WZON dał 86 punktów. Osoba niepełnosprawna zmarła. Wniosek w ZUS. Czy rodzina otrzyma świadczenie wspierające?

Rodziny osób niepełnosprawnych szukają w sądach możliwości otrzymania pieniędzy ze świadczenia wspierającego, których nie zdążyła przed śmiercią otrzymać zmarła osoba niepełnosprawna.

Proces otrzymania świadczenia wspierającego jest tak długi, że jest ono wypłacane wstecznie. Jeżeli w czasie przyznawania świadczenia osoba niepełnosprawna umrze, pieniądze przypadają, chyba że udało się złożyć dokumenty w ZUS. Nawet wtedy jest ograniczenie kwotowe.

Świadczenie wspierające przyznane i wypłacone, trzeba oddać świadczenie pielęgnacyjne

Procedura przyznania świadczenia wspierającego jest dwuetapowa:

Etap 1) Wniosek do WZON i decyzja WZON (poziom potrzeby wsparcia w punktach)

Etap 2) wniosek do ZUS i decyzja ZUS.

Z przykładu wynika, że po przyznaniu świadczenia wspierającego przez ZUS wypłata sięga na przykład 12 miesięcy wstecz. To są kwoty rzędu 30 000 – 45 000 zł. Wiążę się też z tym obowiązek oddania świadczenia pielęgnacyjnego.

Przykład

Świadczenie wspierające nieprzyznane i niewypłacone, można zatrzymać świadczenie pielęgnacyjne

Pieniądze ze świadczenia wspierającego przepadają, jeżeli osoba niepełnosprawna zmarła przed złożeniem wniosku w ZUS. Czyli nawet jeżeli została wydana decyzja przez WZON, ale nie został złożony wniosek w ZUS, to pieniądze przepadają. Ale opiekun zachowuje świadczenie pielęgnacyjne.

Rodziny osób zmarłych idą do sądów. Na razie WSA i NSA

Rodziny zmarłych osób niepełnosprawnych próbowały sobie radzić z tą sytuacją. Czują się pokrzywdzone tym, że najpierw państwo skrzywdziło osobę niepełnosprawną przewlekłością przy przyznawaniu świadczenia wspierającego, a następnie to samo państwo nie zamierza ponieść konsekwencji sytuacji, które spowodowało.

Pomysłem rodzin osób niepełnosprawnych była instytucja bezczynności – złożyć wniosek w sądzie i sąd zmusi WZON do szybszego wydania decyzji. Zobaczmy jak wyglądała taka próba. Przykładem jest postanowienie WSA w Olsztynie z 21 listopada 2024 r. (sygn. akt II SAB/Ol 130/24).

Stan faktyczny jest taki:

1) 26 stycznia 2024 r. osoba niepełnosprawna złożyła do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Warmińsko-Mazurskim wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Wniosek poprawnie zawierał:

a) kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem i

b) kopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

2) Początek września 2024 r. - osoba niepełnosprawna zmarła.

3) Połowa października 2024 r. - organ umorzył postępowanie w sprawie wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

W dniu 1 października 2024 r. córka osoby niepełnosprawnej wniosła skargę na bezczynność organu w rozpoznaniu wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, żądając wypłaty należnego świadczenia wspierającego za okres od 26 stycznia 2024 r. do 1 września 2024 r. w wysokości 31.604,50 zł. Sąd oczywiście odmówił zajęcia się sprawą – jedyną osobą, która miała legitymację procesową do popędzenia urzędu, który nie wydał decyzji była osoba niepełnosprawna. Osoba ta zmarła więc sprawa w sądzie nie mogła się znaleźć po jej śmierci. Śmierć nastąpiła 1 września 2024 r. a córka zmarłej skierowała sprawę do sądu 1 października, a więc miesiąc później.

ZUS o śmierci w czasie procedury przyznawania świadczenia wspierającego (komunikat ZUS)

Krystyna Michałek, regionalny rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego, wyjaśnia, że w razie śmierci osoby uprawnionej, świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę przysługuje osobie wspólnie z nią zamieszkującą i gospodarującą za pełny miesiąc, w którym nastąpił zgon, o ile świadczenie to nie zostało za ten miesiąc wypłacone już osobie niepełnosprawnej.

- Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenie przysługiwało - mówi Krystyna Michałek.

Jak dodaje, jeśli osoba zmarła przed przyznaniem świadczenia wspierającego, to ZUS bada, czy na datę zgonu osoba z niepełnosprawnością spełniła wszystkie warunki do przyznania tego świadczenia tj.:

• posiadała decyzję wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, w której liczbę punktów ustalono na poziomie uprawniającym do przyznania świadczenia,

• złożyła wniosek do ZUS-u o świadczenie wspierające po tym, jak decyzja WZON-u stała się ostateczna,

• miała ukończone 18 lat,

• mieszkała w Polsce,

• była obywatelką lub obywatelem Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – to przebywała w Polsce i miała dostęp do rynku pracy.

Jeśli warunki były spełnione, to osoba wspólnie z nią zamieszkująca i gospodarująca może złożyć wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia wspierającego (formularz SWN-INF).

Jeśli osoba zmarła wniosek o świadczenie wspierające złożyła do ZUS-u w ciągu 3 miesięcy od otrzymania ostatecznej decyzji WZON, to ZUS wypłaci osobie uprawnionej świadczenie z wyrównaniem od dnia jego przyznania.

- Jeśli wniosek wpłynął po tym terminie, to świadczenie będzie przyznane od miesiąca złożenia wniosku do ZUS-u - mówi Krystyna Michałek.

WZON umorzy postępowanie

A jeśli osoba starająca się o świadczenie wspierające zmarłaby już po złożeniu wniosku do WZON, ale jeszcze przed wydaniem decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia?

- Wówczas wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności umorzy postępowanie. Bliskich wnioskodawców prosimy o poinformowanie o śmierci takiej osoby i dostarczenie kopii aktu zgonu - mówi Paweł Bednarski, przewodniczący Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Bydgoszczy.

Źródło: Gazeta Pomorska link