Instytucja umorzenia absorpcyjnego została uregulowana w art. 11 k.p.k. Umorzenie absorpcyjne stanowi wyjątek od jednej z najważniejszych zasad postępowania karnego tj. zasady legalizmu zgodnie, z którą odpowiednie organy powołane do ścigania przestępstw mają obowiązek przeprowadzenia postępowania oraz wniesienia oskarżenia w sprawach o czyn ścigany z urzędu.
Na czym polega umorzenie absorpcyjne?
Możliwość zastosowania umorzenia absorpcyjnego pojawia się w przypadku gdy sprawca popełnił 2 czyny zabronione: jeden z nich to czyn poważny - drugi to czyn ,,lekki'' . Jeżeli za czyn surowszy wymierza się sprawcy surową karę to często bywa tak, że nie ma sensu karanie sprawcy jeszcze za ten drobniejszy czyn więc istnieje możliwość by umorzyć postępowanie w sprawie lżejszego czynu - właśnie do takich sytuacji zastosowanie ma art. 11 k.p.k.
reklama
reklama
Przesłanki zastosowania umorzenia absorpcyjnego
Aby postępowanie mogło zostać umorzone na podstawie art. 11 k.p.k. muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
- ,,lżejszy czyn'' musi być występkiem zagrożonym karą do 5 lat pozbawienia wolności;
- orzeczenie wobec oskarżonego kary musi być oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość prawomocnie orzeczonej kary za ,,cięższe przestępstwo'',
- umorzeniu nie sprzeciwia się interes pokrzywdzonego.
Jeżeli chodzi o przesłankę nr. 3 to należy zaznaczyć, że nie ma wymogu uzyskania zgody pokrzywdzonego na dokonanie umorzenia w omawianym trybie. Obiektywnej oceny spełnienia tej przesłanki dokonuje organ procesowy.
Przeciwko Janowi K toczy się postępowanie o dokonanie zabójstwa tj. zbrodni zagrożonej karą pozbawienia wolności od lat 8, 25 lat albo dożywotniego pozbawienia wolności. (art.148 § 1 k.k.) oraz o oszustwo komputerowe tj. występek zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 287 § 1 k.k.). Sąd za zabójstwo skazał go na 25 lat pozbawienia wolności. We wskazanym przypadku postępowanie w sprawie ,,lżejszego'' czynu tj. oszustwa komputerowego może zostać umorzone na podstawie art. 11 k.p.k.
Jak dokonuje się umorzenia absorpcyjnego?
Możliwość dokonania umorzenia absorpcyjnego istnieje na każdym etapie postępowania. W postępowaniu przygotowawczym decyzja o umorzeniu zapada w formie postanowienia - w postępowaniu sądowym również ta forma jest właściwa.
Na postanowienie o zastosowaniu umorzenia absorpcyjnego przysługuje zażalenie.
Na etapie postępowania przygotowawczego o umorzeniu decyduje prokurator lub nieprokuratorski organ ścigania (np. policja, ABW), na etapie sądowym decyduje sąd.
W sytuacji, w której oprócz prawomocności wyroku wszystkie w/w przesłanki zostały spełnione, ale istnieją podstawy do przyjęcia, iż wyrok taki zostanie wydany, możliwe jest zawieszenie postępowania karnego. Organ procesowy w terminie 3 miesięcy od uzyskania prawomocności przez wyrok w cięższej sprawie albo podejmuje zawieszone postępowanie, albo je umarza.
Możliwość wznowienia postępowania
Istnieje możliwość wznowienia postępowania umorzonego na podstawie art. 11 § 1. Jest to dopuszczalne w wypadku uchylenia lub istotnej zmiany treści prawomocnego wyroku, z powodu którego zostało ono umorzone.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1987 z późn. zm.)