Partnerstwo publiczno-prywatne. Rząd przygotowuję nową politykę

„Polityka Rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego do roku 2030” to dokument, którego projekt przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Przygotowanie dokumentu poprzedziły konsultacje przeprowadzone w końcu 2022 r. Uchwała w sprawie przyjęcia Polityki PPP została wpisana do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów i wkrótce trafi pod obrady rządu. Nowy dokument zastąpi „Politykę Rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego” przyjętą w 2017 r.

Partnerstwo publiczno-prywatne podniesie efektywność inwestycji

Jak deklarują autorzy dokumentu jego strategicznym celem jest upowszechnianie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) jako sposobu realizacji projektów publicznych, który może podnieść efektywność, jakość oraz trwałość inwestycji publicznych. Ich zdaniem w długiej perspektywie takie podejście zapewni maksymalizację korzyści społeczno-ekonomicznych. 

Według przygotowywanego dokumentu PPP to szansa na realizację projektów publicznych w takich dziedzinach jak .in..: 

• transport, 
• budynki publiczne, 
• gospodarka odpadami, 
• gospodarka wodno-kanalizacyjna, 
• efektywność energetyczna,
• edukacja, 
• ochrona zdrowia. 

Projekt Polityki przewiduje następujące główne kierunki interwencji państwa mającej służyć osiąganiu powyższych celów: 

• Zwiększenie świadomości jednostek publicznych w zakresie rozważania PPP jako równoważnej, alternatywnej metody dostarczania infrastruktury i wysokiej jakości usług publicznych, 
• Odciążenie budżetów jednostek publicznych w fazie inwestycyjnej przez zapewnienie finansowania przez partnerów prywatnych (w tym z ew. wykorzystaniem instrumentów finansowych oferujących wsparcie na preferencyjnych warunkach), 
• Wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie infrastruktury i jej utrzymania oraz w zakresie świadczenia usług publicznych,
• Utrzymanie przejrzystych zasad wykorzystania formuły PPP i transparentnego procesu wyboru partnera prywatnego,
• Wspieranie podmiotów publicznych na etapie przygotowania i realizacji projektów PPP, 
• Szersze wykorzystanie formuły hybrydowej i łączenia PPP z dofinansowaniem ze środków krajowych w projektach infrastrukturalnych zapewniające podniesienie efektywności i trwałości projektów.

Autorzy projektu Polityki wskazują, że PPP jest zarazem wyzwaniem dla administracji publicznej i przedsiębiorców. Oprócz korzyści związanych z pozyskaniem finansowania przez partnera publicznego – wskazują urzędnicy resortu funduszy i rozwoju regionalnego – PPP ma wpływ na jakość świadczonych społeczeństwu usług i poprawę standardu dostępnej infrastruktury.

Bariery w rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego

Projekt dokumentu zawiera diagnozę polskiego rynku PPP oraz prezentuje doświadczenia na rynkach międzynarodowych. Na tej podstawie wskazano bariery w rozwoju polskiego rynku PPP. Są nimi:

• Niewystarczający poziom wiedzy i kompetencji w zakresie PPP wśród podmiotów publicznych, 
• Brak systemowego podejścia do uwzględniania formuły PPP jako sposobu realizacji zamierzeń inwestycyjnych w tym niewystarczający poziom wykorzystania Testu PPP, 
• Problemy podmiotów publicznych w zarządzaniu realizacją umowy o PPP,
• Niewystarczający poziom wykorzystania formuły hybrydowej (priorytetyzacja wykorzystania finansowania bezzwrotnego do realizacji inwestycji w formule tradycyjnej), 
• Niewystarczający poziom konkurencji na rynku usług doradczych, 
• Wysoki koszt pozyskania finansowania wydatków na realizację projektu PPP, 
• Brak pewności (po stronie podmiotów publicznych) w zakresie klasyfikacji budżetowej zobowiązań publicznych z tytułu wynagrodzenia partnera prywatnego,
• Brak systemowego podejścia do analizy inwestycji publicznych (na etapie realizacji) pod kątem ich efektywności i value for money.

Jak rozwijać partnerstwo publiczno-prywatne

Bariery w rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego mają być przezwyciężane poprzez podejmowanie działań zaplanowanych w projekcie Polityki. Przewiduje ona czternaście metod mających sprzyjać rozwojowi PPP:

• Utrzymanie kompleksowych i spójnych ram prawnych w obszarze PPP, 
• Opracowanie i szerokie upowszechnienie wytycznych i dokumentów systemowych w obszarze PPP  
• Zapewnienie informacji o rynku PPP poprzez prowadzenie 2 baz – bazy potencjalnych projektów PPP i bazy zawartych umów PPP,
• Zapewnienie doradztwa dla podmiotów publicznych,
• Wydawanie Opinii PPP, 
• Opinia ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego na temat formuły realizacji dużych projektów planowanych do finansowania ze środków budżetu państwa – tzw. „test PPP”, 
• Szkolenia w zakresie PPP, 
• Informacja i promocja w zakresie PPP (w tym aktualizacja strategii komunikacji), 
• Upowszechnianie wykorzystania formuły projektów hybrydowych oraz projektów korzystających z dofinansowania krajowem.n. (np. fundusze celowe),
• Prowadzenie centrów kompetencyjnych PPP na poziomie regionalnym, 
• Uruchomienie instrumentu oferującego preferencyjne finansowanie zwrotne dla projektów PPP, 
• Uwzględnianie PPP w strategiach zakupowych zamawiających szczebla centralnego, 
• Wypracowanie szczegółowych wytycznych/objaśnień w zakresie zobowiązań publicznych z tytułu wynagrodzenia partnera prywatnego do stosowania przez RIO,
• Sektorowe zarządzanie projektami PPP.

Centralna jednostki rozwinie partnerstwo publiczno-prywatne 

Głównym wykonawcą działań planowanych w projektowanej obecnie Polityce PPP będzie Centralna Jednm.n.tka ds. PPP. Będzie ona funkcjonować w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego (czyli w Ministerstwie Funduszy i Rozwoju Regionalnego). Funkcje Centralnej Jednostki obejmow.in.ędą m.in.: 

• obszar legislacji, 
• monitoring rynku PPP, 
• szkolenia, 
• informację i promocję w zakresie PPP, 
• wsparcie projektów, 
• analizy i oceny rozwoju rynku PPP. 

W realizacji Polityki PPP jako podmioty współpracujące uczestniczyć będą: podmioty administracji centralnej (ministerstwa i urzędy), jednostki samorządu terytorialnego, doradcy, partnerzy prywatni i instytucje finansujące i działające w obszarze PPP organizacje pozarządowe.

Projekt Polityki PPP przewiduje przeprowadzenie śródokresowej i końcowej ewaluacji jej realizacji. Badania ewaluacyjne mają uwzględniać założone mierniki: liczbę zawartych umów PPP, efektywność postępowań na wybór partnerów prywatnych, oraz maksymalizację korzyści ekonomiczno-społecznych z realizacji projektów PPP.