Organizacja czasu pracy a elastyczne formy zatrudnienia

Wśród 500 pracowników i 200 firm (zatrudniających co najmniej 10 osób), PKPP Lewiatan przeprowadziła badania, których celem była ocena popularności oraz przydatności stosowania elastycznych form zatrudnienia i organizacji czasu pracy, w tym rozwiązań przewidzianych ustawą antykryzysową. Badaniem objęte zostały firmy reprezentatywne dla badanej populacji ze względu na liczbę zatrudnionych, branżę oraz województwo. 

Jak dowiodło przeprowadzone badanie spontaniczne skojarzenia z terminem „elastyczność zatrudnienia" są stosunkowo zbliżone w grupie przedsiębiorców oraz pracowników. W obu przypadkach respondenci odnosili się głównie do różnych form zatrudnienia (26% pracodawców, 31% pracowników) oraz stosowania elastycznego czasu pracy (21% pracodawców, 12% pracowników).

Zobacz: Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą

W badaniu poprosiliśmy także o wskazanie sposobów zwiększających elastyczność zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Przedstawiciele firm najczęściej wskazywali na: 

-umowy o pracę na czas określony (19%),
-indywidualny czas pracy (16%),
-zmniejszenie wymiaru pracy (12%), oraz
-umowy cywilno prawne (umowy zlecenia 12%, umowy o dzieło 9%). 

Zobacz: Obniżenie wynagrodzenia za wadliwą pracę

Skojarzenia pracowników skupione były wyłącznie wokół pewnych form wykonywania pracy, w tym głównie wokół umów cywilno-prawnych (umowy zlecenia 12%, umowy o dzieło 11%) oraz umów na czas określony (7%). W odpowiedziach pracownicy nie odnosili się do żadnych form organizacji czasu pracy, które również mogą stanowić sposób zwiększający elastyczność zatrudnienia. Biorąc pod uwagę dalsze wyniki badania wydaje się, że powodem, dla którego tak się dzieje jest stosunkowo niskie zrozumienie i znajomość wśród pracowników przepisów regulujących czas pracy.

„Relatywnie wysoka znajomość rozwiązań elastycznego rynku pracy tylko w niewielkim stopniu przekłada się na ich stosowanie w praktyce. Jedynym rozwiązaniem, które jest stosowane powszechnie jest zatrudnienie na czas określony. Z badania wynika ponadto, że tą formą zatrudnienia objętych jest coraz mniej pracowników. O ile w przeszłości objętych nim było 47% pracowników z badanych firm, o tyle dziś umowa na czas określony ma zastosowanie do zaledwie 18 % z nich. Ten wynik odzwierciedla konsekwencje wprowadzenia w życie ograniczeń czasowych w stosowaniu umów na czas określony, które wprowadziła ustawa antykryzysowa" - mówi Małgorzata Rusewicz, dyrektorka Departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy PKPP Lewiatan. 

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Popularna jest także praca w niepełnym wymiarze godzin, stosowana przez 55% badanych przedsiębiorstw oraz zatrudnianie w oparciu o umowy cywilno-prawne, stosowana w 39% badanych firm. 

Przeprowadzone przez PKPP Lewiatan badanie dowiodło, że choć polskie przepisy posiadają szeroki wachlarz regulacji umożliwiających stosowanie elastycznych form wykonywania pracy oraz organizacji czasu pracy, to wiele z obowiązujących przepisów należałoby nadal upraszczać i udoskonalać. Krokiem niezbędnym do zwiększenia wykorzystywania tych przepisów jest również ich większa popularyzacja wśród pracowników i pracodawców. Badanie pokazało bowiem, że aż 24% pracodawców i ponad połowa (52%) pracowników nie potrafi wymienić żadnego rozwiązania zwiększającego elastyczność zatrudnienia. Jednocześnie 11% pracodawców i aż 34% (!) pracowników nie potrafi podać żadnego skojarzenia z terminem „elastyczność zatrudnienia". To obrazuje jak niska wśród polskiego społeczeństwa jest świadomość nt. rozwiązań, które poprawiają elastyczność zatrudnienia i mogą wspierać godzenie życia zawodowego z rodzinnym.

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan