Sąd: ZUS obniżył emeryturę. 7 lat trwało dojście do prawidłowej wysokości. Bez wyrównania

• Brak publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. wyklucza możliwość rekompensat dla 200 000 ludzi - z tej grupy nie wszyscy dadzą radę pójść do sądu
• Emerytka wygrywa w sądzie okręgowym z ZUS (jeszcze nieprawomocnie) i traci pieniądze
• Jakie są negatywne skutki rozproszonej kontroli konstytucyjności?

Na początku artykułu odpowiedź dlaczego sądy okręgowe uważają, że mogą zastąpić Trybunał Konstytucyjny. To efekt jednej z wykładni polskiej Konstytucji. Mówi, że nie tylko TK, ale i każdy sąd może oceniać Konstytucję RP. To tzw. „rozproszona kontrola konstytucyjności”. Według jej zasad sąd cywilny może samodzielnie oceniać (bez TK), czy dany przepis jest zgodny z Konstytucją.

I tak robią niektóre sądy co do wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

Brak publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. wyklucza możliwość rekompensat dla 200 000 ludzi - z tej grupy nie wszyscy dadzą radę pójść do sądu

Rząd odmówił publikacji wyroku z 4 czerwca 2024 r., co związało ręce ZUS w zakresie naprawy krzywdy około 150 000 – 200 000 (niektóre szacunki są jeszcze wyższe) emerytów. Więc sądy okręgowe na różne sposoby próbują ratować sytuację. Przypomnijmy, że chodzi o pomniejszanie emerytury powszechnej o wypłaty z emerytur wcześniejszych. Jeden ze sposobów ratowania sytuacji przez sądy, to bezpośrednie stosowanie konstytucji.

Przykład

WYROK z 15 stycznia Sądu Okręgowego w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. akt IV U 1089/24

Przewodniczył składowi sędziowskiemu: Sędzia Sądu Okręgowego Marek Przysucha.

Sprawa przeciwko ZUS o ustalenia wysokości emerytury. ZUS przegrywa sprawę.

Wyrok? Sąd Okręgowy w Częstochowie ustala wysokość emerytury W. Z. z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.z 2024 roku, poz. 1631 ze zm.) poczynając od 1 października 2024 roku. Z punktu widzenia emerytki to jest dopiero od 1 października 2024 r.

Emerytka wygrywa w sądzie okręgowym z ZUS (jeszcze nieprawomocnie) i traci pieniądze

I teraz kluczowe pytanie. Dlaczego ten wyrok jest niekorzystny? Emerytura jest podniesiona. Tak, ale od 1 października 2024 r.

Polecamy VAT 2025. Podatki część 2

Jakie są negatywne skutki rozproszonej kontroli konstytucyjności?

Sądy okręgowe mają ograniczone możliwości wypłaty wyrównania z mocą wsteczną. W przypadku powołanego jako przykład wyroku komplikuje sprawę to, że emerytka prawdopodobnie ostatecznie nie skorzystała z emerytury wyliczonej jej przez ZUS. Więc sądowi trudno byłoby wypłacić wyrównanie.

Dodatkowo prawdopodobnie emerytka złożyła wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. bez składania wniosku o wyrównanie.

Nawet, gdyby emerytka przyjęła wyliczenia ZUS, to regułą jest wyrównywanie wsteczne emerytur tylko 3 lata wstecz. I tym się różni wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. od wyroku sądu okręgowego albo apelacyjnego w takich sporach z ZUS jako powołany jako przykład - wyrok TK zakładał pełne wyrównanie wsteczne.