REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwo skarbowe a wykroczenie skarbowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Przestępstwo skarbowe a wykroczenie skarbowe
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Prawo karne skarbowe jest specjalnym działem prawa karnego. Jest ono mocno związane z prawem finansowym, w tym prawem podatkowym. Naruszenie obowiązków podatkowych może skutkować nie tylko odpowiedzialnością administracyjno-prawną, ale także karno–skarbową. Sankcje zależą od tego jaki czyn zabroniony – skarbowy został popełniony.

Odpowiedzialność karna skarbowa

Czynami zabronionymi – skarbowymi są wykroczenia skarbowe oraz przestępstwa skarbowe. Dotyczą one naruszenia interesów Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego lub Unii Europejskiej. Są związane z między innymi z prawem podatkowym, celnym. Co ważne, wszystkie z nich wynikają z ustawy Kodeks karny skarbowy. Jeżeli określone zachowanie, które narusza publiczne interesy finansowe, nie jest określone jako czyn zabroniony skarbowy w ustawie kodeks karny skarbowy, to nikogo nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej skarbowej. Natomiast nie można wykluczyć, iż taka osoba poniesie wtedy odpowiedzialność karną  w ramach prawa karnego powszechnego np. na skutek postawienia oskarżenia o popełnienie czynu  zabronionego z ustawy kodeks karny. 

REKLAMA

REKLAMA

Różnice

Wykroczenia skarbowe są mniej poważnymi czynami zabronionymi. Przestępstwa skarbowe dotyczą niedozwolonych zachowań większej wagi. Za popełnienie wykroczenia skarbowego grozi kara grzywny, a w przypadku przestępstwa skarbowego sankcjami są: kara grzywny, a często także kara ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności. 

Należy nadmienić, iż skazanie za przestępstwo skarbowe wiąże się z wpisaniem danej osoby do Krajowego Rejestru Karnego. Ta okoliczność z kolei stanowi przeszkodę na przykład  przy ubieganiu się o pracę na niektórych stanowiskach czy przy dążeniach do wykonywania regulowanej działalności gospodarczej. 

Kwalifikacja czynu zabronionego jako wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe ma także wpływ na odpowiedzialność sprawcy w odniesieniu do form stadialnych czynu zabronionego skarbowego (przygotowanie, usiłowanie, dokonanie).

REKLAMA

Kwalifikacja czynu

Zgodnie z art. 53 § 3 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy:
„Czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.” 

Powyżej przytoczony przepis odnosi się do wykroczenia skarbowego. Jeżeli kwota uszczuplonej należności publicznoprawnej (np. niezapłaconego podatku) nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia to czyn taki będzie wykroczeniem skarbowym. Kwota powyżej tego progu będzie skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo – skarbowe. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej za pracę obecnie takie minimalne wynagrodzenie wynosi 4242 zł. 

Jej pięciokrotność to: 4242 zł x 5 = 21210 zł. 

Przykład

Kwota uszczuplonej w 2024 roku należności publicznoprawnej wynosi 12 000 zł. Sprawca odpowiada za wykroczenie skarbowe. 

Przykład

Kwota uszczuplonej w 2024 roku należności publicznoprawnej wynosi 30 000 zł. Sprawca odpowiada za przestępstwo skarbowe. 

Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę jest często (raz do roku albo dwa razy do roku) zmieniana. Przyjmowana jest ta kwota, która odpowiada  wielkości tego wynagrodzenia, która obowiązywała w momencie popełnienia czynu zabronionego skarbowego. Jeżeli taki czyn popełniono w 2021 roku to zastosowanie ma kwota minimalnego wynagrodzenia w wysokości 2800 zł. 

Jej pięciokrotności to 2800 zł x 5 = 14 000 zł i ta kwota będzie brana pod uwagę przy określeniu czy popełniono tylko wykroczenie skarbowe czy przestępstwo skarbowe. Progiem będzie 14 tysięcy zł nawet jeżeli postępowanie karne skarbowe, wydawanie orzeczenia, uprawomocnienie się orzeczenia nastąpi np. w roku 2024. 

W Kodeksie karnym skarbowym są unormowane różne rodzaje czynów. Czasami więc ustalenie czasu popełnienia czynu może być bardzo ważne, ponieważ może tym samym decydować o tym jak duża kwota będzie brana pod uwagę w kontekście zakresu odpowiedzialności. W konsekwencji od ustalenia czasu popełnienia czynu zabronionego skarbowego będzie zależało to czy dana osoba popełniła tylko wykroczenie skarbowe czy przestępstwo skarbowe. 

Nie zawsze jednak wspomniany wyżej próg będzie decydował o zakresie odpowiedzialności karno–skarbowej. Z przytoczonego przepisu wynika, że wykroczeniem skarbowym będzie każdy czyn, który jest określany jako wykroczenie skarbowe w ustawie kodeks karny skarbowy niezależnie od jego wartości. Jeżeli zatem określone zachowanie jest określone w ustawie kodeks karny skarbowy jako wykroczenie skarbowe to będzie wykroczeniem skarbowym, choćby nawet przekraczał próg. 

Podsumowanie

Szczegóły takie jak: wysokość uszczuplonej bądź narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, czas popełnienia czynu zabronionego skarbowego mają więc niemałe znaczenie dla określenia zakresu odpowiedzialności oraz wysokości kary. Warto również dodać, iż z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2015 r., IV KK 187/15 wynika, że ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu podatkowym nie są wiążące dla sądu karnego, a więc samodzielnie bada on istnienie zobowiązania podatkowego oraz jego wysokość, niezależnie od rozstrzygnięć w postępowaniu podatkowym. Tak zatem przebieg postępowania karno–skarbowego oraz jego skutki mogą mieć wpływ na życie sprawcy czynu niezależnie od postępowań administracyjnych. 

Radca prawny dr Kamil Lorek

Bibliografia

  • Ustawa z dnia 10 września 1999 roku kodeks karny skarbowy, Dz. U. 1999 Nr 83 poz. 930, tj. Dz. U. 2023 rok, poz. 654, 818;
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz 17;
  • Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2015 r., IV KK 187/15;
  • Sepioło – Jankowska I., „Prawo i postępowanie karne skarbowe”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2017 r.;
  • Zgoliński I. (red.), Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021 r.
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

REKLAMA

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

Zasiłek z MOPS na pogrzeb. Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasady

Zasiłki celowe na pogrzeb gminy będą wypłacały bez limitu kwotowego i dochodowego. Nie każdy jednak będzie mógł takie świadczenie uzyskać. Nowe przepisy są w tym zakresie restrykcyjne i w zasadzie dają prawo do wsparcia w sytuacjach wyjątkowych. Jakie są nowe zasady na 2026 rok?

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie czekaj na oficjalne informacje! Już teraz możemy z dużą dokładnością przewidzieć, ile wyniesie trzynastka w 2026 roku. Nasze wyliczenia oparte są na danych z GUS i aktualnych przepisach. Sprawdź w naszym artykule szczegółowe kalkulacje i dowiedz się, ile możesz otrzymać.

Rozliczasz się ze znajomymi blikiem? Uważaj na skarbówkę. Urzędy śledzą operacje, których dokonujemy, a relacje towarzyskie ich nie obchodzą

Rozliczenia między rodziną i znajomymi nigdy wcześniej nie były tak nieskomplikowane od strony technicznej, jak obecnie. Wystarczy kilka sekund by oddać dług, pokryć część rachunku za kolację, czy zrobić zrzutkę na prezent. Warto jednak pamiętać o tym, że z perspektywy urzędu skarbowego dokonywane przelewy mogą wyglądać inaczej, niż z naszej.

REKLAMA

Czy NBP oprócz rezerw złota utworzy rezerwę bitcoina?

Narodowy Bank Polski zgromadził już blisko 520 ton złota, co plasuje nasz kraj w czołówce największych posiadaczy kruszcu na świecie. W obliczu globalnych zmian pojawia się jednak pytanie: czy złoto wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju i kiedy Polska zdecyduje się sięgnąć także po bitcoina? Eksperci podpowiadają kiedy i jak tego dokonać!

Nowe uprawnienia PIP od 1 stycznia 2026 r. - decyzje zamiast sądu, wyższe kary i kontrole zdalne. Co jeszcze się zmieni?

Od początku 2026 roku najprawdopodobniej wejdą w życie przepisy znacząco rozszerzające kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Zmiany te w istotny sposób wpłyną na relacje między pracodawcami, zleceniobiorcami i osobami współpracującymi w modelu B2B. Nowe regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i ograniczyć nadużycia w zatrudnieniu, ale mogą też oznaczać poważne wyzwania dla firm. W artykule omawiamy najważniejsze założenia projektu nowelizacji ustawy o PIP oraz jej praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorców. Warto zaznaczyć na wstępie, że projekt ten na dzień 30 października 2025 r. nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu.

REKLAMA