REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wypłata gwarantowana dla wdowy po emerycie z subkonta ZUS i OFE. Spory z ZUS. Co wynika z wyroków Sądu Najwyższego?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Pieniądze z OFE i subkonta ZUS dla wdowy po emerycie. ZUS interpretuje przepisy o wypłacie gwarantowanej na niekorzyść uprawnionych. Sąd Najwyższy ma inne zdanie
Pieniądze z OFE i subkonta ZUS dla wdowy po emerycie. ZUS interpretuje przepisy o wypłacie gwarantowanej na niekorzyść uprawnionych. Sąd Najwyższy ma inne zdanie
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Celem regulacji o wypłacie gwarantowanej, wprowadzonej 1 lutego 2014 r. było umożliwienie odzyskania środków z OFE i subkonta w ZUS w sytuacji, gdy - na skutek śmierci emeryta - pobieranie przez niego emerytury trwało stosunkowo krótko, tj. do 3 lat. Spory osób uprawnionych z ZUSem na tle interpretacji tych przepisów znalazły swój finał aż na wokandzie Sądu Najwyższego.
rozwiń >

Wypłata gwarantowana - na czym polega

REKLAMA

Dnia 1 lutego 2014 r. wszedł w życie dodany nowelizacją art. 25b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wprowadzono nim tzw. “wypłatę gwarantowaną” polegającą na jednorazowej wypłacie świadczenia pieniężnego po śmierci emeryta. Zgodnie z jego brzmieniem osoba uposażona nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej (zgodnie z dyspozycją emeryta), jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz pierwszy wypłacono emeryturę. Jeżeli emeryt wskazał kilka osób uposażonych, a nie oznaczył ich udziału w wypłacie gwarantowanej, uważa się, że udziały tych osób są równe.

Możliwość skutecznego wskazania przez emeryta imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po jego śmierci przekazanie wypłaty gwarantowanej uzależnione jest od łącznego spełnienia przez emeryta następujących warunków:
1) trzeba nabyć prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku mieć ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej*,
2) trzeba posiadać subkonto w ZUS**,
3) a zarazem należy nie pobierać okresowej emerytury kapitałowej.

REKLAMA

Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje kobietom, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku oraz:
- należą do otwartego funduszu emerytalnego (OFE),
- ukończyły 60 lat (powszechny wiek emerytalny dla kobiet),
- mają ustalone prawo do emerytury na nowych zasadach,
- mają na subkoncie w ZUS zapisaną sumę środków, która jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego.

** Subkonto w ZUS posiadają:
- wszystkie osoby urodzone po 1968 r.,
- te osoby urodzone przed 1969 r., które należą do otwartego funduszu emerytalnego (OFE).

Kogo można wskazać jako osobę uposażoną?

Zasadniczo emeryt może wskazać dowolną osobę jako uposażonego, jednak jeżeli miałaby to być inna osoba niż:
1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
3) rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające,

to skuteczne wskazanie takiej osoby może nastąpić po uzyskaniu pisemnej zgody współmałżonka emeryta.

Ważne

Brak wskazania osoby uposażonej oznacza wskazanie jako osoby uposażonej małżonka, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej, a w pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.

Emeryt może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując inne osoby uposażone zamiast lub oprócz wcześniej wskazanych osób, jak również oznaczając w inny sposób udział wskazanych osób w wypłacie gwarantowanej, albo odwołać poprzednią dyspozycję, nie wskazując żadnych innych osób.

Wskazanie osoby uposażonej staje się bezskuteczne, jeżeli osoba ta zmarła przed śmiercią emeryta. W takim przypadku udział, który był przeznaczony dla zmarłej osoby uposażonej, przypada w równych częściach pozostałym osobom uposażonym, chyba że emeryt zadysponuje tym udziałem w inny sposób.

Jak ustalana jest wysokość wypłaty gwarantowanej?

Wypłata gwarantowana ustalana jest na podstawie wzoru matematycznego, w którym uwzględnia się w szczególności:
- kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS,
- liczbę pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć emeryta.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Czy wypłata gwarantowana należna jest również, gdy subkonto zostało zamknięte w związku z przyznaniem emerytury częściowej?

REKLAMA

Tak, może bowiem zdarzyć się przykładowo taka sytuacja, że w toku przyznawania prawa do emerytury częściowej środki zgromadzone w OFE i na subkoncie zostają w całości przeniesione do fundusz emerytalnego FUS (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którym zarządza ZUS), a wówczas dochodzi do wcześniejszego zamknięcia subkonta. W takich przypadkach ZUS odmawiał prawa do wypłaty gwarantowanej, argumentując to faktem nieposiadania subkonta przez zmarłego emeryta, które jest z kolei jednym z ustawowych warunków przyznania takiej wypłaty osobom uposażonym. W sporze sądowym - ostatecznie rozstrzygniętym przez Sąd Najwyższy - orzeczono jednoznacznie, iż pobieranie emerytury częściowej nie stanowi negatywnej przesłanki do powstania uprawnienia do wypłaty gwarantowanej. Ponadto zwrócono uwagę, iż niewątpliwe zmarły emeryt posiadał wcześniej subkonto, a zastosowana przez organ rentowy interpretacja ustawy emerytalnej pozbawia bliskich zmarłego prawa do wypłaty gwarantowanej, mimo spełnienia wszystkich przesłanek nabycia prawa do tej wypłaty.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż z treści przepisów wynika wprost, że środki na wypłatę gwarantowaną zostają uruchomione w okresie, gdy emeryt pobierał świadczenie emerytalne, a więc konsumował kapitał zgromadzony w okresie aktywności zawodowej, co oznacza stan po przeniesieniu środków z OFE i zamknięciu subkonta. Wypłata gwarantowana została wprowadzona właśnie dlatego, że zgon emeryta w okresie do trzech lat od nabycia prawa do emerytury powszechnej, skutkuje niewykorzystaniem zgromadzonych przez niego środków w toku całej aktywności zawodowej. Dlatego ustawodawca przewidział tę szczególną formę zwrotu środków, pochodzących z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej, zgromadzonych na subkoncie i niewykorzystanych z powodu śmierci ubezpieczonego, i to mimo zamknięcia subkonta i przekazania środków na fundusz emerytalny FUS.
Źródło: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2024 r., sygn. I USKP 4/24.

Czy wypłata gwarantowana należna jest również, gdy emeryt nie dożył pierwszej wypłaty emerytury?

Tak, ale pod warunkiem, że ubezpieczony w ZUS za życia wystąpił z wnioskiem o emeryturę. Wówczas zgon ubezpieczonego przed rozpoznaniem przez ZUS wniosku o emeryturę, a w konsekwencji przed przyznaniem prawa do niej, a tym bardziej przed pierwszą wypłatą emerytury, nie stoi na przeszkodzie uzyskaniu przez uposażonych wypłaty gwarantowanej.
Sąd Najwyższy orzekł, iż - chociaż nie ulega wątpliwości, że w art. 25b ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustawodawca posłużył się pojęciem emerytury realizowanej, a nie tylko nabytej lub zawnioskowanej - to w przepisie tym chodzi o realizację w sensie prawnym, a nie w sensie faktycznym, a zatem o świadczenie, do którego wypłaty prawo przysługuje już emerytowi w chwili śmierci, a nie o świadczenie, które zostało pozostawione w dyspozycji emeryta.

Źródła: 
- wyrok Sądu Najwyższego z 22 września 2021 r., sygn. III USKP 61/21,
- postanowienie Sądu Najwyższego z 24 października 2023 r., sygn. III USK 285/22.

Czy wypłata gwarantowana jest opodatkowana?

Tak, wprawdzie nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ale na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) kwota wypłaty gwarantowanej stanowi dochód podlegający 19% zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu. Dlatego też ZUS jako płatnik jest zobowiązany do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego i wówczas na rachunek bankowy uposażonego trafia kwota wypłaty gwarantowanej pomniejszona o wartość tego podatku.
Nie ma natomiast konieczności ujmowania dochodu z tytułu otrzymanej wypłaty gwarantowanej w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, bowiem zasadniczo zeznaniami rocznymi nie obejmuje się dochodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem 19% (art. 45 ust. 3 ustawy o PIT).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

REKLAMA

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

REKLAMA

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

Będą zmiany w kodach recept: S – przyznawanych osobom 65+ oraz DZ – dla osób poniżej 18. roku życia, co do odbioru bezpłatnych leków bądź innych produktów medycznych

Trwają konsultacje w zakresie zmian prawa co do wydawania i realizacji recept. Projekt przewiduje umożliwienie farmaceucie lub personelowi wydającemu uzupełnienia recepty o ten kod. Dzięki temu, pacjent otrzyma produkt bezpłatnie, po uzupełnieniu recepty w aptece, bez konieczności ponownego kontaktu z lekarzem czy dodatkowych wizyt u świadczeniodawcy. Przypominamy też o trwającym w wielu gminach w Polsce tzw. PROGRAMIE LEK. W maju 2025 r. też będą dopłaty do leków, nawet do 300 zł.

REKLAMA