Nowa ustawa o obywatelstwie polskim – cz. II

Zobacz: Nowa ustawa o obywatelstwie polskim - cz. I

Nabycie obywatelstwa przez przywrócenie

Należy zauważyć, że nowa ustawa wprowadza nieznany wcześniej sposób nabycia obywatelstwa polskiego, poprzez jego przywrócenie. Ten sposób nabycia obywatelstwa polskiego ma przede wszystkim umożliwić nabywanie obywatelstwa osobom, które utraciły je z przyczyn politycznych, a obecnie chciałyby do niego powrócić. Nowa ustawa przewiduje, że przywraca się obywatelstwo polskie cudzoziemcom, którzy utracili je przed dniem 1 stycznia 1999 r. na podstawie wymienionych w ustawie, wcześniej obowiązujących przepisów. Nowa ustawa określa także szczegółowo przypadki, wynikające głównie z uwarunkowań historycznych, których zaistnienie uniemożliwia przywrócenie cudzoziemcom obywatelstwa polskiego. Nie przywraca się obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi, który dobrowolnie w okresie od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r. wstąpił do służby w wojskach Państw Osi lub ich sojuszników lub przyjął urząd publiczny w służbie tych państw. Ponadto, nie przywraca się obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi, który działał na szkodę Polski, a zwłaszcza jej niepodległości i suwerenności lub uczestniczył w łamaniu praw człowieka. Dodatkowo, przywrócenie obywatelstwa nie jest możliwe także w przypadku, kiedy stanowi to zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Postępowanie w sprawie przywrócenia obywatelstwa

Zgodnie z nową ustawą, postępowanie w sprawie przywrócenia obywatelstwa polskiego wszczynane jest na wniosek cudzoziemca. Wniosek wraz z kompletem dokumentów cudzoziemiec składa do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Cudzoziemiec zamieszkujący poza terytorium Polski składa wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego za pośrednictwem konsula właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania. Obywatelstwo polskie przywraca minister właściwy do spraw wewnętrznych w drodze decyzji. Nabycie obywatelstwa polskiego następuje w dniu, w którym decyzja o jego przywróceniu stała się ostateczna.

Utrata obywatelstwa

Oprócz powyższego, w nowej ustawie bardziej szczegółowo, w porównaniu z dotychczas obowiązującymi przepisami, uregulowano kwestie utraty obywatelstwa polskiego. Nowa ustawa opiera się na obowiązującej dotychczas zasadzie względnej niezbywalności obywatelstwa polskiego, która w praktyce oznacza zakaz pozbawiania obywatelstwa polskiego osób wbrew ich woli. Według nowej ustawy, podobnie jak wcześniej, utrata obywatelstwa polskiego może nastąpić jedynie w wyniku uzyskania zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Nowa ustawa w sposób precyzyjny uregulowała natomiast tryb uzyskiwania takiej zgody. Zainteresowany zrzeczeniem się obywatelstwa polskiego obywatel musi złożyć wniosek o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego. Wniosek wraz z kompletem dokumentów wskazanych w ustawie składa się osobiście lub korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym, za pośrednictwem wojewody lub konsula. Prezydent wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego lub też odmawia wyrażenia takiej zgody w formie postanowienia. Utrata obywatelstwa polskiego następuje po upływie 30 dni od dnia wydania postanowienia Prezydenta. Dopuszczalne jest jednak, aby utrata obywatelstwa polskiego nastąpiła wcześniej niż po upływie ww. terminu, jeśli zostanie to wskazane w postanowieniu Prezydenta.