Podział spadku w sądzie

Jak podzielić spadek na drodze sądowej?

Bardzo często się zdarza, że po osobie zmarłej dziedziczy kilka osób. Spadkobiercy są wówczas współwłaścicielami przedmiotów wchodzących w skład spadku. Wobec tego, że wszyscy współwłaściciele mają prawo do współposiadania majątku spadkowego, pozostawanie w takiej wspólności niejednokrotnie prowadzi do konfliktów – zwłaszcza gdy współwłasność dotyczy takich przedmiotów, z których korzystanie wraz z innymi osobami może być uciążliwe, np. z mieszkania, garażu czy samochodu.

Opisana wspólność może jednak zostać zniesiona- odbywa się to w drodze tzw. działu spadku. Skutkiem działu spadku jest uzyskanie przez poszczególnych spadkobierców wyłącznych praw do konkretnych składników majątku spadkowego. Punktem wyjścia przy dziale spadku jest wcześniejsze określenie wielkości udziałów spadkowych, przypadających każdemu ze spadkobierców. Warto też wiedzieć, że stan spadku ustalany jest według chwili śmierci spadkodawcy, natomiast jego wartość- według cen obowiązujących w chwili dokonania działu.

Zobacz również: Czym jest umowa o dział spadku?

Dział spadku można przeprowadzić w sądzie lub zawierając umowę z pozostałymi spadkobiercami (przy czym jeżeli do spadku należy nieruchomość, to umowa o dział musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego). Gdy którykolwiek ze spadkobierców nie chce zgodzić się na dział lub gdy nie ma zgody co do sposobu jego przeprowadzenia, zawarcie umowy będzie wykluczone. Wówczas pozostaje droga postępowania sądowego, którą może zainicjować każdy ze spadkobierców – nawet ten, który ma najmniejszy udział w spadku. Postępowanie sądowe wszczynane jest poprzez złożenie stosownego wniosku. Wniosek ten należy opłacić- zasadniczo opłata sądowa wynosi 500 zł (jest to opłata stała, niezależna od wartości majątku spadkowego podlegającego podziałowi).

Jednym z bardziej popularnych sposobów działu spadku jest podział fizyczny. Jest to podział przedmiotów wchodzących w skład spadku dokonywany w naturze – np. spadkodawca zostawił trzy mieszkania a jest też trzech spadkobierców i każdemu przypada 1/3 udziału w spadku – spadkobiercy ci mogą się podzielić tym majątkiem w ten sposób, że każdy otrzyma po jednym mieszkaniu. Różnice w wartości mieszkań mogą być natomiast wyrównane poprzez odpowiednie dopłaty. Inny często w praktyce stosowany sposób działu polega na przyznaniu jednemu ze spadkobierców przedmiotu spadkowego (np. działki budowlanej) w całości, natomiast pozostali otrzymują od niego odpowiednie kwoty pieniężne tytułem spłaty.

Jeżeli sprawa odbywa się w sądzie i zostały ustalone spłaty lub dopłaty, sąd określa jednocześnie termin, sposób ich uiszczenia, a także wysokość i termin uiszczenia ewentualnych odsetek. Niekiedy kwoty spłat lub dopłat mogą zostać rozłożone przez sąd na raty (terminy zapłaty poszczególnych rat nie mogą jednak łącznie przekroczyć lat 10).

Bardzo ważne jest by pamiętać, że w toku postępowania działowego sąd rozstrzyga w szczególności także o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych (np. mieszkania), pobranych pożytków i innych przychodów (np. czynszu najmu, dzierżawy), a także poczynionych nakładów (np. w związku z remontem) i spłaconych długów spadkowych (np. kosztów wyprawienia pogrzebu spadkodawcy). Trzeba mieć świadomość tego, że jeżeli uczestnik postępowania nie zgłosi powyższych roszczeń najpóźniej w toku postępowania działowego, po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o dziale spadku traci możliwość ich dochodzenia.

Polecamy serwis: Zachowek i dział spadku