ZUS pokryje koszty rehabilitacji w sanatorium i nie tylko. Komu i przy jakich schorzeniach? Skierowanie, wniosek, lista ośrodków, zabiegi

• Kto może mieć bezpłatną rehabilitację leczniczą na koszt ZUS-u?
• Wniosek o sanatorium z ZUS
• Decyzja należy do lekarza orzecznika ZUS
• Standardowo 24 dni rehabilitacji leczniczej. Jakie schorzenia można rehabilitować?
• Jakie zabiegi finansuje ZUS?
• Wszelkie koszty ponosi ZUS
• Lista sanatoriów 2025 - ośrodki rehabilitacyjne mające umowę z ZUS
• Ulotki ZUS dotyczące rehabilitacji leczniczej poszczególnych kategorii schorzeń

Kto może mieć bezpłatną rehabilitację leczniczą na koszt ZUS-u?

Z programu rehabilitacji leczniczej finansowanej przez ZUS-u mogą skorzystać te osoby ubezpieczone w ZUS, które są zagrożone utratą zdolności do pracy. Musi jednak istnieć szansa, że ją odzyskają po rehabilitacji. Aby pojechać do sanatorium w ramach ubezpieczenia w ZUS trzeba ponadto spełnić jeden z poniższych warunków:
- być ubezpieczonym w ZUS z tytułu pracy zawodowej,
- pobierać  zasiłek chorobowy  lub  świadczenie rehabilitacyjne,
- pobierać  rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy.

Z rehabilitacji leczniczej z ZUS można także skorzystać, jeśli:
- podczas kontroli zwolnienia lekarskiego, na którym dana osoba obecnie przebywa, lekarz orzecznik stwierdzi taką potrzebę,
- dana osoba stara się o świadczenie rehabilitacyjne lub rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Z rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS mogą skorzystać także emeryci, pod warunkiem że są aktywni zawodowo i objęci ubezpieczeniem społecznym.

- Rehabilitacja finansowana przez ZUS to realna pomoc dla osób, które chcą wrócić do zdrowia i pracy po urazach czy chorobach. Dzięki temu programowi wielu ubezpieczonych może odzyskać sprawność i kontynuować swoją karierę. ZUS stale poszerza grono osób, które mogą liczyć na taką pomoc. W tym celu wprowadza nowe profile rehabilitacji leczniczej. Od 2025 roku mogą z niej skorzystać także osoby z chorobami ośrodkowego układu nerwowego i potrzebujące wczesnej rehabilitacji po wypadkach - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Polecamy: Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Wniosek o sanatorium z ZUS

Wniosek o skierowanie na rehabilitację leczniczą (wniosek PR-4) może wystawić każdy lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu - chodzi oczywiście o lekarza u którego się leczymy. Lekarz może wystawić wniosek o rehabilitację w trakcie wystawiania zwolnienia elektronicznego (e-ZLA) na  Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Takiego wniosku nie trzeba zanosić osobiście do ZUS - lekarz prześle go elektronicznie.

Wniosek powinien zawierać:
- imię i nazwisko,
- PESEL,
- adres zamieszkania i numer telefonu,
- rozpoznanie medyczne w języku polskim,
- opinię, czy po przeprowadzeniu rehabilitacji istnieje pozytywne rokowanie odzyskania zdolności do pracy,
- dokumentację medyczną dotychczasowego leczenia (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego, USG itp.),
- informację, że dotyczy rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS.

Do wniosku trzeba dołączyć kopie wyników badań i konsultacji specjalistycznych, które potwierdzają rozpoznanie choroby podstawowej i chorób współistniejących.

Decyzja należy do lekarza orzecznika ZUS

Orzeczenie o tym czy dana osoba kwalifikuje się do takiej formy poprawienia swojego zdrowia wydaje lekarz orzecznik ZUS. Po pozytywnym orzeczeniu osoba zainteresowana dostanie pocztą zawiadomienie o skierowaniu na rehabilitację leczniczą. Zawiera ono termin leczenia, adres ośrodka rehabilitacyjnego oraz najważniejsze informacje dotyczące organizacji turnusu sanatoryjnego w ośrodku. 

Standardowo 24 dni rehabilitacji leczniczej. Jakie schorzenia można rehabilitować?

Rehabilitacja trwa 24 dni, ale ordynator ośrodka rehabilitacyjnego może ją wydłużyć albo skrócić za zgodą ZUS-u. Po zakończonej rehabilitacji w ośrodku osoba, która odbyła tę rehabilitację otrzyma kartę informacyjną z jej przebiegu z informacją o stanie zdrowia. Można być skierowanym na rehabilitację w systemie stacjonarnym lub ambulatoryjnym. Fakt, że ktoś mieszka np. na Podkarpaciu, nie oznacza, że na rehabilitacje stacjonarną zostanie skierowany do tego województwa, może się zdarzyć, że skierowanie dostanie do ośrodka w innym województwie.

W ramach rehabilitacji leczniczej finansowanej przez ZUS można być skierowanym:

1) na rehabilitację w systemie stacjonarnym (pobyt całodobowy w ośrodku rehabilitacyjnym) w przypadku schorzeń:
- narządu ruchu (w tym po wypadku - tzw. wczesna rehabilitacja powypadkowa), 
- układu krążenia, 
- układu oddechowego,
- psychosomatycznych,
- onkologicznych po leczeniu nowotworu gruczołu piersiowego,
- narządu głosu,
- ośrodkowego układu nerwowego;

2) na rehabilitację w systemie ambulatoryjnym (codziennie dojeżdża się na rehabilitację w wyznaczonych godzinach) w przypadku schorzeń: narządu ruchu i układu krążenia, w tym monitorowanego telemedycznie.

Jakie zabiegi finansuje ZUS?

Lekarz w ośrodku rehabilitacyjnym ustala indywidualnie dla rehabilitowanej osoby zabiegi i zajęcia z zakresu:
1) fizjoterapii, w tym:
- kinezyterapii, np. terapia manualna, ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia czynne wolne, ćwiczenia w wodzie, ćwiczenia grupowe itp.,
- fizykoterapii, np. zbiegi z zakresu ciepłolecznictwa, krioterapii, hydroterapii, leczenia polem elektromagnetycznym wielkiej i niskiej częstotliwości, elektroterapii, leczenia ultradźwiękami, laseroterapii itp.,
- masażu, np. klasycznego, wibracyjnego itp.

2) oddziaływań psychologicznych, w tym: terapię indywidualną, psychoedukację i treningi relaksacyjne;

3) edukacji zdrowotnej w zakresie:
- zasad prawidłowego żywienia,
- czynników ryzyka w chorobach cywilizacyjnych,
- podstawowej wiedzy o chorobie wymagającej rehabilitacji,
- czynników zagrożenia dla zdrowia w miejscu pracy,
- podstawowych informacji o prawach i obowiązkach pracodawcy i pracownika,
- profilaktyki i leczenia uzależnień,
- kontynuacji rehabilitacji w domu po zakończeniu turnusu rehabilitacyjnego (instruktaż).

- W 2024 roku najwięcej osób, bo 41 260, skorzystało z rehabilitacji z powodu schorzeń narządu ruchu. Kolejną dużą grupą były osoby ze schorzeniami narządu głosu. Było ich 3 420 - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Wszelkie koszty ponosi ZUS

Wyjazd do sanatorium, czy też rehabilitacja lecznicza na miejscu nic nie kosztuje. To ZUS ponosi całkowity koszt, łącznie z opłatą za zakwaterowanie, wyżywienie oraz przejazd z miejsca zamieszkania i powrót z ośrodka najtańszym środkiem komunikacji publicznej.

Warto też wiedzieć, że na taką rehabilitację nie trzeba wykorzystywać urlopu wypoczynkowego – na cały czas rehabilitacji w sanatorium lekarz wystawia zwolnienie lekarskie.

Lista sanatoriów 2025 - ośrodki rehabilitacyjne mające umowę z ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma własnych ośrodków rehabilitacyjnych (sanatoriów). Zawiera umowy z ośrodkami (sanatoriami), które muszą spełnić określone wymagania prawne, kadrowe, lokalowe i medyczne. Sanatoria zlokalizowane są na terenie całej Polski,  często w bardzo atrakcyjnych miejscowościach uzdrowiskowych, m.in. w Wysowej Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Rymanowie Zdroju, Polańczyku, Krynicy Zdrój, Stróżach, Muszynie, Ustroniu, Krynicy Morskiej, Stegnie, Ciechocinku czy Świeradowie Zdroju.

Lista ośrodków rehabilitacyjnych współpracujących z ZUS w 2025 roku - w podziale na profile schorzeń

Mapa ośrodków rehabilitacyjnych współpracujących z ZUS w 2025 roku 

Ulotki ZUS dotyczące rehabilitacji leczniczej poszczególnych kategorii schorzeń

• Rehabilitacja lecznicza ZUS - narząd ruchu
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - narząd ruchu po wypadku
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - układ krążenia
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - układ oddechowy
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - psychosomatyka
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - nowotwór piersi
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - narząd głosu
• Rehabilitacja lecznicza ZUS - ośrodkowy układ nerwowy

Wszystkie potrzebne informacje dot. prewencji rentowej i rehabilitacji leczniczej finansowanej przez ZUS znajdują się na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.