Umowa o pracę na okres próbny - na czym polega i kiedy może być zawarta?

Podstawa prawna i komentarz

Umowa o pracę na okres próbny została uregulowana w art. 25 § 2 i § 3 Kodeksu pracy (dalej: k.p.). W myśl § 2 umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy. Innymi słowy, umowa o pracę na okres próbny jest pewnego rodzaju sprawdzianem posiadanych umiejętności przez pracownika i możliwości ich zastosowania w praktyce.

Polecamy: Multimedialny pakiet wiedzy: 6 kluczowych zmian 2019 – KADRY

Często zdarza się, że pracodawcy celem sprawdzenia umiejętności przyszłego pracownika lub przyuczenia go do wykonywania zawodu wykorzystują umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło zamiast umowy o pracę na okres próbny. Nie zawsze wynika to z chęci "oszczędności", ale raczej z niewiedzy pracodawców, którzy nie zawsze mają świadomość, że w polskim prawie pracy istnieje omawiany rodzaj umowy. W tym miejscu, celem wyprowadzenia pracodawców i pracowników z błędnego myślenia, należy przytoczyć fragment wyroku SN o sygn. akt II PK 333/16 z dnia 23 stycznia 2018 roku, z którego wynika, że "umowa zlecenia zawarta na okres poprzedzający bezpośrednio datę zawarcia umowy o pracę w celu oceny przydatności pracownika do pracy (tzw. zlecenie na próbę), na podstawie której pracownik wykonywał obowiązki identyczne z realizowanymi następnie po zawarciu umowy o pracę, jest umową o pracę na okres próbny (art. 25 § 2 k.p.)"

Zgodnie z § 3 ustawodawca przewiduje możliwość ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem. Umowę taką można zawrzeć gdy pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy (pkt 1) lub po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny (pkt 2).

Mówiąc o ponownym zatrudnieniu pracownika na okres próby w celu wykonywania innego rodzaju pracy należy przyjąć, że takie założenie będzie spełnione, gdy pierwsza umowa o pracę na okres próbny była zawarta z pracownikiem, którego umiejętności były początkowo sprawdzane np. w dziale finansowym, a następnie pracodawca postanowił zweryfikować umiejętności w dziale administracyjnym. Należy wówczas pamiętać, że wykonywana praca na podstawie umów o pracę zawartych na okres próbny musi się od siebie różnić.