REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Planowana nowelizacja: małoletni mogą trafić do szpitala psychiatrycznego bez zgody sądu — wyzwanie dla równowagi między ochroną a wolnością

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ministerstwo Zdrowia
Planowana nowelizacja: małoletni mogą trafić do szpitala psychiatrycznego bez zgody sądu — wyzwanie dla równowagi między ochroną a wolnością
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Ministerstwo Zdrowia skierowało do opiniowania projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz niektórych innych ustaw, wprowadzający szereg istotnych zmian systemowych i terminologicznych. Jednym z bardziej kontrowersyjnych oraz przełomowych rozwiązań zawartych w projekcie jest umożliwienie w określonych sytuacjach przyjęcia osoby małoletniej do szpitala psychiatrycznego bez uprzedniej zgody sądu.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, nowelizacja ma na celu: dostosowanie terminologii ustawy do współczesnych standardów języka niedyskryminującego, przeciwdziałanie stygmatyzacji osób z zaburzeniami psychicznymi, doprecyzowanie procedur związanych ze stosowaniem przymusu bezpośredniego, eliminację wątpliwości interpretacyjnych w zakresie postępowań sądowych dotyczących przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta oraz implementację wybranych wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli zawartych w raporcie „Opieka psychiatryczna nad dziećmi i młodzieżą”.

REKLAMA

REKLAMA

Aktualny stan prawny

Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 22 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub całkowicie ubezwłasnowolnionej wymaga pisemnej zgody przedstawiciela ustawowego. W przypadku sprzecznych oświadczeń przedstawicieli ustawowych lub braku możliwości uzyskania ich zgody, decyzję podejmuje sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek.

Podobne zasady wynikają z ust. 4 art. 22, odnoszącego się do małoletnich powyżej 16. roku życia oraz osób ubezwłasnowolnionych, zdolnych do wyrażenia zgody – w tych przypadkach wymagana jest zgoda zarówno osoby zainteresowanej, jak i jej przedstawiciela ustawowego, a w przypadku kolizji – również rozstrzygnięcie sądu.

Projektowane zmiany – nowy ust. 4a i liberalizacja przepisów

Ministerstwo Zdrowia proponuje dodanie nowego ust. 4a, który wprowadza wyjątek od opisanych wyżej zasad. Zgodnie z projektowanym przepisem:

REKLAMA

„W przypadkach nagłych osoba małoletnia lub całkowicie ubezwłasnowolniona, zdolna do wyrażenia zgody, może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszej zgody sądu opiekuńczego.”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W takich sytuacjach lekarz przyjmujący ma mieć obowiązek zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza (w miarę możliwości psychiatry) lub psychologa, jeżeli pojawią się wątpliwości co do zasadności przyjęcia.

Projektowana zmiana ma istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony zdrowia i życia małoletnich pacjentów w stanach nagłych, w których zwłoka w hospitalizacji mogłaby pogłębiać ich stan psychiczny lub stwarzać zagrożenie dla otoczenia jak również zmniejszenia obciążeń proceduralnych oraz skrócenia ścieżki decyzyjnej oraz ochrony praw pacjenta, przy jednoczesnym zabezpieczeniu proceduralnym w postaci wymogu drugiej opinii specjalisty.

Należy jednak zauważyć, że propozycja ta rodzi również pytania natury konstytucyjnej i systemowej. Z jednej strony poszerza katalog sytuacji, w których dopuszczalne jest ograniczenie wolności osobistej osoby małoletniej bez decyzji sądu, z drugiej – próbuje wyważyć tę ingerencję poprzez wprowadzenie obligatoryjnych mechanizmów konsultacyjnych (opinia drugiego lekarza lub psychologa).

Ryzyko nadużyć i potrzeba precyzyjnych definicji

Kluczowe będzie doprecyzowanie w akcie wykonawczym lub w ustawie, co dokładnie rozumieć przez „przypadki nagłe” oraz na jakiej podstawie lekarz będzie oceniał zdolność mało-letniego do wyrażenia zgody. Brak jasnych kryteriów może prowadzić do rozbieżności interpretacyjnych i ryzyka arbitralności decyzji, co wymaga szczególnej uwagi w toku dalszych prac legislacyjnych.

Zgodność z konwencjami międzynarodowymi

Warto odnotować, że projektowane zmiany powinny być analizowane także w kontekście zobowiązań Polski wynikających z Konwencji o prawach dziecka (ONZ, 1989), Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w zakresie ograniczania wolności osobistej osób małoletnich i ubezwłasnowolnionych.

Planowana nowelizacja stanowi krok w stronę zwiększenia elastyczności systemu opieki psychiatrycznej wobec dzieci i młodzieży, jednak musi być wdrażana z poszanowaniem gwarancji procesowych oraz konstytucyjnych praw jednostki. Kluczowe będą dalsze konsultacje publiczne, w tym z udziałem środowiska prawniczego, psychiatrycznego oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony praw pacjentów.

Warto zauważyć, że projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego wpisuje się w szerszy dyskurs społeczny dotyczący zdrowia psychicznego – nie tylko pacjentów, ale tak-że ich rodzin, opiekunów prawnych oraz pracowników ochrony zdrowia psychicznego. 9 października, obchodzony jako Dzień Work Life Balance, przypomina o potrzebie zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym – także w kontekście działań systemowych.

W praktyce to właśnie brak tej równowagi, chroniczne przeciążenie obowiązkami i stres zawodowy mogą stanowić jeden z czynników ryzyka dla zdrowia psychicznego dorosłych, co bezpośrednio przekłada się na funkcjonowanie rodzin, a pośrednio – również na dobrostan dzieci i młodzieży. Z kolei w systemie ochrony zdrowia psychicznego – niedobory kadrowe, przeciążenia pracą, braki wsparcia instytucjonalnego – wpływają na jakość i dostępność świadczeń.

Wprowadzane zmiany, takie jak ułatwienie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego w stanach nagłych, są próbą odpowiedzi na te wyzwania. Jednak realna równowaga – zarówno w życiu pacjentów, ich rodzin, jak i specjalistów – będzie możliwa dopiero wtedy, gdy zmiany prawne będą szły w parze ze wzmocnieniem profilaktyki zdrowia psychicznego w szkołach i rodzinach budowaniem systemu wsparcia środowiskowego, zwiększeniem dostępności do specjalistów psychiatrii dziecięcej i psychoterapii i wdrażaniem polityk prozdrowotnych w miejscu pracy.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

REKLAMA

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

Zasiłek z MOPS na pogrzeb. Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasady

Zasiłki celowe na pogrzeb gminy będą wypłacały bez limitu kwotowego i dochodowego. Nie każdy jednak będzie mógł takie świadczenie uzyskać. Nowe przepisy są w tym zakresie restrykcyjne i w zasadzie dają prawo do wsparcia w sytuacjach wyjątkowych. Jakie są nowe zasady na 2026 rok?

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie czekaj na oficjalne informacje! Już teraz możemy z dużą dokładnością przewidzieć, ile wyniesie trzynastka w 2026 roku. Nasze wyliczenia oparte są na danych z GUS i aktualnych przepisach. Sprawdź w naszym artykule szczegółowe kalkulacje i dowiedz się, ile możesz otrzymać.

Rozliczasz się ze znajomymi blikiem? Uważaj na skarbówkę. Urzędy śledzą operacje, których dokonujemy, a relacje towarzyskie ich nie obchodzą

Rozliczenia między rodziną i znajomymi nigdy wcześniej nie były tak nieskomplikowane od strony technicznej, jak obecnie. Wystarczy kilka sekund by oddać dług, pokryć część rachunku za kolację, czy zrobić zrzutkę na prezent. Warto jednak pamiętać o tym, że z perspektywy urzędu skarbowego dokonywane przelewy mogą wyglądać inaczej, niż z naszej.

REKLAMA

Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne. Co jeszcze się zmieni?

Od początku 2026 roku najprawdopodobniej wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia projektu nowelizacji ustawy o PIP oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców. Warto zaznaczyć na wstępie, że projekt ten na dzień 30 października 2025 r. nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu.

REKLAMA