Młodociany pracownik – od 1 września może nim zostać 15-latek

Młodociany pracownik

Tematyka młodocianych pracowników, jak bumerang, powraca w każde wakacje. Młodzi ludzie zawzięcie poszukują pracy by zebrać ,,trochę grosza’’ na swoje wydatki. Z uwagi na brak doświadczenia nie są jednak zbyt wybredni, jeżeli chodzi o proponowane stanowiska pracy i w większości przyjmą każdą pracę.

Pracodawcy przeważnie proponują młodym osobom zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej – najczęściej na podstawie umowy zlecenia. Taka umowa to zazwyczaj duża elastyczność jednak idzie za tym mała ochrona. Rzadkością jest zatrudnianie młodych ludzi na podstawie umowy o pracę, co w świetle prawa nie powinno mieć miejsca bowiem przepisy w tej materii są jasne - jeżeli praca odbywa się w warunkach typowych dla stosunku pracy (podporządkowanie, wyznaczone godziny pracy itd. – art. 22 Kodeksu pracy), wówczas należy zawrzeć umowę o pracę.

Umowy cywilnoprawne

Pojęcie młodocianego pracownika odnosi się do zatrudnienia na podstawie umowy o pracę co jest regulowane przepisami Kodeksu pracy (k.p.) –przepisy k.p. nie znajdują więc zastosowania do zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych, co bynajmniej nie oznacza, że małoletni nie może podjąć pracy na ich podstawie.

Jeżeli chodzi o umowy cywilnoprawne to małoletni, czyli w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, osoba która ukończyła 13 lat, a nie ukończyła 18-tu, może skorzystać z możliwości zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło). Na jego pracę małoletniego, musi jednak wyrazić zgodę jego przedstawiciel ustawowy, czyli zwykle jego rodzic.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Kim jest młodociany pracownik?

W świetle obecnie obowiązujących przepisów k.p. młodocianym pracownikiem jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat i jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac lub umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Od 1 września 2018 r. nastąpi zmiana definicji młodocianego. Otóż od tego dnia młodocianym będzie osoba która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.

Zatrudniony może zostać wyłącznie młodociany, który:

• ukończył co najmniej 8-letnią szkołę podstawową (gimnazjum);
• przedstawi świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

Istnieją jednak wyjątki, kiedy możliwe jest zatrudnienie osoby młodocianej, która nie spełnia kryterium wieku i ukończenia szkoły – są one określone w rozporządzeniu MPiPS.

Umowa w celu przygotowania zawodowego

Młodociany nieposiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony (tylko) w celu przygotowania zawodowego. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego zawierana jest z młodocianym w formie nauki zawodu albo przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Nauka zawodu trwa od 24 miesięcy i do maksymalnie 36 miesięcy, natomiast przyuczenie do wykonywania określonej pracy może trwać od 3 do 6 miesięcy.

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego zawierana z młodocianym pracownikiem, jest umową zawieraną na piśmie na czas nieokreślony, mimo że czas trwania nauki zawodu jest ściśle określony. Za wykonywaną pracę młodociany oczywiście otrzymać musi od pracodawcy wynagrodzenie.  

Jeżeli zaś chodzi o czas pracy pracownika młodocianego, to:

• w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę,
• w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

W sytuacji, gdy dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

Istnieje całkowity zakaz zatrudniania młodocianych w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

Szczegółowe zasady dotyczące pracy młodocianego na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego dotyczące m.in. urlopu młodocianego, przerwy od pracy znajdziesz w poniższym artykule.

Umowa o pracę przy wykonywaniu lekkich prac

Prace lekkie to prace, które nie powodują zagrożenia dla zdrowia, życia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie utrudniają młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Sporządzenie wykazu lekkich prac to obowiązek pracodawcy. Tworząc go musi uwzględnić występujące u niego warunki pracy i stanowiska. Wykaz prac lekkich nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym (rozp. RM z 24.08.2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac). Treść takiego wykazu musi zaakceptować lekarz medycyny pracy, a zatwierdzić inspektor pracy.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 108 z późn. zm.)