Koniec z fajerwerkami w sylwestra, aby – nie narażać zwierząt domowych, gospodarskich i dziko żyjących na „cierpienie oraz stres, a także utratę zdrowia lub życia”? Zakaz używania (niektórych) fajerwerków i petard z poparciem Rady Ministrów

• Fajerwerki i petardy to materiały wybuchowe, których niewłaściwie użytkowanie może powodować poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia
• Nawet 2 lata więzienia za sprzedaż fajerwerków i petard osobie niepełnoletniej
• Fajerwerki i petardy w przestrzeni publicznej – zazwyczaj – dozwolone wyłącznie 31 grudnia i 1 stycznia, ale wszystko zależy od decyzji wojewody lub rady gminy
• Poważne konsekwencje mogą również grozić za używanie fajerwerków i petard w przestrzeni prywatnej (np. we własnym ogrodzie)
• Nawet 5 tys. zł grzywny za puszczanie fajerwerków i petard w noc sylwestrową
• A jeżeli na skutek używania fajerwerków lub petard dojdzie do pożaru, który zagrażać będzie życiu lub zdrowiu wielu osób – nawet 8 lat więzienia
• Projekt wprowadzający zakaz używania fajerwerków i petard klasy F3 już w Sejmie i z poparciem Rady Ministrów

Fajerwerki i petardy to materiały wybuchowe, których niewłaściwie użytkowanie może powodować poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia

Rokrocznie, w noc sylwestrową, w wyniku niewłaściwego użytkowania fajerwerków i petard, w Polsce dochodzi do kilkuset pożarów, w całej Europie natomiast – do kilkuset wypadków, których efektem są poparzenia i zranienia, poważniejsze uszkodzenia ciała, jak np. utrata wzroku, palców lub całej ręki, a niekiedy nawet śmierć. W ubiegłoroczną noc sylwestrową – Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, odnotowała blisko 1200 pożarów, w tym – 800 wywołanych fajerwerkami.¹ To dwa razy więcej niż rok wcześniej (w noc sylwestrową z 31 grudnia 2023 r. na 1 stycznia 2024 r.), podczas której straż pożarna interweniowała przy 600 pożarach, z czego najwięcej akcji miało miejsce w województwie mazowieckim.²

Celem ograniczenia liczby niebezpiecznych sytuacji, do których dochodzi w związku z niewłaściwym użytkowaniem wyrobów pirotechnicznych, policja, co roku, przypomina o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w zakresie użytkowania fajerwerków³:

Nawet 2 lata więzienia za sprzedaż fajerwerków i petard osobie niepełnoletniej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami – istnieje całkowity zakaz sprzedaży wyrobów pirotechnicznych dzieciom i młodzieży do lat 18. Stanowi o tym art. 65 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, zgodnie z którym – wyroby pirotechniczne widowiskowe (klasy F1, F2 oraz F3), wyroby pirotechniczne przeznaczone do użytku teatralnego (klasy T1), jak również pozostałe wyroby pirotechniczne (klasy P1, czyli wyroby inne niż wyroby klas F1-F3 i T1) – mogą być sprzedawane wyłącznie osobom pełnoletnim, po okazaniu dokumentu tożsamości.

Sprzedaż wyłączonych spod koncesji wyrobów pirotechnicznych osobom niepełnoletnim – zgodnie z art. 139 ww. ustawy – stanowi natomiast przestępstwo, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do lat 2.

Fajerwerki i petardy w przestrzeni publicznej – zazwyczaj – dozwolone wyłącznie 31 grudnia i 1 stycznia, ale wszystko zależy od decyzji wojewody lub rady gminy

Żaden przepis aktu prawnego rangi ustawowej nie reguluje ram czasowych, w których dopuszczalne jest używanie wyrobów pirotechnicznych. Kwestia ta, została pozostawiona do uregulowania na poziomie poszczególnych województw lub gmin – w aktach prawa miejscowego (np. rozporządzeniach wojewodów lub uchwałach rady gminy). W przypadku rozporządzeń porządkowych wydawanych przez wojewodów, regulujących kwestię użytkowania fajerwerków na terytorium danego województwa – podstawą prawną tego rodzaju aktów, jest art. 60 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Zgodnie z ww. przepisem – w zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących, wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Rozporządzenia te, mogą ponadto przewidywać – za naruszenie ich przepisów –  kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w kodeksie wykroczeń. I tak np. w dniu 19 grudnia 2025 r. Wojewoda Lubelski, wydał rozporządzenie porządkowe (nr 40) w sprawie ograniczenia używania wyrobów pirotechnicznych na terenie województwa lubelskiego. Zgodnie z ww. rozporządzeniem – na terenie województwa lubelskiego, w miejscach publicznych, obowiązuje zakaz używania wyrobów pirotechnicznych. Zakaz ten, obowiązuje od dnia 24 grudnia 2025 r. do dnia 31 stycznia 2026 r., z wyjątkiem dnia 31 grudnia 2025 r. i 1 stycznia 2026 r. Używanie wyrobów pirotechnicznych w dniach 31 grudnia 2024 r. i 1 stycznia 2025 r. może jednak nastąpić jedynie z zachowaniem wszelkich wymogów bezpieczeństwa dla życia, zdrowia ludzkiego, mienia i środowiska naturalnego, a w przypadku osób, które nie ukończyły 18 roku życia – wyłącznie pod bezpośrednim nadzorem osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę. Ponadto – w ww. rozporządzeniu, wojewoda lubelski zastrzegł, iż za naruszenie ww. zakazu, grozić będzie kara grzywny w wysokości do 5000 zł, jak również, iż – zakaz ten nie znajduje zastosowania do pokazów pirotechnicznych organizowanych przez podmioty zawodowo trudniące się tego typu działalnością oraz do podmiotów uprawnionych do korzystania z wyrobów pirotechnicznych na mocy odrębnych przepisów.

Zanim zdecydujemy się na puszczenie fajerwerków w przestrzeni publicznej – warto zatem, w każdym przypadku, uprzednio zweryfikować, jakie zasady w tym zakresie i w danym dniu, obowiązują na terytorium danej gminy lub województwa.

Poważne konsekwencje mogą również grozić za używanie fajerwerków i petard w przestrzeni prywatnej (np. we własnym ogrodzie)

Co do zasady – właściciel danej nieruchomości – jeżeli nie narusza przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów  (stwarzając zagrożenie pożarowe lub inne niebezpieczeństwo – zwłaszcza dla życia lub zdrowia ludzi), nie zakłóca spokoju, porządku publicznego lub spoczynku nocnego, a jego posesja nie znajduje się w pobliżu czynnego lotniska cywilnego, wojskowego lub w pobliżu lądowiska przyszpitalnego – może używać fajerwerków na swoim prywatnym terenie. Kontrowersyjną kwestią pozostaje – czy w aktach prawa miejscowego, wojewoda lub rada gminy, może zakazać używania fajerwerków nie tylko w przestrzeni publicznej, ale również w przestrzeni prywatnej. Powyższe było przedmiotem rozważań NSA w wyroku z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. akt II OSK 268/08, w którym jednak sąd przede wszystkim zajął stanowisko, iż – „ustalenie w uchwale, że zawarte w niej zakazy mają obowiązywać przez czas nieoznaczony, z wyłączeniem jedynie każdego 31 grudnia i 1 stycznia - zdecydowanie nie odpowiada ani ratio legis przepisów porządkowych, ani - wskazanej powyżej treści art.40 ust.3 u.s.g. [ustawy o samorządzie gminnym].

Z powyższego wynika jednak, że używanie fajerwerków – również w przestrzeni prywatnej – wcale nie jest pobawione obostrzeń i ograniczeń. Jest wręcz odwrotnie, a za poszczególne naruszenia – nieroztropnemu amatorowi pokazów pirotechnicznych (również tych mających miejsce w noc sylwestrową), grozić mogą poważne konsekwencje. 

Nawet 5 tys. zł grzywny za puszczanie fajerwerków i petard w noc sylwestrową

Przepisem, na podstawie którego amator fajerwerków może zostać pociągnięty do odpowiedzialności również w noc sylwestrową (nawet, jeżeli z aktów prawa miejscowego wynika, że w tym dniu, używanie wyrobów pirotechnicznych, w przestrzeni publicznej, jest dozwolone), w tym również, jeżeli używa ich na terenie swojej prywatnej posesji – jest art. 51 kodeksu wykroczeń. 

Zgodnie z ww. przepisem – kto m.in. hałasem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny lub spoczynek nocny – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości od 20 do nawet 5000 zł. Jeżeli natomiast czyn ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny (w ww. wysokości).

 Jeżeli zatem puszczane w okolicy naszego domu lub mieszkania fajerwerki zakłócają nasz spokój lub jesteśmy świadkami zakłócania porządku publicznego przez osoby posługujące się nimi w sposób nieodpowiedzialny – również w noc sylwestrową, mamy prawo powiadomić o tym fakcie straż miejską lub policję.

A jeżeli na skutek używania fajerwerków lub petard dojdzie do pożaru, który zagrażać będzie życiu lub zdrowiu wielu osób – nawet 8 lat więzienia

Jeżeli – na skutek używania wyrobów pirotechnicznych – dojdzie np. do pożaru, który zagrażać będzie życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach – sprawca takiego czynu dopuści się już nie wykroczenia, a przestępstwa, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 8 lat (zgodnie z art. 164 par. 1 kodeksu karnego). 

Osoby (tylko, albo raczej – aż) nieostrożnie obchodzące się z fajerwerkami – mogą natomiast zostać pociągnięte do odpowiedzialności na podstawie art. 83 par. 1 kodeksu wykroczeń i zostać ukarane karą nagany, aresztu lub grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.

Projekt wprowadzający zakaz używania fajerwerków i petard klasy F3 już w Sejmie i z poparciem Rady Ministrów

W dniu 20 czerwca 2024 r. do Sejmu został złożony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (druk sejmowy nr 729), który przewiduje wprowadzenie zakazu używania niektórych wyrobów pirotechnicznych, a konkretnie – fajerwerków i petard klasy F3, o których mowa w art. 62c ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (tj. takich, które charakteryzują się średnim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także nieszkodliwym dla zdrowia ludzi poziomem hałasu i przeznaczone są do użytku na dużych, otwartych przestrzeniach na zewnątrz budynków).

Ograniczenia używania wyrobów pirotechnicznych proponowane w ww. projekcie, nie dotyczą fajerwerków i petard:

• klasy F1, które – podczas działania charakteryzują się bardzo niskim oraz średnim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także nieistotnym poziomem hałasu i są przeznaczone do użytku w budynkach oraz na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków
• oraz klasy F2, które – podczas działania charakteryzują się niskim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także niskim poziomem hałasu, przeznaczone do użytku na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków.

Jak podkreślają autorzy projektu – celem ustawy jest przede wszystkim ochrona zwierząt, które w związku z używaniem przez wiele osób (również w dni poprzedzające sylwestra i Nowy Rok) wyrobów pirotechnicznych – „narażone są na cierpienie, a nawet utratę zdrowia lub życia”. „Zdarzają się przypadki zwierząt w lesie, które padły ze strachu od huku fajerwerków oraz zwierząt, które na skutek dźwięków i błysków wywołanych przez fajerwerki zostały wybudzone ze snu zimowego, co miało poważne skutki dla przetrwania przez nie zimy. Jednocześnie, zgodnie z informacjami pochodzącymi od organizacji działających na rzecz zwierząt, każdego roku w noc sylwestrowo-noworoczną ginie w całym kraju wiele ptaków, psów i kotów, a inne psy i koty uciekają w panice z domów. (...) W przypadku projektowanej regulacji można przewidywać pozytywne skutki społeczne związane z podniesieniem świadomości społeczeństwa w zakresie konsekwencji używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych, polegających na możliwości narażania zwierząt na cierpienie, utratę zdrowia lub życia. W ramach tych skutków regulacja ta niewątpliwie pozytywnie wpłynie na ochronę środowiska, w tym ochronę zwierząt” – przekonują posłowie.

¹ Zgodnie z informacją opublikowaną przez Państwową Straż Pożarną w mediach społecznościowych, w dniu 1 stycznia 2025 r.

² Zgodnie z danymi przedstawionymi przez rzecznika prasowego Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej Karola Kierzkowskiego, w dniu 1 stycznia 2024 r., w rozmowie z TVN24

³ https://policja.pl/pol/aktualnosci/254689,Bezpieczny-Sylwester-i-Nowy-Rok-Ostroznie-obchodz-sie-z-fajerwerkami.html

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 13.06.2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1743)
• Ustawa z dnia 21.06.2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2378)
• Ustawa z dnia 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 428)
• Ustawa z dnia 20.05.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 734 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 822 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 6.06.1997 r. - Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 383 z późn. zm.)