REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dobrowolny ZUS – szansa czy zagrożenie dla samozatrudnionych? Nowy raport obnaża słabości systemu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dobrowolny ZUS – szansa czy zagrożenie dla samozatrudnionych? Nowy raport obnaża słabości systemu
Dobrowolny ZUS – szansa czy zagrożenie dla samozatrudnionych? Nowy raport obnaża słabości systemu
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Nowy raport Polskiej Sieci Ekonomii ujawnia dysfunkcje systemu ubezpieczeń społecznych dla samozatrudnionych i wskazuje kierunki niezbędnych reform. Powiązanie składek z dochodem, uproszczenie zasad i wyrównanie wieku emerytalnego to tylko niektóre z rekomendacji mających poprawić stabilność systemu i bezpieczeństwo ekonomiczne samozatrudnionych.

rozwiń >

REKLAMA

„Dobrowolne ubóstwo - o konsekwencjach dobrowolnego ZUS dla samozatrudnionych” to nowy raport Polskiej Sieci Ekonomii przygotowany dla ZUS. Wnioski z przeprowadzonych analiz stanowią podstawę do sformułowania rekomendacji dotyczących koncepcji „dobrowolnego ZUS” oraz ewentualnych innych zmian w polskim systemie ubezpieczenia społeczne go dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Raport zawiera też analizę sytuacji oraz propozycje działań mających na celu poprawę funkcjonowania systemu zabezpieczenia emerytalnego dla samozatrudnionych w Polsce.

REKLAMA

W raporcie sięgamy po zapisy dotyczące polecanych kierunków zmian. Autorzy wskazują kilka kluczowych aspektów systemowych. Poniżej podajemy pełną treść tej diagnozy i rekomendacje w zakresie zmian.

Dysfunkcjonalność obecnego modelu ubezpieczenia społecznego samozatrudnionych

REKLAMA

Pomimo jednoznacznie negatywnej oceny koncepcji zwolnienia z obowiązku ubezpieczenia społecznego przedsiębiorców (tj. „dobrowolnego ZUS”), obecnie funkcjonujący w Polsce model ubezpieczenia społecznego samozatrudnionych należy również uznać za dysfunkcjonalny. Samozatrudnieni odprowadzają składki dalece zaniżone względem ich rzeczywistej sytuacji ekonomicznej, a emerytury i inne świadczenia będą wymagały proporcjonalnie wyższych dopłat ze strony państwa, co należy postrzegać jako redystrybucję od ogółu społeczeństwa na rzecz zamożniejszych.

Zasady oskładkowania sprzyjają rozwojowi patologii rynku pracy w postaci fikcyjnego samozatrudnienia, a zmiany z ostatnich lat temu zjawisku jeszcze sprzyjają. Prowadzenie błędnej polityki legislacyjnej utrwala budowany od lat mit o nadmiernym obciążeniu samozatrudnionych jako całej grupy składkami na ubezpieczenia społeczne, co nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistych danych.

Przeprowadzone badania i niniejszy raport mają charakter analityczny. Pozwala to na sformułowanie jednoznacznych rekomendacji kierunkowych, choć szczegóły rozwiązań mogą być dopracowane dopiero po uzyskaniu zgody na rozpoczęcie realizacji proponowanego kierunku naprawy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Uproszczenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym

Wobec powyższego rekomendujemy przede wszystkim uproszczenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym samozatrudnionych, które nie będą jednak prowadziły do wzmacniania trendu marginalizacji prawa do zabezpieczenia społecznego oraz utrwalania konkurencji na rynku pracy poprzez dumping socjalny. Spójność rynku pracy jako cel zalecanych rozwiązań pozwoli na konkurowanie rzeczywistą, a nie fikcyjną przedsiębiorczością i innowacyjnością, a pracującym pozwoli na obiecany w Konstytucji realny dostęp do zabezpieczenia społecznego oraz budowę poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego, mającego fundamentalny wpływ np. na decyzje o zakładaniu rodzin i posiadaniu potomstwa.

Kluczowe wydaje się także powiązanie oskładkowania z rzeczywistą sytuacją finansową samozatrudnionego. Takie rozwiązanie wydaje się sprawiedliwsze zarówno na poziomie mikro-, jak i makroekonomicznym. Nie powinien być to przychód – jak w przypadku pracowników czy zleceniobiorców, lecz dochód. Dzięki temu koszty uzyskania przychodu czy wydatki inwestycyjne nie byłyby obciążone składkami.

Ujednolicenie podstaw wymiaru składek

Składki nie muszą być przy tym obliczane od całości dochodu, lecz jego części, zaś uproszczenie względem obecnego systemu polegałoby na ujednoliceniu wszystkich podstaw wymiaru składek (również zdrowotnej) poprzez odpowiednie powiązanie np. z podstawą opodatkowania za poprzedni rok. Taki sposób ograniczyłby przypadkowość składek wynikającą ze zmienności dochodów w czasie, nieopłaconych faktur, a także znacznie zredukowałby dotychczasowe, bieżące obowiązki sprawozdawcze firm związane z ustalaniem składki zdrowotnej.

Choć „przeciętny” samozatrudniony jest w lepszej sytuacji niż statystyczny pracownik, samozatrudnieni nie są grupą jednorodną. Dlatego celowe jest powiązanie składek z dochodem przy ustaleniu kwoty minimalnej podstawy wymiaru na poziomie około 80% minimalnego wynagrodzenia. W ten sposób najsłabsi byliby chronieni, a jednocześnie osoby, których sytuacja finansowa pozwala na opłacanie składek na zasadach zbliżonych do pozostałych ubezpieczonych, miałyby zapewnione wyższe świadczenia.

Problem ulg i zwolnień składkowych

Dotychczasowy konglomerat ulg i zwolnień składkowych powinien być zastąpiony obniżeniem minimalnej podstawy wymiaru składek w pierwszym okresie prowadzenia firmy. W ten sposób ulgi trafiałyby do firm rzeczywiście ich potrzebujących, tj. takich, których sytuacja ekonomiczna nie pozwala na odprowadzanie większych składek.

Proponujemy, by reforma wprowadzająca opisane zmiany była neutralna fiskalnie dzięki jednoczesnemu wprowadzeniu ulg dla przedsiębiorców zatrudniających pracowników. Skierowanych zwłaszcza do rozpoczynających zatrudnianie oraz do grup lub regionów zagrożonych wykluczeniem na rynku pracy.

Uproszczeniu systemu służyłoby także uporządkowanie zasad dotyczących zbiegów i podlegania ubezpieczeniom. Szczególnie dotyczy to osób, które prowadzą działalność gospodarczą i są już emerytami. Jak wykazały badania, jest to największa grupa korzystająca ze zwolnień z oskładkowania. Otwartym pozostaje więc pytanie, czy nie powinno się wprowadzić progu dochodu, powyżej którego emeryt także opłaca składki.

Problem działalności nieewidencjonowanej

Warto także przyjrzeć się „działalności nieewidencjonowanej”. W naszej opinii jej prowadzenie nie powinno być mechanizmem unikania ubezpieczenia z tytułu umowy zlecenia, dlatego krytycznie oceniamy propozycję wyrażoną w art. 16 pkt 1 projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego. Można natomiast ułatwić rozliczenia między usługodawcą a usługobiorcą poprzez dopuszczenie możliwości zgłoszenia zleceniobiorcy jako płatnika składek w sytuacji wykonywania „działalności nieewidencjonowanej”.

Obowiązkowa składka chorobowa

Nasze badania wykazały także, że racjonalnym wydaje się wprowadzenie obowiązkowej składki chorobowej dla osób samozatrudnionych (i innych ubezpieczonych dobrowolnie). Ubezpieczenie to jest popularne wśród samozatrudnionych, a poziom partycypacji pozwala na stwierdzenie, że rezygnacja z dobrowolności i objęcie obowiązkiem nie byłaby zmianą dla samozatrudnionych dolegliwą. Mogłoby to przyczynić się do bardziej sprawiedliwego korzystania ze środków Funduszu Chorobowego przez różne grupy uprawnionych.

Wdrożenie przedstawionych postulatów nie jest synonimem urzeczywistnienia zyskującej coraz większe poparcie idei jednolitej daniny. Jest jednak niezbędnym krokiem w jej wprowadzeniu i powinno stanowić jeden z pierwszych etapów tej reformy.

Wyrównanie wieku emerytalnego

Nie mniej istotne i niezwykle ważne w systemie zdefiniowanej składki jest podwyższenie wieku emerytalnego kobiet i docelowe wyrównanie go z wiekiem emerytalnym mężczyzn. Niższy wiek emerytalny kobiet w sposób drastyczny przyczynia się do obniżania wysokości ich świadczeń oraz znacznie zwiększa poziom dofinansowywania świadczeń przez państwo. Nierówny wiek emerytalny uderza zarówno w same uprawnione, jak i w całe społeczeństwo.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
O ile spadną raty kredytów hipotecznych po obniżce stóp procentowych NBP w lipcu 2025 r.

W dniu 2 lipca 2025 r. (ze skutkiem od 3 lipca) Rada Polityki Pieniężnej obniżyła podstawową stopę procentową NBP (stopę referencyjną) do poziomu 5,00%. Z wyliczeń Rankomat.pl wynika, że tylko w wyniku lipcowej obniżki rata kredytu na 500 000 zł na 30 lat spadnie o 85 zł. Połączony efekt dwóch tegorocznych obniżek stóp zmniejszy ratę o 257 zł – z 3 651 zł do 3 394 zł. Z kolei wraz z każdą obniżką rośnie zdolność kredytowa. W przyszłym roku część osób może liczyć na wzrost dostępnej kwoty o ponad 100 000 zł. Prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek ocenił, że ok 70 zł mniej w miesięcznej racie kredytu zyskają kredytobiorcy z pożyczką 400 tys. zł na okres 20 lat dzięki decyzji Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu stóp procentowych w lipcu.

Komisja Europejska: 90% redukcji gazów cieplarnianych w UE do 2040 r.; pełna neutralność klimatyczna netto do 2050 r.

W dniu 2 lipca 2025 r. Komisja Europejska zaproponowała wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. Zgodnie z propozycją emisje gazów cieplarnianych powinny wówczas wynieść o 90 proc. mniej względem poziomu z 1990 r. Pomocą w dojściu do celu ma być możliwość wliczania projektów sfinansowanych w krajach trzecich.

Rewolucja w rozwodach: koniec z orzekaniem o winie i przyznawaniem alimentów z powodu odpowiedzialności drugiego współmałżonka za rozpad małżeństwa. Ale skorzystają na tym dzieci

W dniu 23 czerwca 2025 r. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego, będąca organem działającym przy Ministrze Sprawiedliwości przyjęła projekt ustawy nowelizującej kodeks rodzinny i opiekuńczy, który zakłada eliminację orzekania o winie rozkładu pożycia w sprawach o rozwód i separację. Z powyższym, ściśle związana jest również zmiana zasad alimentacji po rozwodzie i separacji – na przyznanie alimentów nie ma już mieć wpływu odpowiedzialność byłego współmałżonka za rozpad małżeństwa. Na zmianach tych, skorzystać mają przede wszystkim dzieci.

Najnowszy sondaż partyjny 2025

Najnowszy sondaż partyjny 2025: dla Rzeczpospolitej, WP, Onet. We wszystkich sondażach partyjnych wygrywa PiS. Jakie partie są poniżej progu 5%?

REKLAMA

35 stopni Celsjusza - maksymalna temperatura w pracy (w pomieszczeniu). MRPiPS zmienia przepisy BHP. Dlaczego dopiero od 2027 roku?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od grudnia 2024 r. pracuje nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. MRPiPS chce nowych przepisów dotyczących pracy w czasie wysokich temperatur i nowych obowiązków dla pracodawców. Zmiany mają wejść w życie dopiero od 2027 roku. Pod koniec czerwca 2025 r. ukazała się już trzecia wersja tego projektu - przepisy w dwóch pierwszych wersjach były krytykowane m.in. jako zbyt skomplikowane.

Zmiany dotyczące żłobków: 2 dni wolne w roku, obowiązkowy plac zabaw, Mały ZUS Plus i Aktywny Rodzic

Zmiany dotyczące żłobków obejmują m.in. 2 dni wolne w roku na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, obowiązkowy plac zabaw na terenie placówki czy doprecyzowanie przepisów o Małym ZUS Plus i świadczeniu Aktywny Rodzic. Jak nowe przepisy ocenia Rzecznik MŚP Agnieszka Majewska?

Od 7 lipca 2025 r. Polska przywraca czasową kontrolę na granicach z Niemcami i Litwą

W dniu 1 lipca 2025 r. Premier Donald Tusk zapowiedział przywrócenie od 7 lipca czasowej kontroli na granicy z Niemcami i Litwą. Wyjaśnił, że jest to konieczne, aby zredukować do minimum niekontrolowane przepływy migrantów.

Od 1 lipca 2025 r. wnioski o 3 ważne świadczenia. Kto może je otrzymać?

Startuje nabór wniosków o świadczenie Dobry start. 300 zł na szkolną wyprawkę ZUS wypłaci bez względu na dochód. Rodzice mniej zamożni od 1 lipca 2025 r. mogą również ubiegać się o zasiłki rodzinne i dodatki na nowy okres zasiłkowy. Ważną formą wsparcia wielu dzieci jest fundusz alimentacyjny.

REKLAMA

Likwidacja USAID to śmierć 14 mln ludzi do 2030 r.

Likwidacja amerykańskiej agencji pomocy międzynarodowej USAID może doprowadzić do śmierci 14 milionów osób do 2030 roku – wynika z analiz opublikowanych w brytyjskim czasopiśmie medycznym „Lancet”. Naukowcy szacują, że aż jedną trzecią ofiar będą stanowić dzieci poniżej piątego roku życia.

Kiedy wybrać konto oszczędnościowe, a kiedy lokatę? Praktyczne porady

Oszczędzanie to nie tylko kwestia systematyczności, ale także wyboru odpowiednich narzędzi finansowych. Konto oszczędnościowe i lokata to dwa rozwiązania, które pomagają gromadzić i pomnażać środki, ale ich działanie i cel mogą się istotnie różnić. Jeśli zastanawiasz się, które z nich będzie dla Ciebie lepsze, poświęć chwilę na zrozumienie mechanizmów ich funkcjonowania.

REKLAMA