REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podsłuch w przepisach polskiego prawa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adwokat Michał Jaszewski
Podsłuch procesowy uregulowany jest w Kodeksie postępownania karnego.
Podsłuch procesowy uregulowany jest w Kodeksie postępownania karnego.

REKLAMA

REKLAMA

Życie polityczne kilku ostatnich lat obfituje w rożnego rodzaju wydarzenia, w których szczególną rolę odegrał podsłuch. Zdarzenia te wywołują w społeczeństwie powszechne wrażenie o możliwości wszechstronnego, nieograniczonego stosowania kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych. Tymczasem stosowanie tej instytucji jest ścisłe uregulowane i to nie tylko w zakresie samego zastosowania posłuchu, ale także w kwestii możliwości jego późniejszego wykorzystania w charakterze dowodu w sprawie.

Przepisy polskiego prawa przewidują niejako dwa rodzaje podsłuchu, tj. podsłuch procesowy i pozaprocesowy, zwany podsłuchem operacyjnym.

REKLAMA

Kiedy podsłuch procesowy?

Podsłuch procesowy uregulowany jest w rozdziale 26 kodeksu postępowania karnego. Oznacza, najogólniej rzecz ujmując kontrolę i utrwalanie, zatem nagrywanie treści rozmów telefonicznych, ale także może dotyczyć utrwalania przy użyciu środków technicznych treści innych rozmów lub przekazu informacji, w tym przesyłanych pocztą elektroniczną.

Celem tego rodzaju podsłuchu jest wykrycie i uzyskanie dowodów dla toczącego się postępowania lub przeciwdziałanie popełnieniu nowego przestępstwa.

REKLAMA

Jako, że jest to instytucja, która dotkliwie ingeruje w sferę praw obywatelskich ustawodawca poddał ją kontroli sądu. Oznacza to, że podsłuch może być zastosowany po wydaniu postanowienia przez sąd, postanowienie wydawane jest na wniosek prokuratora, po formalnym wszczęciu postępowania. Przy czym nie jest istotne czy postępowanie toczy się przeciwko konkretnej osobie, czy też w sprawie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawo przewiduje uprawnienia prokuratora do zarządzenia podsłuchu bez uprzedniego uzyskania zgody sądu. Dotyczy to jednak sytuacji nagłych, wyjątkowych tzw. sytuacji nie cierpiących zwłoki, kiedy z obawy o utratę ważnej informacji zachodzi potrzeba pilnego działania.

Jednak, podkreślić trzeba, iż także i w tym wypadku by można było nagrane materiały wykorzystać konieczne jest zatwierdzenie decyzji prokuratora przez sąd. Wniosek o zatwierdzenie prokurator powinien złożyć do sądu w terminie 3 dni od zarządzenia kontroli. Jeśli sąd nie podzieli decyzji prokuratora, a ma na to 5 dni, nie zatwierdzi jego postanowienia musi zarządzić zniszczenie utrwalonych zapisów, których nie można w żaden legalny sposób wykorzystać.

Podsłuch procesowy może być stosowany zarówno wobec podejrzanego (oskarżonego), czyli osoby, której formalnie postawiono zarzuty, pokrzywdzonego, ale także, co warto podkreślić wobec każdej innej osoby, która może kontaktować się, czy też mieć związek potencjalnym sprawcą. Podsłuchem można objąć jednego lub kilku abonentów telefonicznych.

Zobacz: Postępowanie przed sądem

Nie bez znaczenia jest także, iż podsłuch może być stosowany jedynie w ściśle określonej, wymienionej szczegółowo kategorii spraw, dotyczy to najcięższych przestępstw takich jak:

  • zabójstwo, 
  • wymuszenie,
  • rozbójnicze,
  • rozbój,
  • łapownictwo,
  • płatna protekcja, 
  • handel ludźmi,
  • szpiegostwo.

Od podsłuchu procesowego należy odróżnić tzw podsłuch operacyjny, który prowadzony jest poza formalne toczącym się procesem. Ten rodzaj podsłuchu może być stosowany w szczególności przez Policję, UOP, Straż Graniczną, ABW. Zasady stosowania tego rodzaju kontroli unormowane są każdorazowo w ustawach o tych służbach.

Podsłuch operacyjny

REKLAMA

Celem podsłuchu operacyjnego jest uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów, w szczególności w postaci treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych np. wiadomości SMS. Jeśli w drodze podsłuchu operacyjnego uzyskane zostaną dowody mogą być podstawą do wszczęcia postępowania karnego, w przeciwnym wypadku materiały, które niezwierającą dowodów podlegają zniszczeniu, po upływie dwóch miesięcy od zakończenia kontroli.

Także, i w zakresie kontroli operacyjnej na jej zastosowanie wymagana jest zgoda sądu, w tym wypadku wniosek składa, jeśli chodzi o policję Komendant Stołeczny Policji lub Komendant Wojewódzki, po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody prokuratora.

Zarówno podsłuch procesowy, jak i operacyjny może dotyczyć telefonu prywatnego, jak i wykorzystywanego w miejscu pracy, co automatycznie rodzi niebezpieczeństwo, iż podsłuch może dotknąć wiele zupełnie przypadkowych osób, które korzystają z podsłuchiwanych urządzeń. Możliwość stosowania obu form podsłuchu jest limitowana czasowo. Z zasady może być stosowany przez okres trzech miesięcy, jednak w szczególnych przepadkach może być przedłużony na okres najwyżej dalszych trzech miesięcy

Od możliwości stosowania podsłuchu przez rożne organy państwa odróżnić należy formę prywatnego gromadzenia dowodów przy użyciu środków technicznych stosowany w życiu codziennym, zwykle przez zwaśnione strony procesu np. skłóconych małżonków. Taśma czy inny nośnik informacji zawierająca tego rodzaju zapisy z utrwaloną na nim rozmową może - w niektórych przypadkach - stanowić dowód w sprawie karnej, którego wartość, wiarygodność, w każdym przypadku podlega indywidualnej ocenie przez organ prowadzący postępowanie, czy też przez sąd.

Zatem, jak pokazuje rzeczywistość stosowanie podsłuchu, a zawłaszcza jego późniejsze legalne wykorzystanie uzależnione jest od spełnienia określonych ściśle warunków. Nie jest możliwe, wbrew powszechnej opinii jego wykorzystanie w każdej sprawie, co więcej wykorzystanie go w inny sposób niż przewidziany w ustawie może narazić osoby, które tego dokonują na odpowiedzialność karną.

Zobacz serwis: Śledztwo i dochodzenie

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polski system emerytalny pod presją. Eksperci ostrzegają: bez reform czekają nas głodowe świadczenia

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

REKLAMA

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

REKLAMA

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

REKLAMA