Niższe stawki dla adwokata z urzędu? Ważne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego

TK: norma ustalająca stawki dla adwokatów z urzędu - niezgodna z konstytucją

Za niezgodny z konstytucją TK uznał przepis z rozporządzenia ministra Sprawiedliwości z października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Norma dotyczy ogólnej zasady określania wysokości opłaty za pomoc prawną świadczoną przez adwokata z urzędu i przewiduje wynagrodzenie niższe niż dla pełnomocników z wyboru.

TK wyraził pogląd, że wybór metody ustalania stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika – tak z wyboru, jak i z urzędu, należy do normodawcy korzystającego ze znacznej swobody regulacyjnej; swoboda ta jednak nie może polegać na arbitralności w "kształtowaniu treści i granic poszczególnych praw majątkowych spełniających identyczne funkcje i chroniących podobne interesy".

Trybunał zwrócił uwagę na szczególny status adwokata jako osoby wykonującej zawód zaufania publicznego. Podkreślił, że niezależnie, czy adwokat jest ustanowiony z urzędu, czy z wyboru, wykonuje on takie same lub podobne czynności oraz gwarantuje stronom dostęp do sądu w celu realizacji ochrony ich praw.

Dodał, że "sposób ustanowienia adwokata nie jest cechą relewantną z punktu widzenia regulacji dotyczących wynagrodzenia" i nie ma wpływu na zakres czynności pełnomocnika ani na sposób ich wykonywania.

Trybunał ocenił, że adwokatom niezależnie od sposobu ustanowienia powinno przysługiwać wynagrodzenie tej samej wysokości.

Kolejny wyrok dotyczący tej kwestii

Problem zróżnicowania wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych w zależności od tego, czy świadczą pomoc z urzędu, czy na podstawie umowy, był przedmiotem oceny TK w wyrokach wydanych na przestrzeni ostatnich lat. To kolejny wyrok dotyczący tej kwestii. Trybunał zaznaczył, że wymagane są zmiany legislacyjne.

Skutkiem wyroku jest utrata mocy obowiązującej zaskarżonej normy.

Wyrok jest ostateczny i podlega niezwłocznemu ogłoszeniu Dzienniku Ustaw RP.

Trybunał orzekł w tej sprawie w trzyosobowym składzie sędziowskim, któremu przewodniczył sędzia Jakub Stelina. (PAP)

Autorka: Malwina Tkacz
mwt/ mok/