Darowizna na wypadek śmierci

Projekt senacki

Nad wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego umowy darowizny na wypadek śmierci pracuje obecnie senat (posiadający jako wyższa izba parlamentu inicjatywę legislacyjną). Możliwe jest, że rozwiązanie to jeszcze w tym roku będzie uchwalone.

Porównaj: Projekt senacki

Na czym polega darowizna na wypadek śmierci

Darowizna na wypadek śmierci jest instytucją prawa znaną już prawu rzymskiemu (donatio mortis causa). Polega na tym, że własność przedmiotu darowizny przechodzi na obdarowanego dopiero z momentem śmierci darczyńcy. Warunkiem skuteczności umowy jest to, aby obdarowany przeżył darczyńcę (stąd była zwana również umową o przeżycie).

Jest więc alternatywą dla testamentu. W obecnym stanie prawnym darowizna na wypadek śmierci nie funkcjonuje obrocie prawnym- jej sporządzenie byłoby bezskuteczne.

Jedynym sposobem na uregulowanie kwestii dziedziczenia jest testament. Wszystkie zaś umowy o spadek (a także jego część) pomiędzy osobami żyjącymi – poza zrzeczeniem się dziedziczenia- są nieważne.

Projekt senacki wprowadza takie rozwiązanie, wskazując jednocześnie, że umowa darowizny mortis causa musi mieć dla swojej ważności formę aktu notarialnego. Co ważne, pozawala również przenieść w ten sposób własność nieruchomości oraz (co ciekawe) ogół uprawnień ze spółki cywilnej (ale już nie przewiduje podobnego rozwiązania dla spółek osobowych prawa handlowego).

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Skutki darowizny na wypadek śmierci

Najważniejszym skutkiem (poza oczywiście samym przeniesieniem własności) jest wyłączenie przedmiotu darowizny z masy spadku. Nie podlega więc podziałowi pomiędzy spadkodawców (jakkolwiek może być podstawą do obliczenia zachowku). Taka darowizna powodować będzie również powstanie obowiązku podatkowego – z dniem otrzymania darowizny (czyli de facto śmiercią darczyńcy)- również będzie korzystać z zupełnego zwolnienia (jeśli obdarowany jest do niego uprawniony).

Co ważne, w odróżnieniu od funkcjonującej instytucji zapisu testamentowego, darowizna na wypadek śmierci nie wymaga działania ze strony spadkobierców. Pod rządami obecnych przepisów, spadkobiercy dziedziczą wszystkie przedmioty należące do spadku, a następnie wykonują zapisy- czyli przenoszą własność przedmiotów wskazanych przez spadkodawcę w testamencie. W przypadku konfliktu pomiędzy spadkobiercami a zapisobiorcą sytuacja wymaga wytoczenia powództwa o przeniesienie własności (wykonanie zapisu).