REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wypłata gwarantowana dla wdowy po emerycie z subkonta ZUS i OFE. Spory z ZUS. Co wynika z wyroków Sądu Najwyższego?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Pieniądze z OFE i subkonta ZUS dla wdowy po emerycie. ZUS interpretuje przepisy o wypłacie gwarantowanej na niekorzyść uprawnionych. Sąd Najwyższy ma inne zdanie
Pieniądze z OFE i subkonta ZUS dla wdowy po emerycie. ZUS interpretuje przepisy o wypłacie gwarantowanej na niekorzyść uprawnionych. Sąd Najwyższy ma inne zdanie
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Celem regulacji o wypłacie gwarantowanej, wprowadzonej 1 lutego 2014 r. było umożliwienie odzyskania środków z OFE i subkonta w ZUS w sytuacji, gdy - na skutek śmierci emeryta - pobieranie przez niego emerytury trwało stosunkowo krótko, tj. do 3 lat. Spory osób uprawnionych z ZUSem na tle interpretacji tych przepisów znalazły swój finał aż na wokandzie Sądu Najwyższego.

rozwiń >

Wypłata gwarantowana - na czym polega

REKLAMA

Dnia 1 lutego 2014 r. wszedł w życie dodany nowelizacją art. 25b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wprowadzono nim tzw. “wypłatę gwarantowaną” polegającą na jednorazowej wypłacie świadczenia pieniężnego po śmierci emeryta. Zgodnie z jego brzmieniem osoba uposażona nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej (zgodnie z dyspozycją emeryta), jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę. Jeżeli emeryt wskazał kilka osób uposażonych, a nie oznaczył ich udziału w wypłacie gwarantowanej, uważa się, że udziały tych osób są równe.

Możliwość skutecznego wskazania przez emeryta imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po jego śmierci przekazanie wypłaty gwarantowanej uzależnione jest od łącznego spełnienia przez emeryta następujących warunków:
1) trzeba nabyć prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku mieć ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej*,
2) trzeba posiadać subkonto w ZUS**,
3) a zarazem należy nie pobierać okresowej emerytury kapitałowej.

REKLAMA

Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje kobietom, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku oraz:
- należą do otwartego funduszu emerytalnego (OFE),
- ukończyły 60 lat (powszechny wiek emerytalny dla kobiet),
- mają ustalone prawo do emerytury na nowych zasadach,
- mają na subkoncie w ZUS zapisaną sumę środków, która jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego.

** Subkonto w ZUS posiadają:
- wszystkie osoby urodzone po 1968 r.,
- te osoby urodzone przed 1969 r., które należą do otwartego funduszu emerytalnego (OFE).

Kogo można wskazać jako osobę uposażoną?

Zasadniczo emeryt może wskazać dowolną osobę jako uposażonego, jednak jeżeli miałaby to być inna osoba niż:
1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
3) rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające,

to skuteczne wskazanie takiej osoby może nastąpić po uzyskaniu pisemnej zgody współmałżonka emeryta.

Ważne

Brak wskazania osoby uposażonej oznacza wskazanie jako osoby uposażonej małżonka, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej, a w pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.

Emeryt może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując inne osoby uposażone zamiast lub oprócz wcześniej wskazanych osób, jak również oznaczając w inny sposób udział wskazanych osób w wypłacie gwarantowanej, albo odwołać poprzednią dyspozycję, nie wskazując żadnych innych osób.

Wskazanie osoby uposażonej staje się bezskuteczne, jeżeli osoba ta zmarła przed śmiercią emeryta. W takim przypadku udział, który był przeznaczony dla zmarłej osoby uposażonej, przypada w równych częściach pozostałym osobom uposażonym, chyba że emeryt zadysponuje tym udziałem w inny sposób.

Jak ustalana jest wysokość wypłaty gwarantowanej?

Wypłata gwarantowana ustalana jest na podstawie wzoru matematycznego, w którym uwzględnia się w szczególności:
- kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS,
- liczbę pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Czy wypłata gwarantowana należna jest również, gdy subkonto zostało zamknięte w związku z przyznaniem emerytury częściowej?

REKLAMA

Tak, może bowiem zdarzyć się przykładowo taka sytuacja, że w toku przyznawania prawa do emerytury częściowej środki zgromadzone w OFE i na subkoncie zostają w całości przeniesione do fundusz emerytalnego FUS (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którym zarządza ZUS), a wówczas dochodzi do wcześniejszego zamknięcia subkonta. W takich przypadkach ZUS odmawiał prawa do wypłaty gwarantowanej, argumentując to faktem nieposiadania subkonta przez zmarłego emeryta, które jest z kolei jednym z ustawowych warunków przyznania takiej wypłaty osobom uposażonym. W sporze sądowym - ostatecznie rozstrzygniętym przez Sąd Najwyższy - orzeczono jednoznacznie, iż pobieranie emerytury częściowej nie stanowi negatywnej przesłanki do powstania uprawnienia do wypłaty gwarantowanej. Ponadto zwrócono uwagę, iż niewątpliwe zmarły emeryt posiadał wcześniej subkonto, a zastosowana przez organ rentowy interpretacja ustawy emerytalnej pozbawia bliskich zmarłego prawa do wypłaty gwarantowanej, mimo spełnienia wszystkich przesłanek nabycia prawa do tej wypłaty.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż z treści przepisów wynika wprost, że środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej, co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. Wypłata gwarantowana została wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego, i to mimo zamknięcia subkonta i przekazania środków na fundusz emerytalny FUS.
Źródło: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2024 r., sygn. I USKP 4/24.

Czy wypłata gwarantowana należna jest również, gdy emeryt nie dożył pierwszej wypłaty emerytury?

Tak, ale pod warunkiem, że ubezpieczony w ZUS za życia wystąpił z wnioskiem o emeryturę. Wówczas zgon ubezpieczonego przed rozpoznaniem przez ZUS wniosku o emeryturę, a w konsekwencji przed przyznaniem prawa do niej, a tym bardziej przed pierwszą wypłatą emerytury, nie stoi na przeszkodzie uzyskaniu przez uposażonych wypłaty gwarantowanej.
Sąd Najwyższy orzekł, iż - chociaż nie ulega wątpliwości, że w art. 25b ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustawodawca posłużył się pojęciem emerytury realizowanej, a nie tylko nabytej lub zawnioskowanej - to w przepisie tym chodzi o realizację w sensie prawnym, a nie w sensie faktycznym, a zatem o świadczenie, do którego wypłaty prawo przysługuje już emerytowi w chwili śmierci, a nie o świadczenie, które zostało pozostawione w dyspozycji emeryta.

Źródła: 
- wyrok Sądu Najwyższego z 22 września 2021 r., sygn. III USKP 61/21,
- postanowienie Sądu Najwyższego z 24 października 2023 r., sygn. III USK 285/22.

Czy wypłata gwarantowana jest opodatkowana?

Tak, wprawdzie nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ale na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) kwota wypłaty gwarantowanej stanowi dochód podlegający 19% zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu. Dlatego też ZUS jako płatnik jest zobowiązany do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego i wówczas na rachunek bankowy uposażonego trafia kwota wypłaty gwarantowanej pomniejszona o wartość tego podatku.
Nie ma natomiast konieczności ujmowania dochodu z tytułu otrzymanej wypłaty gwarantowanej w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, bowiem zasadniczo zeznaniami rocznymi nie obejmuje się dochodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem 19% (art. 45 ust. 3 ustawy o PIT).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zachowek po rodzicach przepada?

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

REKLAMA

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

REKLAMA

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

REKLAMA