REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop wypoczynkowy. Wszystko, o czym pracownik powinien wiedzieć

Dziennikarka medyczno-prawna
Co pracownik powinien wiedzieć o urlopie wypoczynkowym?
Co pracownik powinien wiedzieć o urlopie wypoczynkowym?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Urlop wypoczynkowy – komu przysługuje? Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. To niezbywalne prawo pracownika, które gwarantują przepisy kodeksu pracy. Kiedy przysługuje urlop wypoczynkowy? Od czego uzależniona jest ilość dni przysługujących danemu pracownikowi?  
rozwiń >

Urlop wypoczynkowy - prawo pracownika

Prawo do odpoczynku to jedno z podstawowych praw pracownika wynikające z art. 14 Kodeksu pracy. Uprawnienie to jest realizowane przez przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy i urlopach wypoczynkowych. Obowiązkiem pracodawcy jest udzielić pracownikowi urlopu, w roku w którym zostało nabyte do niego prawo. 

REKLAMA

Pierwsza praca i pierwszy urlop wypoczynkowy 

Jak stanowi Kodeks pracy – pracownik po raz pierwszy podejmujący pracę w roku kalendarzowym, w którym ją podjął nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów uzyskuje się w każdym następnym roku kalendarzowym.

Przepracowawszy pierwszy rok, każdy pracownik nabywa prawo do urlopu, który nalicza się z góry. Czyli, że już po przepracowaniu jednego dnia należy mu się odpowiednia liczba dni urlopowych: 

  • 2 dni przy wymiarze 20 dni urlopu; 
  • 3 dni przy wymiarze 26 dni urlopu. 

W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu, wymiar urlopu oblicza się proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia – za podstawę biorąc 20 bądź 26 dni urlopu. Każdy niepełny dzień urlopu zaokrąglony zostaje w górę z korzyścią dla pracownika.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Liczba dni urlopu przysługująca pracownikowi

Długość przysługującego urlopu uzależniona jest stażem pracy pracownika, zgodnie z art. 154 kodeksu pracy: 

  • 20 dni urlopu – staż pracy poniżej 10 lat; 
  • 26 dni urlopu – staż pracy co najmniej 10 lat. 

Ponadto do stażu pracy zalicza się wszystkie wcześniejsze okresy zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu, jak i sposób ustania stosunku pracy. Do stażu pracy stanowiącego podstawę wymiaru urlopu, zalicza się także okresy ukończonej nauki w: 

  • zawodowej lub innej równorzędnej szkole zawodowej (3 lata); 
  • średniej szkole zawodowej (5 lat); 
  • średniej szkole zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych (5 lat); 
  • średniej szkole ogólnokształcącej (4 lat); 
  • szkole policealnej (6 lat); 
  • szkole wyższej (8 lat).

Należy pamiętać, że okresy te się nie sumują. W przypadku, gdy pracownik pobierający naukę był w tym samym czasie zatrudniony – do stażu pracy uwzględniony zostaje albo okres pracy albo okres nauki (co jest korzystniejsze dla pracownika).

Do stażu pracy, który stanowi podstawę wymiaru urlopu wypoczynkowego zalicza się czas: 

  • za który przysługuje odszkodowanie, jeżeli pracownikowi został skrócony okres wypowiedzenia i nie podjął w tym czasie pracy; 
  • urlopu wychowawczego;
  • urlopu bezpłatnego przyznanego nieletniemu w okresie ferii szkolnych;
  • pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium;
  • czynnej służby wojskowej;
  • urlopu bezpłatnego przyznanego powołanemu do ćwiczeń wojskowych;
  • służby zastępczej;
  • prowadzenia bądź pracowania w gospodarstwie rolnym;
  • pracy za granicą.

Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego

Pracownik ma prawo podzielić urlop wypoczynkowy na kilka części – przepisy kodeksu pracy określają, że jedna z tych części nie może być krótsza niż 14 dni kalendarzowych. Przepisy gwarantują pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego przynajmniej jeden urlop dwutygodniowy – co jest istotne dla pracodawców podczas układania planu urlopowego, który powinien uwzględnić wnioski pracowników a także zapewnić normalny tok pracy w zakładzie. W przypadku, gdy pracodawca wyrazi zgodę, pracownik może wykorzystać jednorazowo cały przysługujący mu urlop.

Urlop pracownika młodocianego 

Pracownik młodociany ma także prawo do urlopu wypoczynkowego i to w wyższym wymiarze, niż pracownik pełnoletni. Przysługuje mu: 

  • 12 dni urlopu (po przepracowaniu 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy); 
  • 26 dni urlopu (po upływie roku od zatrudnienia).

W przypadku pracownika młodocianego wymiary urlopu w tych dwóch przypadkach sumują się – w pierwszym roku zatrudnienia pracownik ma prawo do 36 dni urlopu. W kolejnych latach urlop wynosi 26 dni. Po uzyskaniu przez pracownika młodocianego pełnoletności urlop wypoczynkowy ulega zmniejszeniu do 20 dni (w przypadku, gdy prawo do urlopu nabył przed ukończeniem 18 lat).

Urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim i urlop zaległy 

Pracownik wracający do pracy po urlopie macierzyńskim ma prawo do wykorzystania całego urlopu wypoczynkowego, jaki przysługuje mu w danym roku kalendarzowym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Pracodawca nie ma prawa odmówić przyznania tego urlopu.

W przypadku niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego – nie przepada, tylko przechodzi na kolejny rok kalendarzowy. Jak stanowi art. 168. Kodeksu pracy: „Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art. 1672”. 

Ważne

Na zaległy urlop wypoczynkowy pracodawca może wysłać pracownika nawet bez jego zgody.

Urlop wypoczynkowy na żądanie

Pracownik zatrudniony na umowę o pracę bez względu na wymiar urlopu wypoczynkowego ma prawo do 4 dni urlopu na żądanie, który jest częścią przysługującego urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że nie są to dodatkowe dni wolne. Urlop na żądanie można zgłosić pracodawcy w dniu pracy, jednak nie później niż w chwili planowanego rozpoczęcia pracy.

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Pracownik za wykorzystanie urlopu wypoczynkowego powinien otrzymać takie samo wynagrodzenie, jak to, które otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował. W wynagrodzeniu urlopowym uwzględnione zostaje wynagrodzenie zasadnicze oraz składniki zmienne, mające charakter powtarzalny.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Jak obliczyć? 

Pracodawca nie może wypłacić pracownikowi ekwiwalentu za urlop i tym samym zwolnić się z obowiązku udzielenia go. 

Obowiązek wypłacenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop zachodzi, gdy umowa o pracę wygasa bądź zostaje zakończona i nie jest planowane jej wznowienie. Do obliczenia wysokości ekwiwalentu wykorzystuje się współczynnik ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Jego wysokość zależy od łącznej liczby dni wolnych od pracy w przeciętnym pięciodniowym tygodniu pracy w danym roku kalendarzowym (niedziele, soboty i święta). 

Jak podaje Państwowa Inspekcja Pracy, podstawę do obliczenia ekwiwalentu stanowią: 

  • składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości, w wysokości należnej w miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do tego ekwiwalentu; 
  • wynagrodzenie zmienne wypłacone pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy składników przysługujących za okresy nie dłuższe, niż jeden miesiąc) oraz wynagrodzenie zmienne wypłacone w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy to składników przysługujących za okresy dłuższe niż jeden miesiąc).

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • łuki
    2023-07-12 17:08:37
    Mnie już na szczęście przysługuje 26 dni i połowę odbieram we wrześniu. Lecę do Egiptu enter air z itaką, żeby mieć pewną pogodę. Resztę wolnego wezmę jakoś pod koniec roku, żeby pojechać w góry na narty.
    1
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Grypa bez umowy o pracę. Co „chorobowym”?

Zmieniasz pracę, jesteś na wypowiedzeniu i dopadła cię grypa? A może właśnie straciłeś pracę i zachorowałeś zanim znalazłeś nowe miejsce zatrudnienia? Także wtedy możesz być na „chorobowym”. Żeby to było możliwe muszą być spełnione określone warunki. 

Znamy zwycięzcę plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku 2023! Wiecie, co oznacza to słowo?

"Rel" – decyzją internautów – zostało Młodzieżowym Słowem Roku 2023. W konkursie oddano ponad 140 tys. głosów. Jakie słowa znalazły się na kolejnych miejscach? Wiecie, co oznaczają? 

Podwyżki w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. Tuż przed odejściem rządu M. Morawieckiego

Odchodzący rząd m.Morawieckiego planuje rzutem na taśmę podwyżki w policji, SG i PSG poprzez zmianę rozporządzenia z 2 lutego 2010 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

Wypadek przy pracy - jakie odszkodowanie się należy? Ile wynosi?

Pracownik - o ile jest zgłoszony do ubezpieczenia wypadkowego w ZUS - może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy lub uszczerbek na zdrowiu z powodu choroby zawodowej. Odszkodowanie można otrzymać za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Do 31 marca 2024 roku stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wynosi 1269 zł netto.

REKLAMA

TSUE: w czasie pandemii można zakazać podróżowania, nakazać testy i kwarantannę - ale pod pewnymi warunkami

W wyroku z 5 grudnia 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że w czasie pandemii państwo członkowskie UE może zakazać innych niż niezbędne podróży do innych państw członkowskich, sklasyfikowanych jako obszary wysokiego ryzyka na podstawie panującej tam sytuacji zdrowotnej. Może ono również nałożyć na osoby, które wjeżdżają na jego terytorium, obowiązek poddania się testom diagnostycznym i odbycia kwarantanny. Ale zdaniem TSUE, środki te muszą być jednak uzasadnione, jasne, precyzyjne, niedyskryminacyjne i proporcjonalne. Powinny również podlegać zaskarżeniu.

ZNP o podwyżkach u nauczycieli: Kwota bazowa. Rozporządzenie o wynagrodzeniu zasadniczym. Pensja przeciętna w gospodarce. Nadgodziny

Związek Nauczycielstwa Polskiego: Oczekujemy podwyżek pensji nauczycieli o 30% albo 1500 zł brutto (w zależności, co będzie korzystniejsze).

Nowa benzyna E10 od stycznia 2024 r. MKiŚ: Nie wlewaj do baku jeżeli masz stary silnik, bo uszkodzisz układ paliwowy!

Nowa benzyna 95-oktanowa z zawartością do 10% biokomponentów (E10) zacznie być sprzedawana na stacjach benzynowych w Polsce już od 1 stycznia 2024 r. - poinformowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ). Benzyna E10 zastąpi benzynę E5 o liczbie oktanowej 95. Ale uwaga, nie każdy silnik może pracować na nowej benzynie. W dokumentach pojazdu lub na klapie wlewu paliwa w samochodzie powinno znajdować się charakterystyczne oznaczenie E10 – potwierdzające dostosowanie samochodu do nowego paliwa. Właściciele starszych pojazdów powinni sprawdzić, czy ich pojazdy są dostosowane do tankowania nowego paliwa. Służy do tego wyszukiwarka przygotowana przez MKiŚ.

Wzór: Zawiadomienie gminy o niemożności odśnieżenia gminnego chodnika przed Twoim domem. Gmina nie może zignorować tego pisma

Wysłanie zawiadomienia zmusi gminę do zajęcia się jej chodnikiem. Gmina będzie jednak żądała zapłaty za to, że odśnieżyła swój chodnik. Tak, dobrze zrozumiałeś - zapłacisz za to, że gmina odśnieżyła chodnik należący do niej. I urzędnicy nie są tu złośliwi. Pobranie od Ciebie pieniędzy nakazują przepisy, TK i SN powołujący się na tradycję prawną, która od co najmniej 1928 r. każe mieszczanom bez wynagrodzenia odśnieżać publiczne tereny wokół ich domów. 

REKLAMA

Dodatkowe 900 zł na ferie dla dziecka. Do tego dopłata z ZFŚS. Ferie robią się prawie darmowe. Sprawdź czy spełniasz warunki.

Choć w grudniu większość z nas żyje myślami o świętach Bożego Narodzenia i prezentach, to dla rodziców jest to też najwyższy czas na to, by zastanowić się nad tym, jak dzieci i młodzież spędzą nadchodzące wielkimi krokami zimowe ferie. Czy każda rodzina ma szansę na uzyskanie na ten cel dodatkowych pieniędzy? Jak się okazuje, do wzięcia jest nie tylko świadczenie z ZFŚS, ale także dodatkowe 900 zł na wypoczynek zimowy.

Czy „alimenciarz” może być niegodnym dziedziczenia?

Ostatnie zmiany w prawie spadkowym dotyczą m.in. osób uchylających się od płacenia alimentów. Trzeba jednak pamiętać, iż istnieją określone warunki do uznania spadkobiercy niegodnym dziedziczenia.

REKLAMA