REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik ma prawo do przerw w pracy

Ewa Drzewiecka
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Prawo do przerw jest uprawnieniem pracownika. Mogą one być przeznaczone na spożycie posiłku lub na chwilowy odpoczynek. Mimo nieświadczenia pracy, za większość przerw przysługuje wynagrodzenie.


Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy. Zatem do czasu pracy wlicza się nie tylko okres wykonywania pracy, ale także:

REKLAMA

• oczekiwanie na przydział pracy,

• niewykonywanie pracy w razie przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy albo niezawinionego przestoju (art. 81 k.p.),

• przerwy w pracy:

- 15-minutowa przerwa na spożycie posiłku (art. 134 k.p.),

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- z tytułu pracy w warunkach szczególnie szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia (art. 145 par. 1 k.p.),

- na karmienie dziecka piersią (art. 187 k.p.),

- po godzinie pracy z komputerem (par. 7 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe),

- 15-minutowa przerwa na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek (art. 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych),

- 30-minutowa przerwa pracownika młodocianego, którego dobowy wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny (art. 202 par. 31 k.p.),

szkolenie bhp (art. 2373 par. 3 k.p.),

• niewykonywanie pracy w związku z przeprowadzaniem badań okresowych i kontrolnych w godzinach pracy (art. 229 par. 3 k.p.),

• przeprowadzanie w godzinach pracy badań lekarskich w związku z ciążą (art. 185 par. 2 k.p.),

• niewykonywanie pracy w związku z wzięciem udziału w konsultacjach, o których mowa w art. 23711a k.p.

nauka młodocianego w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy (art. 202 par. 3 k.p.).

Przerwa na spożycie posiłku

Pracownikowi przysługuje 15-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy, jeżeli jego dobowy wymiar wynosi co najmniej sześć godzin (art. 134 k.p.). Prawo do przerwy związane jest z faktycznym czasem wykonywania pracy w danym dniu, a nie z wymiarem czasu pracy danego pracownika. Taka sama przerwa (15 minut) przysługuje zatem pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi 12 godzin, jak i pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy, który tylko w niektóre dni pracuje sześć godzin (wówczas w te dni pracodawca jest obowiązany zapewnić mu przerwę w pracy).

Przerwa na posiłek przysługuje bez względu na to, czy pracownik rzeczywiście spożywa posiłek podczas tej przerwy czy nie. Wprowadzenie jej nie może oznaczać skrócenia dobowego wymiaru czasu pracy, czyli opuszczenia pracy wcześniej o 15 minut. Jest ona niezależna od innych przewidzianych prawem przerw w pracy, np. przerwy po godzinie pracy z komputerem.

Pracodawca może:

• wyraźnie określić czas korzystania przez pracowników z tej przerwy, np. przy pracach, które nie mogą być przerywane i konieczne jest zastąpienia pracownika korzystającego z przerwy przez inna osobę albo

• ustalić, że pracownicy mogą z niej korzystać w dowolnym czasie.

Na załatwienie spraw osobistych

Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę, niewliczaną do czasu pracy i przeznaczoną na załatwianie spraw osobistych lub spożycie posiłku. Czas trwania takiej przerwy nie może przekraczać 60 minut (art. 141 par. 1 k.p.). Wprowadzenie tej przerwy skutkuje przesunięciem godziny wyjścia z pracy o czas jej trwania, pomimo że czas pracy pracownika nie ulegnie zmianie.

Godzinnej przerwy na załatwienie spraw osobistych lub spożycie posiłku nie można dzielić. Dopuszczalne jest jej połączenie z przerwą 15-minutową, którą wlicza się do czasu pracy. Przerwę tę wprowadza się w układzie zbiorowym pracy albo w regulaminie pracy, a jeżeli u pracodawcy nie obowiązuje układ zbiorowy i nie jest on zobowiązany do wydania regulaminu pracy - w umowie o pracę (art. 141 par. 2 k.p.).

Przerwa od komputera

Prawo pracownika do przerwy ze względu na zapewnienie bezpiecznej pracy przy monitorach ekranowych wprowadza rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Przepisy te nie dotyczą wszystkich pracowników wykonujących pracę na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Rozporządzenia nie stosuje się do:

• kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów,

• systemów komputerowych na pokładach środków transportu,

• systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego,

• systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy,

• kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub innych pomiarów,

• maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym.

Pozostałym pracownikom, których praca nie wiąże się z sytuacjami wymienionymi powyżej, pracodawca jest obowiązany tak organizować pracę, aby zapewnić po każdej godzinie nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego co najmniej pięciominutową przerwę, wliczaną do czasu pracy.

Przerwy po godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego nie pozostają w żadnym związku z przerwami ze względu na uciążliwe lub szczególnie szkodliwe warunki pracy. Oznacza to, że nie są one wliczane do przerw przysługujących ze względu na warunki pracy.

Warunki uciążliwe dla zdrowia

Wobec pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych (np. wymagających szczególnej koncentracji) lub szczególnie szkodliwych (narażenie na działanie substancji trujących, promieniowanie) dla zdrowia należy zastosować normy czasu pracy krótsze niż określone w art. 129 k.p.

Skrócenie czasu pracy może nastąpić albo przez obniżenie norm czasu pracy albo ustanowienie przerw wliczanych do czasu pracy (art. 145 k.p.). Powyższych sposobów nie łączy się. Skrócenie czasu pracy nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia za pracę, nawet w przypadku określenia wynagrodzenia stawką godzinową czy dniówkową.

Krótszy czas pracy

Kodeks pracy nie określa granic czasu trwania wymienionych przerw i ich liczby. Kwestie te rozstrzyga układ zbiorowy lub regulamin pracy, a jeśli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (zatrudnia mniej niż 20 pracowników) - obwieszczenie, o którym mowa w art. 150 k.p.

Wykaz prac objętych skróconym czasem pracy ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub z ich przedstawicielami (w trybie i na zasadach określonych w art. 23711a i art. 23713a oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Wykaz powinien zostać zamieszczony w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy albo w obwieszczeniu pracodawcy.

Przerwa przy pracy monotonnej

Wobec pracowników zatrudnionych przy pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie należy zastosować normy czasu pracy krótsze niż określone w art. 129 k.p. Skrócenie czasu polega wyłącznie na wprowadzeniu przerw wliczanych do czasu pracy.

Monotonia pracy zagraża bezpieczeństwu pracy ze względu na zmniejszenie czujności pracownika i błędy, jakie może on popełnić. Praca monotonna, czyli długotrwałe wykonywanie powtarzalnych zadań, prowadzi do zmęczenia, spadku i wahania sprawności fizycznej i umysłowej oraz wydajności w pracy, obniżenia zdolności do dostosowywania się do zmieniających się warunków, a także do obniżenia czujności pracownika. Przerwy w wykonywaniu pracy monotonnej będą zatem korzystne zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Na karmienie dziecka piersią

Przerwy na karmienie dziecka, wliczane do czasu pracy, przewiduje art. 187 k.p. Przerwy przysługują tylko wtedy, gdy pracownica karmi dziecko piersią. Przerwy nie przysługują matce zatrudnionej przez czas krótszy niż cztery godzin dziennie. Jeżeli czas pracy jest dłuższy niż cztery godziny, ale nie przekracza sześciu godzin, wówczas kobieta ma prawo do jednej półgodzinnej przerwy. Pracująca dłużej niż sześć godzin dziennie jest uprawniona do dwóch półgodzinnych przerw. Jeśli karmi więcej niż jedno dziecko, czas przysługujących jej przerw w pracy wydłuża się z 30 do 45 minut. Postanowienia układów zbiorowych lub regulaminów pracy mogą przewidywać większą liczbę i wymiar tych przerw. Przerwy przysługują przez cały okres karmienia piersią, niezależnie od czasu jego trwania.

Czas wykorzystywania przerw pracodawca uzgadnia z pracownicą. Na jej wniosek mogą być udzielane w ciągu dnia łącznie, np. ze względu na dojazd. Natomiast nie można łączyć przerw z kilku dni i wykorzystywać ich łącznie w postaci wolnego dnia, gdyż byłoby to sprzeczne z celem tych przerw.

PRZYKŁAD:

KUMULACJA ZAKAZANA

Pracownik zatrudniony przy obsłudze monitorów ekranowych wystąpił z wnioskiem do pracodawcy, aby zamiast korzystać z kilku pięciominutowych przerw w trakcie dnia pracy, mógł wychodzić z pracy wcześniej. Chciał także przerwy te połączyć z 15-minutową przerwą śniadaniową. Pracodawca nie może uwzględnić jednak takiego wniosku pracownika. Istotne jest, by przerwa po godzinie nieprzerwanej pracy z monitorem ekranowym miała miejsce rzeczywiście po godzinie pracy. Nie jest dopuszczalne skumulowanie przerw po kilku godzinach pracy ani tym bardziej zsumowanie wszystkich przerw przypadających danego dnia i przesunięcie ich na dzień następny lub na koniec dnia, co spowoduje wcześniejsze zakończenie przez pracownika dnia pracy.

PRZYKŁAD:

POTRZEBNE ZAŚWIADCZENIE

Pracownica chce skorzystać z przerw na karmienie dziecka piersią. Pracodawca zażądał od niej jednak zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego ten fakt. Pracodawca mógł domagać się zaświadczenia lekarskiego, aby udzielić przerwy na karmienie piersią. Przerwy na karmienie są bowiem udzielane na wniosek pracownicy zawierający oświadczenie o karmieniu piersią. Prawo do korzystania z przerw przysługuje pracownicy dopóki karmi dziecko piersią. Ten czas może być różny w przypadku różnych kobiet. W przepisie nie ustalono też maksymalnej granicy wieku dziecka, które może być karmione piersią. Na żądanie pracodawcy, od którego pracownica domaga się udzielania zwolnienia od pracy w celu nakarmienia dziecka piersią, jest ona więc obowiązana przedstawić stosowne zaświadczenie lekarza. Zaświadczenie może wydać lekarz sprawujący opiekę nad kobietą lub dzieckiem.

Ewa Drzewiecka

gp@infor.pl

Podstawa prawna

• Art. 128, 129, 134, 145, 187 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

• Art. 17 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 ze zm.).

• Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
WSA: w sądach spory o odmowę przyznania „starego” świadczenia pielęgnacyjnego 2988 zł. Rodzice nie chcą "nowego" świadczenia

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje "nowe" świadczenie pielęgnacyjne. Ale wciąż można otrzymać "stare". W praktyce nie jest to proste

Co w sytuacji gdy renta wdowia przekroczy limit?

Renta wdowia jest ograniczona limitem ustawowym. Wysokość tego nowego świadczenia dla wdów i wdowców nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Co będzie się działo w sytuacji gdy renta wdowia przekroczy ten limit? Co wówczas zrobi ZUS?

Nie tylko bon energetyczny. ZUS wypłaca także ryczałt energetyczny. Jak go uzyskać?

Do 30 września 2024 r. można składać wnioski o bon energetyczny. Nie jest to jedyne świadczenie, które ma łagodzić wysokie koszty energii. Co miesiąc ZUS wypłaca uprawnionym niemal 300 zł ryczałtu energetycznego.

MRPiPS pracuje nad przepisami, które usprawnią proces orzekania o niepełnosprawności

Resort rodziny, pracy i polityki społecznej pracuje nad projektem zmian w ustawie o rehabilitacji, które mają przyczynić się do usprawnienia pracy zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności. Regulacja zakłada też m.in. rozszerzenie miejsc wstępu z psem asystującym.

REKLAMA

Od 1 października rusza program Aktywny Rodzic. Wnioski o świadczenia można składać do ZUS

Od 1 października 2024 roku ruszy program Aktywny Rodzic, który wprowadza nowe świadczenia pieniężne dla rodzin. Program ma ułatwić rodzicom pogodzenie zadań związanych z rodzicielstwem i aktywizacją zawodową. Wnioski o świadczenia można składać do ZUS od 1 października 2024 r.

Rusza operacja „Feniks”. Szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz wyjaśnia

Szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz przekazał, że rozpoczęta w poniedziałek 23 września operacja „Feniks” dotyczy zaangażowania wojska w odbudowę zalanych terenów, zabezpieczenia przesiąkniętych wałów po przejściu fali. Wydzielono 25 706 żołnierzy.

Wyrok za szabrownictwo: Sąd w Głubczycach skazał na 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 4 i 6 tysięcy złotych

Szabrownictwo po powodzi. Na kary ośmiu miesięcy pozbawienia wolności skazał Sąd Rejonowy w Prudniku dwóch mężczyzn, którzy podczas powodzi w Głuchołazach ukradli garaż powodzianina. Wyrok jest nieprawomocny.

Duże zmiany dla niepełnosprawnych w 2025 roku. Zmiana zasad orzekania, weryfikacja ważności orzeczenia, maksymalne terminy rozpatrywania wniosków, przedłużenie ważności kart parkingowych

Doprecyzowane będą przepisy dotyczące procedury rozpatrywania wniosków o uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności. Wniosek taki będzie musiał być rozpatrzony nie dłużej niż w 3 miesiące w I instancji i nie dłużej niż 2 miesiące w przypadku odwołania do II instancji. Na rok 2025 będzie rozszerzona możliwość ustalania poziomu potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku. Ponadto nowe przepisy określą możliwość wydłużenia ważności kart parkingowych w związku z wydłużonym zachowaniem ważności dotychczasowych orzeczeń o niepełnosprawności. Nowością będą też przepisy pozwalające na weryfikację ważności orzeczenia o niepełnosprawności. To nie wszystkie zmiany jakie wynikają z opublikowanych 23 września 2024 r. założeń nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy wejdą w życie najprawdopodobniej w 2025 roku.

REKLAMA

Zmiany w terminach wypłaty emerytur w październiku 2024 r. Sprawdź, kiedy będą przelewy, a kiedy przekazy i kto dostanie dwa świadczenia

Zmiany w terminach wypłaty emerytur. W październiku 2024 r. Sprawdź, kiedy będą przelewy, a kiedy przekazy pocztowe i kto dostanie dwa świadczenia w jednym miesiącu. Sprawę determinuje nie tylko kalendarz, ale i powódź.

Pobrane RKO a babciowe, aktywnie w żłobku i aktywnie w domu [Przykład]

Czy rodzice, którzy mają już pobrane RKO w pełnej kwocie mogą wnioskować o babciowe, aktywnie w żłobku lub aktywnie w domu? Czy pobranie 12 tys. zł wyklucza możliwość pobierania świadczeń z nowego programu "Aktywny rodzic"?

REKLAMA