Bon senioralny do 2150 zł, dla osób powyżej 75 roku życia. Na sfinansowanie usług opiekuńczych. Jeszcze w 2024 roku? Konieczne 30-godzinne szkolenie dla opiekuna

• Rząd zaproponuje bon senioralny w max wysokości 2150 zł, dla osób powyżej 75 roku życia
• Kwota bonu senioralnego
• Kryterium dochodowe
• Kiedy bon senioralny będzie przyznany?
• Konieczne 30-godzinne szkolenie dla opiekuna
• Czym będzie bon senioralny?
• Projekt ustawy o bonie senioralnym - szczegóły nowych przepisów

Rząd zaproponuje bon senioralny w max wysokości 2150 zł, dla osób powyżej 75 roku życia

Minister ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz przedstawiła 21 marca założenia bonu senioralnego oraz przygotowanego projektu ustawy o systemie usług wspierających rodzinę w opiece nad seniorem.

Okła-Drewnowicz poinformowała, że bon senioralny będzie zaadresowany do osób które ukończyły 75. roku życia i ich pracujących rodzin. "To świadczenie pozwalające na sfinansowanie usługi wsparcia o charakterze opiekuńczym w miejscu zamieszkania seniora" - powiedziała minister.

Bon senioralny ma sfinansować takiemu seniorowi zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, uzyskanie dostępu do świadczeń zdrowotnych, wsparcie w podstawowych czynnościach higieniczno-pielęgnacyjnych oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Ma to być zaspokajanie podstawowych potrzeb dnia codziennego, które pozwolą osobie starszej pozostać w miejscu zamieszkania przy wsparciu opiekuna. Chcę, by kierowanie osób starszych do placówek całodobowych było absolutną ostatecznością – podkreśliła Minister ds. Polityki Senioralnej.

Efektami wprowadzenia bonu senioralnego mają być m.in. wsparcie rodzin aktywnych zawodowo w opiece nad bliskimi oraz budowę profesjonalnego rynku usług wsparcia, dzięki któremu znajdą się nowe miejsca pracy.
- Bon senioralny to rozwiązanie aktywizacyjne. Z jednej strony pozwoli rodzinom seniorów pozostać na rynku pracy, z drugiej stworzy miejsca pracy dla opiekunów. Wielu z nich wyciągnie z szarej strefy – mówiła minister Okła-Drewnowicz.

Kwota bonu senioralnego

Minister Okła-Drewnowicz poinformowała, że maksymalna wartość bonu senioralnego to 2150 zł. Jest to połowa minimalnego wynagrodzenia w drugim półroczu 2024 roku. Ale kwota bonu może być niższa w zależności od tego, ile godzin usługi wsparcia dana osoba będzie potrzebowała.

Kryterium dochodowe

Uzyskanie prawa do bonu senioralnego ma być uzależnione od spełnienia przez seniora kryterium dochodowego, które ma być ustalone na kwotę 5 tys. zł brutto.
W przypadku członka rodziny kryterium będzie zależeć od tego, czy prowadzi jednoosobowe czy wieloosobowe gospodarstwo domowe. W przypadku 1-osobowego gospodarstwa dochód nie może przekraczać 2-krotności minimalnego wynagrodzenia, a w gospodarstwach wieloosobowych 3-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Kiedy bon senioralny będzie przyznany?

Minister Okła-Drewnowicz poinformowała, że bon będzie przeznaczony dla seniorów, których rodziny (np. dzieci, wnukowie) są aktywne zawodowo, a na których ciąży obowiązek alimentacyjny względem seniorów, a nikt z dorosłych nie ma możliwości zabezpieczenia podstawowych potrzeb dnia codziennego seniora.

Liczba osób starszych spełniających kryteria bonu senioralnego szacowana jest na ponad 530 tys. osób.

Konieczne 30-godzinne szkolenie dla opiekuna

Pierwszym etapem realizacji programu bonu senioralnego będzie przygotowanie i przeszkolenie kadry opiekunów. Jednym z wymagań będzie odbycie 30-godzinnego szkolenia przygotowującego do pracy z seniorami z niezaspokojonymi potrzebami życia codziennego. 

Czym będzie bon senioralny?

Z wcześniejszych doniesień medialnych wynika, że bon senioralny nie będzie świadczeniem pieniężnym a pakietem usług, z których będzie mogła skorzystać starsza osoba, która ukończyła 75. lat życia. Pieniądze mają być przeznaczone dla aktywnego zawodowo opiekuna takiej starszej osoby - w zamian za świadczenie przez tego opiekuna pomocy seniorowi np. pomoc w sprzątaniu, umówienie wizyty u lekarza, zrobienie zakupów, przygotowanie posiłków itp. codzienne sprawy.
Nad realizacją tych świadczeń i samego bonu senioralnego ma czuwać opieka społeczna w gminach. Z nieoficjalnych doniesień medialnych wynika, że bon senioralny ruszy dopiero w 2025 roku.

Projekt ustawy o bonie senioralnym - szczegóły nowych przepisów

W dniu 22 marca 2024 r. opublikowano założenia projektu ustawy o bonie senioralnym (nr UA3). Projekt ten ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu w III kwartale 2024 r. Co znajdzie się w tym projekcie? 

Ta ustawa ma być skierowana do osób aktywnych zawodowo, które w związku z wykonywaną pracą nie mogą zapewnić wsparcia bliskiej osobie starszej w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego. Jednocześnie bon senioralny polegać ma na zapewnieniu osobom w wieku 75 lat lub więcej, którzy doświadczają niezaspokojonych potrzeb w realizacji czynności dnia codziennego wsparcia w zakresie usług dopasowanych świadczonych w jej miejscu zamieszkania.

Osobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która ukończyła 75. rok życia w przypadku, której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, które to potrzeby nie mogą zostać zaspokojone przez rodzinę tej osoby.

Osobą uprawnioną do pozyskania usług w ramach bonu senioralnego na rzecz ww. osoby starszej będzie jej zstępny (np. dziecko, wnuk). Zstępny to osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) ciąży obowiązek alimentacyjny, która uzyskuje dochody z pracy (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, własna działalność gospodarcza, dochody z pracy w rolnictwie). 

Projekt ustawy zakłada, że dochód zstępnego uprawniający do ubiegania się o przyznanie bonu senioralnego nie może być niższy niż wysokość wynagrodzenia minimalnego za pracę oraz nie może przekraczać wysokości:
1) dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa jednoosobowego lub
2) trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa wieloosobowego (bez względu na liczbę osób w rodzinie).

W przypadku gdy osoba w wieku 75 lat, na rzecz której składany jest wniosek o bon senioralny, zamieszkuje wraz z współmałżonkiem/partnerem w wieku co najmniej 75 lat, wówczas ocena potrzeby wsparcia uwzględnia także niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego współmałżonka/partnera.

Wniosek o przyznanie bonu senioralnego będzie składany przez zstępnego osoby w wieku 75 lat lub więcej do gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby w wieku 75 lat lub więcej. Projekt ustawy przewiduje, że wniosek w postaci elektronicznej będzie składany za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Elementem wniosku będzie kwestionariusz pozwalający na ocenę poziomu niezaspokojonych potrzeb, która będzie podstawą dla gminy do określenia rodzaju i intensywności wsparcia. Załącznikiem do wniosku będzie zgoda osoby w wieku 75 lat lub więcej na złożenie wniosku przez zstępnego. Gmina będzie mogła przeprowadzić weryfikację złożonego wniosku w środowisku osoby na rzecz której został on złożony, w celu potwierdzenia informacji dotyczącej zakresu jej niezaspokojonych potrzeb.

Miesięczna wartość bonu senioralnego może wynosić maksymalnie 2150,00 zł, co odpowiada 50% wynagrodzenia minimalnego w II połowie 2024 r. Poprzez bon senioralny rozumie się prawo do skorzystania ze wsparcia w ramach usług o charakterze opiekuńczym w określonej liczbę godzin i zakresie podstawowych czynności dnia codziennego przez gminę.

Wartość bonu odpowiadać będzie liczbie godzin przemnożoną przez stawkę za jedną godzinę usług.

Wartość bonu senioralnego, która nie zostanie wykorzystana w danym miesiącu, nie jest dodawana do wartości bonu senioralnego ustalanej na kolejny miesiąc. Bon senioralny nie podlega wymianie na gotówkę czy też inne prawne środki płatnicze lub inne środki wymiany.

Usługi świadczone w ramach bonu senioralnego będą przyznawane w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego w ramach 4 obszarów, które będą obejmować:
1) podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych lub
2) pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, lub
3) podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjnej, lub
4) zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

W przypadku odnotowania przez osobę wykonującą usługi w ramach bonu senioralnego znacznej zmiany potrzeb osoby w wieku 75 lat lub więcej, będzie ona zobowiązana do informowania o tym bezpośredniego zwierzchnika, wyznaczonego w podmiocie realizującym bon senioralny.

Projektowane rozwiązanie zakłada, że gmina, do której zostanie złożony wniosek o przyznanie bonu senioralnego, będzie weryfikowała złożony wniosek, pod kątem spełnienia warunków określonych w ustawie z wykorzystaniem własnych zasobów lub też przy zaangażowaniu funkcjonujących w gminie jednostek.

Gmina może samodzielnie realizować bon senioralny lub zlecić jego realizację różnym typom podmiotów np. podmiotom ekonomii społecznej, organizacjom pozarządowym lub podmiotom prywatnym. Wskazanie szerokiego katalogu podmiotów, którym gmina będzie mogła zlecić realizację usług w ramach bonu senioralnego ma również umożliwić rozwój lokalnych instytucji ekonomii społecznej. Takie podejście poszerza gminie zakres podmiotów, które mogą realizować usługi w ramach bonu senioralnego, nie ograniczając go przede wszystkim do ośrodków pomocy społecznej czy centrów usług społecznych, które zostały przekształcone z ośrodka pomocy społecznej.

Podmiot realizujący bon senioralny będzie kontraktował (forma zatrudnienia czy świadczenia pracy nie będzie determinowana przez ustawę) osoby wykonujące usługi w ramach bonu senioralnego.

Przepisy określą minimalne wymagania, które muszą spełniać osoby wykonującą usługi w ramach bonu senioralnego. Osoba wykonująca usługi w ramach bonu senioralnego ma być osobą, która:
1) jest pełnoletnia;
2) posiada wykształcenie co najmniej średnie, średnie branżowe, zasadnicze branżowe lub zasadnicze zawodowe;
3) nie jest członkiem rodziny osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;
4) nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;
5) oświadczyła, że jest zdolna pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług w ramach bonu senioralnego;
6) ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

Osoba świadcząca usługi w ramach bonu senioralnego przed przystąpieniem do ich świadczenia powinna odbyć co najmniej 30-godzinowe szkolenia. Zagadnienia wchodzące w przedmiot szkolenia powinny obejmować m.in.:
1) organizacja opieki nad seniorem;
2) podstawy metodyki pracy opiekuńczej;
3) podstawy psychologii i socjologii w opiece nad seniorem;
4) praktyczne aspekty wykonywania czynności opiekuńcze oraz związanych z aktywizacją społeczną.