierzyciele, bo spadek obciążony był długami. Sprawa trafiła do RPO. W tego typu sprawach trzeba też pamiętać o zasadach prawa cywilnego: pro futuro i mortis causa oraz o tym, że na kogo przechodzi spadek po odrzuceniu. Co ważne, przewlekłość procedury związanej z odrzuceniem spadku przez małoletniego spadkobiercę nie może pozbawiać go ustawowego prawa wynikającego z art. 1015 § 1 KC i „ochrony przed spadkiem”. Zatem co z postępowaniem spadkowym?

„W ciągu ostatnich miesięcy wiele podróżowałem i nie miałem wiedzy o toczącym się postępowaniu spadkowym. Niedawno dowiedziałem się, iż przyjąłem zadłużony spadek. Co to oznacza? Czy mogę jakoś się z tego wycofać?”– pyta Czytelnik.

Już w połowie listopada wejdzie w życie wiele istotnych zmian w prawie i postępowaniu spadkowym. Część z nich dotyczy składania przez rodzica oświadczenia o odrzuceniu spadku. Co się zmieni?

Za niegodne dziedziczenia będą mogły zostać uznane osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Co jeszcze zmienia ustawa przyjęta przez rząd?

Odrzucenie spadku w imieniu dziecka powinno zostać poprzedzone zgodą sądu. Po jej uzyskaniu rodzic może złożyć oświadczenie. Jak może wyglądać wzór wniosku?

Wielu rodziców zmaga się z problemem dotyczącym odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka. Problem ten jest jeszcze bardziej uciążliwy zwłaszcza dla tych, którzy odetchnęli z ulgą przy odrzuceniu spadku we własnym imieniu wychodząc przy tym z założenia, że to rozwiązuje wszelkie ich problemy z dziedziczeniem niepożądanych długów spadkowych – nic bardziej mylnego bowiem w wyniku odrzucenia spadku przez spadkobiercę, spadek przypadający temu spadkobiercy przechodzi na jego zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki) lub w przypadku braku zstępnych na dalszych spadkobierców powołanych do spadku w następnej kolejności.

Sąd Najwyższy uwzględnił kolejną skargę nadzwyczajną złożoną przez Rzecznika Praw Obywatelskich. SN uchylił decyzję sądu rejonowego, zgodnie z którą rodzice adopcyjni nie mogli w imieniu dziecka odrzucić spadku.

Spadkobierca, który zdecyduje się by odrzucić ofiarowany mu spadek, musi złożyć w tym celu oświadczenie o odrzuceniu spadku. Na złożenie takiego oświadczenia spadkobierca ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania. Niedochowanie tego terminu grozi przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, z ograniczeniem tej odpowiedzialności lub też spadek odrzucić. Skuteczność oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku uzależniona jest m.in. od zachowania przewidzianej przez przepisy prawa formy.