REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Stałe orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 r. Kto dostanie orzeczenie bezterminowe i jakie są nowe zasady?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Czajkowska
Prawnik i Ekonomista
wózek, niepełnosprawny, renta
Stałe orzeczenie o niepełnosprawności w 2026 r. Kto dostanie orzeczenie bezterminowe i jakie są nowe zasady?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Czekasz na bezterminowe orzeczenie o niepełnosprawności? Przepisy mają się zmienić, aby ulżyć w biurokracji osobom ze schorzeniami trwałymi i nieodwracalnymi. Kto w 2026 r. ma szansę pożegnać się z ponownymi wizytami na komisjach? Jakie kryterium jest kluczowe i co z orzeczeniami wydanymi przed nowelizacją? Zapoznaj się z planowanymi zmianami w systemie orzekania.

System orzecznictwa w Polsce, zarządzany przez powiatowe i wojewódzkie zespoły, od lat budzi kontrowersje. Osoby ze schorzeniami ewidentnie trwałymi, takimi jak amputacje, zaawansowane choroby genetyczne czy niektóre schorzenia neurologiczne, są zmuszone do regularnego, często upokarzającego odnawiania orzeczeń. Dlatego rząd planuje wprowadzić znaczące uproszczenia, koncentrując się na trwałości stanu zdrowia. Zmiany te, choć mają charakter ewolucyjny, dla wielu osób oznaczają koniec biurokratycznej udręki i większą stabilność.

REKLAMA

REKLAMA

Kto może liczyć na orzeczenie bezterminowe od 2026 r.?

Głównym celem projektowanych zmian w prawie jest umożliwienie wydawania orzeczeń o niepełnosprawności na stałe, czyli bezterminowych, w ściśle określonych przypadkach. To ma być realna odpowiedź na problemy osób, których stan zdrowia nie rokuje poprawy, a niepełnosprawność ma charakter trwały.

Planowane jest rozszerzenie katalogu schorzeń, w których możliwe będzie wydanie bezterminowego orzeczenia. Dotyczyć ma to głównie przypadków, w których nie ma medycznych podstaw do wyznaczania krótkich terminów ważności orzeczeń, a stan zdrowia nie zmieni się na korzyść.

Od 2026 r. na bezterminowe orzeczenie mogą liczyć:

REKLAMA

1. Osoby z nieodwracalnymi uszkodzeniami ciała: Na przykład po amputacjach kończyn lub w przypadku uszkodzenia narządów, które jest trwałe i nie podlega regeneracji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Osoby z chorobami genetycznymi i rzadkimi: Osoby z diagnozą schorzeń o postępującym, nieodwracalnym charakterze, np. dystrofia mięśniowa czy stwardnienie rozsiane w zaawansowanym stadium.

3. Osoby z wrodzonymi i trwałymi dysfunkcjami: Wrodzone wady rozwojowe, które nie mogą zostać wyleczone, np. niektóre formy mózgowego porażenia dziecięcego.

4. Osoby starsze: W przypadku znacznej niepełnosprawności, której przyczyną jest nieodwracalne obniżenie sprawności psychofizycznej związane z wiekiem.

W praktyce oznacza to, że lekarz orzecznik, opierając się na jednoznacznej dokumentacji medycznej i wiedzy klinicznej, będzie mógł odstąpić od wyznaczenia terminu kolejnej komisji. W dokumentach będzie jasno widniała informacja: "niepełnosprawność ma charakter trwały".

Nowe kryteria dla bezterminowego orzekania

Podstawą do zmiany dotychczasowej praktyki jest założenie, że to dokumentacja medyczna ma być kluczowa, a nie subiektywna ocena komisji co kilka lat. Nowelizacja przepisów ma wprowadzić mechanizmy gwarantujące wydawanie orzeczeń bezterminowych w oparciu o ustalone, medyczne standardy.

1. Trwałość schorzenia ponad wszelką wątpliwość: Wprowadzenie listy schorzeń lub stanów klinicznych, dla których automatycznie lub z bardzo dużym prawdopodobieństwem zostanie przyznane orzeczenie stałe. Ma to ograniczyć uznaniowość orzeczników.

2. Uproszczona procedura dla orzeczeń już wydanych: W przypadku osób, które już posiadają orzeczenie na czas określony, ale ich stan kwalifikuje się do bezterminowego, ma zostać wprowadzona uproszczona ścieżka uzyskania stałego dokumentu, bez konieczności przechodzenia pełnej komisji od nowa. Wystarczy wniosek i aktualna dokumentacja potwierdzająca niezmienny stan.

3. Rola WZON a orzeczenia o stopniu niepełnosprawności: Należy pamiętać, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (wydawane w kontekście ulg, uprawnień do pracy) jest w Polsce systemem odrębnym od orzeczeń o potrzebie wsparcia (WZON, do celów Świadczenia Wspierającego). Zmiany w orzecznictwie bezterminowym dotyczą stopnia niepełnosprawności i są niezależne od orzecznictwa punktowego WZON.

Jak ubiegać się o stałe orzeczenie w 2026 r.?

Proces składania wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności (lub o zmianę terminu orzeczenia na bezterminowe) odbywa się za pośrednictwem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON).

1. Wniosek i zaświadczenie lekarskie: Wniosek o wydanie orzeczenia wraz z zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia, wystawionym nie wcześniej niż 30 dni przed dniem złożenia wniosku. Zaświadczenie musi być bardzo szczegółowe i jasno wskazywać na nieodwracalność lub trwałość schorzenia.

2. Dokumentacja medyczna: Należy załączyć pełną historię leczenia – karty informacyjne ze szpitali, wyniki badań genetycznych, opinie specjalistów. Im bardziej dokumentacja potwierdza brak rokowań na poprawę, tym większa szansa na orzeczenie stałe.

3. Wskazanie na trwałość: W samym wniosku i podczas posiedzenia komisji należy jasno akcentować, że niepełnosprawność jest wynikiem trwałego, nieodwracalnego uszkodzenia organizmu i spełnia kryteria do wydania orzeczenia bezterminowego.

4. Posiedzenie komisji: Pomimo uproszczeń, posiedzenie komisji może być konieczne. Zespół orzekający musi formalnie zweryfikować stan zdrowia i dokumentację.

W przypadku zmiany orzeczenia terminowego na bezterminowe, konieczne jest złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale z akcentem na weryfikację terminu ważności, a nie samego stopnia. PZON ma obowiązek wziąć pod uwagę nowe wytyczne i rozszerzony katalog trwałych schorzeń.

Konsekwencje i korzyści z orzeczenia bezterminowego

Uzyskanie stałego orzeczenia to nie tylko ulga psychiczna i koniec biurokratycznych wizyt, ale także konkretne, trwałe korzyści.

Korzyści finansowe i ulgi:

Ulga rehabilitacyjna w PIT: Możliwość stałego odliczania wydatków na cele rehabilitacyjne i związane z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych (np. leki, sprzęt).

Ulga na samochód: Możliwość stałego odliczania wydatków na użytkowanie samochodu.

Karta Parkingowa: W przypadku orzeczenia o znacznym lub umiarkowanym stopniu, ze wskazaniem konieczności korzystania z pojazdu, karta jest wydawana na cały okres ważności orzeczenia (lub stała).

Ulgi komunikacyjne i podatkowe: Stałe prawo do zniżek na przejazdy komunikacją publiczną oraz do ulg w podatkach lokalnych (np. od nieruchomości).

Dodatkowy urlop: Osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają stałe prawo do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego rocznie.

Największą korzyścią jest stabilność. Po uzyskaniu orzeczenia bezterminowego, wszystkie nabyte uprawnienia pozostają w mocy dożywotnio, eliminując stres związany z kolejnym postępowaniem orzeczniczym. To pozwala na lepsze planowanie rehabilitacji, życia zawodowego i finansów.

Dylematy i pułapki nowego systemu

Choć zmiany są pozytywne, istnieje kilka aspektów, na które trzeba uważać:

1. Ostrożność orzeczników: W początkowym okresie wdrażania nowych przepisów orzecznicy mogą wykazywać dużą ostrożność w wydawaniu orzeczeń bezterminowych, czekając na ugruntowanie praktyki.

2. Konieczność nowej oceny w kontekście pracy: Nawet jeśli uzyskasz orzeczenie bezterminowe o niepełnosprawności, to do celów zatrudnienia (np. w Zakładzie Aktywności Zawodowej – ZAZ), orzecznictwo może wymagać osobnego dokumentu, który może mieć termin ważności związany z zaleceniami rehabilitacyjnymi i zawodowymi. W tym przypadku orzeczenie bezterminowe nie zwalnia w pełni z monitorowania stanu zdrowia związanego z pracą.

3. Ryzyko pomylenia systemów: Należy dokładnie rozróżniać: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (PZON) od decyzji o poziomie potrzeby wsparcia (WZON). Bezterminowość dotyczy tylko tego pierwszego, ale nie jest automatycznie przenoszona na drugi system.

4. Wcześniej wydane orzeczenia: Osoby, które mają orzeczenie wydane np. na 5 lat, będą musiały złożyć wniosek o ponowne orzeczenie (na standardowych zasadach), ale w trakcie procedury mogą ubiegać się o to, aby nowe orzeczenie zostało wydane jako bezterminowe, zgodnie z nowymi wytycznymi.

Rok 2026 przyniesie długo oczekiwane zmiany w zakresie bezterminowego orzekania o niepełnosprawności. Nowe przepisy mają przede wszystkim ulżyć osobom z trwałymi i nieodwracalnymi schorzeniami, dając im poczucie stabilności i pewności prawnej. Kluczem do uzyskania orzeczenia bezterminowego będzie kompleksowa i jednoznaczna dokumentacja medyczna, a także świadome akcentowanie w trakcie procedury, że niepełnosprawność spełnia kryterium trwałości. To ważny krok w kierunku humanizacji systemu orzekania i skupienia się na faktycznym wsparciu, a nie na ciągłej kontroli.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44 ze zm. – w szczególności planowane zmiany dotyczące art. 6b).

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857 ze zm.).

• Projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dotyczący m.in. bezterminowego orzekania – w trakcie prac legislacyjnych).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Luka w przepisach. Opiekun niepełnosprawnych traci 847 zł miesięcznie (4134 zł - 3287 zł). Zyskuje święty spokój

W okresie przyznawania świadczenia wspierającego (kiedy nie wiadomo, czy osoba niepełnosprawna otrzyma odpowiednio dużo punktów poziomu potrzeby wsparcia), opiekun otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne. Potem musi je oddać wstecznie, a za ten sam okres osoba niepełnosprawna ma świadczenie wspierające. Rząd podpowiada (za przepisami), że rodzina osoby niepełnosprawnej może wybrać świadczenie pielęgnacyjne rezygnując ze wspierającego. Tyle, że to się nie opłaca bo świadczenie pielęgnacyjne jest niższe od wspierającego (w jego maksymalnej wysokości).

Nie jest źle. Świadczenie pielęgnacyjne z podwyżką o 99 zł. Tragedia w zasiłku pielęgnacyjnym 215,84 zł

Jak wygląda ranking świadczeń w 2026 r.? Zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy, dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym (większa część ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności) może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (większa część beneficjentów ma stopień znaczny niepełnosprawności). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r. 3386 zł.

Wytyczne w MOPS, żeby dawać jak najmniej zasiłków. Fałsz czy prawda? Na przykładzie zasiłku celowego 200 zł i zasiłku stałego dla stopnia umiarkowanego [List]

Wiele osób piszących do Infor.pl opisuje swoje doświadczenia co do teorii, że zostało wydane odgórne polecenie ograniczania świadczeń wypłacanych przez MOPS. Przykładowo w artykule publikujemy list czytelnika, który twierdzi, że ma informację o poleceniach wydawanych dla pracowników socjalnych w MOPS, aby starali się ograniczyć kwoty przeznaczane na świadczenia dla potrzebujących. Od czasu zaniżania punktacji w WZON co do świadczenia wspierającego (poziom potrzeby wsparcia) stale widzę na forach internetowych tego typu opinie. Jak w każdej teorii spiskowej nie wiadomo, kto miałby wydawać takie zalecenia oraz jak możliwe jest ich wdrożenie i kontrolowanie. Niemniej zjawisko takiego postrzegania MOPS, PZON. WZON, PFRON istnieje od lat i chyba się nasila od 2024 r. (prawdopodobnie z uwagi na powszechnie krytykowaną praktykę przyznawania punktów do świadczenia wspierającego).

Spadek i zachowek a obowiązki rodzinne. Przepisy po zmianach

Niedopełnianie obowiązków rodzinnych może wpływać na późniejsze kwestie dotyczące dziedziczenia. Niekiedy jednak odsunięcie krewnych od spadku nie należy do najłatwiejszych. Trzeba pamiętać o szeregu wymogów. Jakich?

REKLAMA

Znalazłeś pracę, ale ją straciłeś? Nowe przepisy pozwalają bezrobotnym wrócić do zasiłku

1 czerwca 2025 roku weszła w życie nowa ustawa o rynku pracy, która wprowadza zmiany dotyczące powrotu do zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z nowymi przepisami, osoba bezrobotna, która podjęła pracę lub rozpoczęła działalność gospodarczą, będzie mogła ponownie ubiegać się o zasiłek, jeśli spełni ustalone kryteria. Jakie? Oto szczegóły.

W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

REKLAMA

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

REKLAMA