Zwolnienia monitorowane: od 1 czerwca 2025 r. nowe obowiązki dla pracodawcy i nowe prawa dla pracowników i niepełnosprawnych

• Zwolnienia monitorowane: od 1 czerwca 2025 r. nowe obowiązki dla pracodawcy i nowe prawa dla pracowników i niepełnosprawnych
• Po co zmiany?

Dotychczas wprawdzie obowiązywały zwolnienia monitorowane, ale przepisy te niebyły tak szczegółowe jak uchwalone w ustawie z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (Dz.U. z 2025 r. poz. 620), która wejdzie w życie 1 czerwca 2025 r. (co do zasady, bo w pewnym zakresie terminy są inne). Przestanie obowiązywać tym samym po 20 latach ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 240). Inne zmiany prawa jakie wchodzą w życie w zw. z uchwaleniem ww. ustawy mają na celu:

• wprowadzenie możliwości dofinansowania zatrudnienia emeryta
• dofinansowania dla przedsiębiorców i ulgi
• zmiany w urzędach pracy
• umożliwienie rejestracji w urzędach pracy rolnikom
• objęcie priorytetową pomocą bezrobotnych z rodzin wielodzietnych oraz osób samotnie wychowujących dzieci
• zwiększenie efektywności i dostępności Krajowego Funduszu Szkoleniowego
• wprowadzenie pożyczki edukacyjnej w wysokości do 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Zwolnienia monitorowane: od 1 czerwca 2025 r. nowe obowiązki dla pracodawcy i nowe prawa dla pracowników i niepełnosprawnych

Instytucja zwolnienia monitorowanego jest jednym z instrumentów rynku pracy. W przypadku zwolnienia monitorowanego pracodawca jest obowiązany podjąć działania polegające na zapewnieniu pracownikom usług rynku pracy realizowanych w formie programu. Specjalne programy realizowane w związku ze zwolnieniami monitorowanymi mają na celu umożliwienie zwalnianym pracownikom kontynuacji zatrudnienia po dokonanym zwolnieniu.

Według art. 217 ust. 1 ustawy: Pracodawca planujący zwolnienie z przyczyn dotyczących zakładu pracy co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy, zwane dalej „zwolnieniem monitorowanym”, uzgadnia z PUP właściwym dla siedziby tego pracodawcy lub właściwym ze względu na miejsce wykonywania pracy zakres i formy pomocy dla zwalnianych pracowników, w tym pracowników niepełnosprawnych, dotyczące w szczególności:

1. pośrednictwa pracy;
2. poradnictwa zawodowego;
3. szkoleń, potwierdzenia nabytej wiedzy i umiejętności oraz uzyskania dokumentów potwierdzających nabycie wiedzy i umiejętności.

Kolejny ustęp określa, że: w przypadku zwolnienia monitorowanego pracodawca podejmuje działania polegające na zapewnieniu pracownikom przewidzianym do zwolnienia lub będącym w trakcie wypowiedzenia lub osobom zwolnionym w okresie 6 miesięcy po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego pomocy, o której mowa w ust. 1, i realizuje te działania w formie programu. Dalej ust. 3 podkreśla, że: program, o którym mowa w ust. 2, może być realizowany także przez starostę, marszałka województwa, agencję zatrudnienia lub instytucję szkoleniową. Jak wskazuje ust. 4: program może być finansowany:

1. przez pracodawcę;
2. przez pracodawcę i jednostki administracji publicznej;
3. na podstawie porozumienia organizacji i osób prawnych z udziałem pracodawcy.

Pracodawcy, w ramach programu, mogą na wniosek pracownika finansować świadczenie szkoleniowe. Świadczenie szkoleniowe jest przyznawane przez pracodawcę na wniosek pracownika i przysługuje po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego na czas udziału pracownika w szkoleniach, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.

W okresie korzystania ze świadczenia szkoleniowego zwolnionemu pracownikowi przysługuje pomoc w zakresie poradnictwa zawodowego udzielana przez właściwy dla zwolnionego pracownika PUP. Pracownik ten może być skierowany na jednorazowe szkolenie organizowane i finansowane przez PUP, na zasadach określonych w ustawie.

Po przyznaniu przez pracodawcę świadczenia szkoleniowego PUP refunduje pracodawcy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansowane ze środków własnych pracodawcy, w wysokości określonej w odrębnych przepisach.

Po co zmiany?

Jak podkreśla się w uzasadnieniu: Istotą zwolnień monitorowanych jest nałożenie na pracodawców obowiązku takiego przeprowadzenia procesu redukcji zatrudnienia, w ramach którego zwalniani pracownicy będą aktywnie wspierani w procesie poszukiwania nowego zatrudnienia. Główne propozycje zmian:

1) doprecyzowano przepis, że pracodawca planujący zwolnienie z przyczyn dotyczących zakładu pracy co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy, zwane dalej „zwolnieniem monitorowanym”, jest zobowiązany do uzgodnienia z PUP zakresu i form wsparcia dla zwalnianych pracowników, w szczególności w zakresie: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, potwierdzenia nabytej wiedzy i umiejętności oraz uzyskania dokumentów potwierdzających nabycie wiedzy i umiejętności, i objęcie tym wsparciem pracowników;

2) doprecyzowano przepis do kogo może być adresowany program zwolnień monitorowanych. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów w przypadku zwolnienia monitorowanego pracodawca podejmuje działania polegające na zapewnieniu pracownikom przewidzianym do zwolnienia lub będącym w trakcie wypowiedzenia lub osobom zwolnionym w okresie 6 miesięcy po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego pomocy polegającej w szczególności na udzieleniu wsparcia w zakresie pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, potwierdzenia nabytej wiedzy i umiejętności oraz uzyskania dokumentów potwierdzających nabycie wiedzy i umiejętności. Pomoc ta jest realizowana w formie programu.