REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kurator procesowy dla małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kurator procesowy dla małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym/ fot. Fotolia
Kurator procesowy dla małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli podejrzanym lub oskarżonym o popełnienie przestępstwa na szkodę małoletniego jest jedno (lub oboje) z rodziców, sąd opiekuńczy ma obowiązek ustanowić małoletniemu dla zabezpieczenia jego interesów kuratora procesowego. Wykonywać prawa małoletniego nie może wówczas drugi z rodziców, którego interesy mogłyby być niezgodne z dobrem dziecka. Oznacza to wyjątek od zasady, że jeżeli pokrzywdzonym w postępowaniu karnym jest małoletni jego prawa wykonuje rodzic jako jego przedstawiciel ustawowy.

Nie oznacza to jednak, że rodzic, który poweźmie informację, że jego małoletnie dziecko zostało pokrzywdzone jakimś działaniem (lub zaniechaniem) drugiego rodzica nie ma prawa do podjęcia czynności w kierunku ochrony praw małoletniego. Często bowiem źródłem informacji o popełnionym na szkodę małoletniego przestępstwie jest właśnie jedno z rodziców. Wówczas to rodzic składa do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa wskazując w nim stan faktyczny oraz sprawcę, którym jest drugi z rodziców.

REKLAMA

REKLAMA

Procedura wyznaczenia kuratora.

Zgodnie z art. 51 § 2 Kodeksu postępowania karnego,jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni albo ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo, prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje.

W myśl zaś przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedstawicielem ustawowym małoletniego są jego rodzice. Kodeks rodzinny wskazuje jednak, że żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, (…). Przepis ten stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym, co oznacza, że będzie miał on zastosowanie również w postępowaniu karnym.

W tej sytuacji dla zabezpieczenia interesów małoletniego w postępowaniu karnym toczącym się przeciwko jednemu z rodziców sąd opiekuńczy na wniosek prokuratora ma obowiązek wyznaczyć małoletniemu kuratora procesowego. Postanowienie sądu powinno zostać wydane bezzwłocznie.

REKLAMA

|podstawa prawna art. 51 § 2 k.k. art. 98 k.r.o oraz art. 99 k.r.o|

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak pokazuje praktyka prokuratorzy zazwyczaj zbyt późno składają wnioski o wyznaczenie kuratora co ma negatywne przełożenie na ochronę interesów małoletniego. Wyznaczenie kuratora dopiero po przedstawieniu zarzutów lub wniesieniu aktu oskarżenia wyłącza kuratora z podejmowania czynności na etapie postępowania przygotowawczego. Kurator nie ma wówczas realnej możliwości udziału w całym postępowaniu, składania wniosków dowodowych, przesłuchaniu świadków, nie uczestniczy również w przesłuchaniu małoletniego. Z uwagi natomiast na fakt, że postępowanie przygotowawcze może zakończyć się umorzeniem uznać należy, że praktyka wyznaczenia kuratora po przeprowadzeniu postępowania dowodowego jest nieprawidłowa i sprzeczna z interesem małoletniego pokrzywdzonego.

Jakich czynności może w postępowaniu karnym dokonywać kurator?

Ponieważ wyznaczony do reprezentacji małoletniego kurator zastępuje w tym postępowaniu jego rodzica lub oboje rodziców, wszystkie podejmowane przez nich czynności stają się bezskuteczne, należy bowiem przyjąć, że interesy rodziców małoletniego mogą być sprzeczne z interesami dziecka.

Wniesienie przez jednego z rodziców prywatnego aktu oskarżenia przeciwko drugiemu z nich w sprawie, w której pokrzywdzonym jest małoletnie dziecko jest równoznaczne z brakiem skargi uprawnionego oskarżyciela, a zatem bezskuteczne. Czynności tej konwaliduje ustanowienie przez rodziców profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego.

Kuratorowi w postępowaniu karnym przysługują prawa strony, może dokonywać wszelkich czynności, których za małoletniego dokonywały jego rodzic.

W postępowaniu przygotowawczym może np.:

  • złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa,
  • złożyć wniosek o ściganie,
  • składać wnioski dowodowe,
  • uczestniczyć w przesłuchaniu świadków,
  • uczestniczyć w przesłuchaniu małoletniego,
  • uczestniczyć w przesłuchaniu podejrzanego,
  • wnosić środki zaskarżenia tj. zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania, zażalenie na uchylenie areszty tymczasowego.

W postępowaniu sądowym może np.:

  • składać wnioski dowodowe,
  • uczestniczyć w rozprawie,
  • wnosić środki zaskarżenia tj. apelację od wyroku.

Kurator może również wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia przeciwko jednemu z rodziców.

Zakres tych uprawnień nie ma jednak charakteru nieograniczonego. Jak wskazują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, kurator powinien uzyskać pozwolenie sądu do dokonania w imieniu i na rzecz małoletniego czynności we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.

|podstawa prawna 156 k.r.o.|

Za taką czynność uznaje się np. pojednanie ze sprawcą. Kurator może to uczynić w imieniu małoletniego, uprzednio musi jednak uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.

Czynności procesowe podejmowane przez prokuratora nie odnoszą skutku wobec niego ani na jego rachunek, gdyż występuje on w interesie i na rzecz małoletniego pokrzywdzonego.Należy jednak pamiętać, że na kuratorze ciąży obowiązek działania tylko na korzyść pokrzywdzonego. Podejmowanie lub niepodejmowanie działań, które z punktu widzenia jego interesu byłby konieczne skutkować powinno uznaniem, że czynność niekorzystna dokonana została z przekroczeniem uprawnień a zatem jest bezskuteczna, jako czynność podmiotu nieuprawnionego.

Kto może zostać kuratorem?

Zgodnie z treścią art. 178 § 2 k.r.o. w zw. z art. 148 § 2 k.r.o. kuratorem może być ustanowiony tylko ten, w stosunku do kogo zachodzi duże prawdopodobieństwo, że wywiąże się ze swoich obowiązków należycie.

W praktyce coraz częściej kuratorami procesowymi wyznaczani są adwokaci i radcy prawni. Osoby posiadające wykształcenie kierunkowe i na co dzień reprezentujące w sprawach karnych lub cywilnych dają większą gwarancję zabezpieczenia interesów małoletniego.

|podstawa prawna art.178 § 2 k.r.o. w zw. z art. 148 § 2 k.r.o.|

Relacja kurator – rodzic.

Wyznaczenie kuratora procesowego powoduje, że przejmuje on obowiązki pełnomocnika ustawowego małoletniego w miejsce jego rodziców. To kurator będzie składał wnioski dowodowe, uczestniczył w przesłuchaniach, reprezentował dziecko w sądzie i sporządzał w jego imieniu pisma procesowe. Uczestnictwo w postępowaniu kolejnej osoby stanowi dla rodziców małoletniego istotny problem. Zwykle rodzice o wyznaczeniu kuratora dowiadują się z pisma otrzymanego z sądu. Nie wiedzą jakie są jego zadania i dlaczego podejmuje on decyzje dotyczące ich dziecka.Bywa, że rodzi to konflikt pomiędzy kuratorem a rodzicami, którzy reprezentują sprzeczne interesy.

Zdarza się również, że rodzice, a zwłaszcza ten przeciwko któremu toczy się postępowanie starają się wpłynąć na kuratora i przekonać go do rezygnacji z czynności na rzecz małoletniego.

Różnie ocenia się współpracę pomiędzy kuratorem a rodzicem „niekrzywdzącym”. Nie ulega wątpliwości, że kurator do wykonywania swoich obowiązków będzie potrzebował informacji od drugiego rodzica. Nie powinien jednak wchodzić z nim w zbytnią zażyłość, często bowiem zdarza się, że sprawy karne wykorzystywane są przez rodzica „niekrzywdzącego” do wywarcia skutków w innym postępowaniu – rozwodowym, alimentacyjnym, w sprawach o kontakty z małoletnim czy ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Kiedy kurator przestaje być kuratorem.

Jeżeli z postanowienia o wyznaczeniu kuratora wynika, że został on wyznaczony do jednej konkretnej sprawy uznać należy, że kuratela wygasa wraz z jej zakończeniem. Natomiast ustanie obowiązków kuratora wyznaczonego do dokonania jednej czynności ustanie wraz z jej dokonaniem. |podstawa prawna art. 180 par 1 i 2 k.r.o|

AutorKancelaria Adwokacka KNOPP; Adwokat Jagoda Knopp

Orzeczenia, które warto przeczytać:

  • Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 r. (I KZP 9/12)
  • Uchwała siedmiu sędziów Sąd Najwyższy z dnia 30 września 2010 r. (I KZP 10/2010)
  • Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2010 r., sygn. III KK 315/09

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ustawa o zawodzie psychoterapeuty: szansa na zmianę czy kolejny chaos?

Czy ustawa o zawodzie psychoterapeuty uporządkuje rynek i zwiększy bezpieczeństwo pacjentów, czy raczej wprowadzi dodatkowy chaos? O tym, jakie szanse i zagrożenia wiążą się z projektowanymi zmianami, opowiada dr hab. Łukasz Gawęda, prof. IP PAN, psycholog i badacz mechanizmów zaburzeń psychicznych.

Widmo bankructwa wisi nad polskimi firmami. Co trzeci przedsiębiorca obawia się zamknięcia biznesu

Dużo firm w Polsce boi się dziś, że ich klienci nie zapłacą na czas – wynika z najnowszego raportu. Zatory płatnicze pochłaniają tygodniowo nawet kilkanaście godzin pracy i kosztują firmy utratę płynności, reputacji i szans rozwojowych. Aż 30% przedsiębiorstw z sektora MŚP przyznaje, że w perspektywie dwóch lat ryzykuje upadłość.

Przeprowadzka dla niższych podatków? Możesz nieświadomie zmienić prawo spadkowe i narazić rodzinę na kłopoty

Coraz więcej Polaków wybiera Cypr, Maltę czy Dubaj, by obniżyć podatki. Ale mało kto zdaje sobie sprawę, że taka decyzja może diametralnie zmienić zasady dziedziczenia majątku. Różnica między rezydencją podatkową a miejscem zwykłego pobytu w prawie spadkowym sprawia, że nieprzemyślana zmiana może kosztować rodzinę lata sporów i ogromne pieniądze.

Senat: Łatwiej kupić i sprzedać mieszkanie po zadłużonej osobie[nowelizacja]

Zasadą staje się bowiem licytacja elektroniczna nieruchomości przez komornika. Ustawa nowelizująca odpowiednio kodeksu postępowania cywilnego jest w Senacie.

REKLAMA

Kancelaria, która słucha i sprzedaje - jak budować nowoczesną markę w zgodzie z wartościami?

Marketing kancelarii to nie fast food. Budowanie marki kancelarii to proces na lata. Przemyślana i wdrażana na bieżąco strategia, długoterminowe i krótkoterminowe plany, odpowiednio dobrane narzędzia - brzmi jak wyzwanie. Czy to się opłaca?

Jest decyzja! 10 listopada dniem wolnym od pracy. Jednak nie dla wszystkich

Premier zdecydował, że 10 listopada 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Dzięki tej decyzji pracownicy służby cywilnej będą mieli czterodniowy weekend, który potrwa od soboty 8 listopada do wtorku 11 listopada, czyli Narodowego Święta Niepodległości. Oto szczegóły.

Rzecznik Generalny TSUE przeciwny podważaniu metody wyznaczania WIBOR. Nie będzie masowego kwestionowania wszystkich umów z WIBOR-em

W większości sporów sądowych o WIBOR konsumenci zarzucają bankom, że nie wskazały w umowie metody ustalania WIBOR. Kategoryczna opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym zakresie znacząco zmniejsza szanse konsumentów na skuteczne podważenie WIBOR w swoich umowach kredytowych – piszą radca prawny Bartłomiej Rybicki oraz radca prawny Bartłomiej Ślażyński z Kancelarii Radców Prawnych Anety Ciechowicz-Jaworskiej i Bartłomieja Ślażyńskiego.

Bon kaucyjny za zwrócone butelki i puszki? MKiŚ: to zgodne z prawem ale tylko gdy bon da się wymienić na pieniądze przez co najmniej 1 miesiąc

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w komunikacie z 16 września 2025 r. poinformowało, że Polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji, osobie zwracającej butelkę lub puszkę należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Dopuszczalne prawnie jest jednak wydanie (np. przez automat) bonu lub kuponu, z kwotą kaucji - o ile taki druk da się łatwo spieniężyć i będzie on ważny przynajmniej miesiąc.

REKLAMA

Rewolucja w recyklingu: system kaucyjny wchodzi w życie! Jak wpłynie na Ciebie, środowisko i gospodarkę? [WYWIAD]

Polska rozpoczyna rewolucję w recyklingu! Od października wchodzi w życie system kaucyjny dla butelek i puszek, który ma zwiększyć poziom selektywnej zbiórki, poprawić jakość surowców i dostosować kraj do wymogów Unii Europejskiej. Joanna Leoniewska-Gogola, liderka zespołu circular economy w Deloitte, tłumaczy w wywiadzie dla Infor.pl, jakie zmiany czekają konsumentów, przedsiębiorców i gospodarkę odpadami.

Dla kogo certyfikaty cyberbezpieczeństwa? Czy są obowiązkowe? Ustawa o krajowym systemie certyfikacji cyberbezpieczeństwa już weszła w życie

Certyfikaty cyberbezpieczeństwa są przeznaczone dla profesjonalistów IT, w tym dla administratorów systemów i sieci, specjalistów od bezpieczeństwa, inżynierów oraz osób aspirujących do tych ról, aby potwierdzić ich wiedzę i umiejętności praktyczne w zakresie ochrony przed zagrożeniami cyfrowymi. Certyfikacja obejmuje także produkty, usługi i procesy ICT, a ich celem jest informowanie konsumentów o poziomie bezpieczeństwa cyfrowego oraz wspieranie polskich firm na rynkach europejskich. Czy i dla kogo uzyskanie certyfikatów cyberbezpieczeństwa jest obligatoryjne?

REKLAMA