Zawarcie małżeństwa z cudzoziemcem

Zdolność matrymonialna

Pierwsza zasada o fundamentalnym znaczeniu dotyczy tzw. „zdolności matrymonialnej” obywateli różnych państw wstępujących w związek małżeński. Jej źródłem jest art. 48 polskiego prawa prywatnego międzynarodowego, z którego wynika, że o możności zawarcia małżeństwa rozstrzyga w stosunku do każdej ze stron jej prawo ojczyste. Prawo ojczyste badane jest w chwili zawierania małżeństwa i dotyczy okoliczności przesądzających zarówno o dopuszczalności zawarcia małżeństwa, jak i przesłanek warunkujących brak możliwości jego zawarcia /przeszkody tamujące/. Na tak ustalone prawo – prawo ojczyste nupturienta w chwili zawierania związku małżeńskiego nie ma wpływu fakt, że po jego zawarciu dojdzie do zmiany obywatelstwa.  

W przypadku osób, co, do których występuje trudność z ustaleniem właściwego prawa ojczystego wobec posiadania podwójnego lub wielorakiego obywatelstwa, należy stosować normę określoną w art. 2 ustawy prawo prywatne, międzynarodowe wedle, której jeżeli obywatel polski posiada również inne obywatelstwo, stosuje się prawo polskie, chociażby prawo innego państwa uznawało go za obywatela tego państwa.W przypadku cudzoziemca posiadającego, co najmniej dwa obywatelstwa ustala się prawo tego państwa, z którym jest on najsilniej związany.Jeśli natomiast mamy do czynienia z tzw. apatrydą, – czyli osobą, wobec której nie można ustalić obywatelstwa, czy też osoba taka nie ma obywatelstwa żadnego państwa, wówczas stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się jej miejsce zamieszkania, w braku zaś miejsca zamieszkania stosuje się prawo państwa jego zwykłego pobytu.

Konkretyzując przyjmijmy hipotetycznie dwa alternatywne przypadki; w pierwszym cudzoziemiec zamierza zawrzeć związek małżeński z obywatelką polską przed polskim urzędnikiem stanu cywilnego, w drugim obywatel polski zamierza zawrzeć taki związek z Włoszką  we włoskim urzędzie.

Zobacz także: Zawarcie związku małżeńskiego z wyznawcą Islamu

W obu przypadkach cudzoziemiec  winien przedstawić przed polskim lub włoskim urzędnikiem stanu cywilnego zaświadczenie o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa. Zaświadczenie to musi być wydane przez odpowiednie władze tego państwa, którego jest obywatelem.Gdy przedstawienie takiego zaświadczenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, to sąd na wniosek cudzoziemca może zwolnic go od złożenia takiego dokumentu jednakże samoistnie ocenia wtedy istnienie pozytywnych jak i brak negatywnych przesłanek do zawarcia małżeństwa.